Yokuş çıkarken nefesiniz yetmiyorsa... Merdiven çıkarken zorlanıyorsanız… Uzun yürüyüşlerde çabuk yoruluyorsanız ya da konuşmacı olduğunuz toplantılarda solunum kontrolünüzü sağlayamıyorsanız bu durum doğru nefes almayı bilmediğiniz ve uzman yardımı almanız gerektiği anlamına gelebilir.
Doğru nefes alma Dünya Sağlık Örgütü'nün standartlarına göre nasıl olmalıdır?
Ciğerler dakikada 4 ile 6 litre arasında hava ile dolar. Nefes alıp verirken göğüs yerine diyaframı hareket ettirmek gerekir çünkü diyaframın kullanılması her seferinde daha fazla hava teneffüs etmemizi sağlar. Ayrıca diyaframın hareket etmesi, karın bölgesindeki organlara masaj etkisi yaparak, göğüs ve karın boşluğundaki basınç farklılığını ortadan kaldırır. Mide ve safra kesesinin yukarı hareketini engelleyerek, reflüyü (mide suyunun yemek borusuna ve daha yukarılara çıkması) ve çeşitli safra kesesi hastalıklarına iyi gelmektedir.
Solunumu ağız yerine burundan yapmak havanın ısınarak, nemlenerek ve temizlenerek bronşlara gitmesini sağlar, ağızdan nefes almak ise nazal bölgede ve bronşlarda (yani solunum yollarında) istenmeyen mukozalı salgılara yol açabilir.
Doğru nefes alıp veremeyen insanlar karbondioksite daha duyarlıdır; karbondioksitli ortamlarda daha sık ve kısa nefes alıp verirler. Düzenli solunum yapan insanlar ise karbondioksitli ortamlarda, heyecan ve stres sırasında daha normal tepkiler verirler, kırmızı kan hücreleri oksijeni organlara daha kolay taşır.
Akciğer problemi olmayan ancak doğru nefes alıp vermeyi bilmediği için akciğer kapasitesi az olan bireyler günlük yaşam aktivitelerinde, merdiven inip çıkarken, tekrar gerektiren aktivitelerde, konferanslarda sunum yaparken, solunum kontrolünü sağlayamadıkları için nefeslerinin yetmediğinden bahsederler ve bu tip yakınmaları nedeniyle pulmoner rehabilitasyon ünitemize başvuranlar için ilk hedefimiz solunum tekniğini değerlendirmek ve öğretmektir.
Sonrasında aktiviteler esnasında heyecanını ve stresini baskılama solunum kalitesiyle mümkün kılınmaktadır. Örneğin; yürürken, merdiven inip çıkarken ne şekilde nefes alıp vermesi gerektiğini bilmesi kişinin çabuk yorulmasına engel olarak hareketsiz kalmayı tercih etmelerine ve kondüsyon kaybına engel olmaktadır.
Tedavide iş yapma kapasitesini ve günlük yaşam aktivite toleransını artırmak zorunludur. Bu nedenle hastalar kendine bakım, mesleki özellikler, boş vakit ilgileri, üst extremite kas kuvveti, eklem hareketleri, psikososyal statü ve emosyonel statü gibi özellikler yönü ile de değerlendirilmelidir.
Doğru Nefes İçin ne yapılmalıdır?
- Hastanın her zaman aktif olmasını isteriz.
- Kuvvetlendirmeyi tolere ediyorsa ileri teknikleri deneriz.
- Dikkatleri azaldığı ve hareketsiz oldukları için hastalara reaksiyon zamanını kısaltmak amacıyla koordinasyon ve ince motor aktiviteleri artırıcı egzersizler veririz.
- İş toleransını artırmak için fonksiyonlar çalıştırılır.
- Enerji koruma teknikleri öğretilir. Bulaşık yıkarken oturup önkollarını tezgaha dayamak gibi...
- Merdiven inip çıkarken gerekli desteğin nasıl sağlanacağının öğretilmesi ve gerekirse O2 desteği.
Biz Memorial Hastanesi Pulmoner Rehabilitasyon Ünitemizde bu programları uygulayarak hastalarımıza ‘’pulmoner yaşam hareketle başlar, hareketle biter’’ bilincini kazandırıyoruz.
Doğru Nefes Almayı Sadece Uzmanından Öğrenebilirsiniz
Memorial Hastanesi Pulmoner Rehabilitasyon Ünitesi’nden Uzman Solunum Fizyoterapisti Tuğba Şenyurt Gedik , “Pulmoner Rehabilitasyon Ünitesi’nin önemi” hakkında bilgi verdi.
Son zamanlarda birçok kişi nefes terapisi adı altında solunum egzersizleri vermeye başlamıştır.
Solunum fizyoterapistlerinin uzmanlık alanına giren solunum fizyoterapisinin ve solunum egzersizlerinin, fizyoterapi eğitimi almayan bu kişiler tarafından yapılmasını bireylerin sağlığı açısından uygun ve etik bulmuyoruz. Lisans diploması gerektiren ve anatomi bilgisi olmayan kişilerin uyguladığı bu tarz eğitim programlarından uzak durulmasını tavsiye ediyoruz.
Memorial Hastanesi Pulmoner Rehabilitasyon Ünitesinde Solunum Fizyoterapistlerinden bu konuda bilgi ve destek almanız mümkündür. Mutlaka bu şikayetlerde başvurulan kişilerin solunum fizyoterapisi uzmanı olmasına dikkat edilmelidir.