(human papillomavirus) enfeksiyonları kadın ve erkekte çok sık olarak görülür. Virüsün 100 den fazla tipi tespit edilmiştir. Bu virüsün bazı tipleri cinsel ilişki yoluyla kişiden kişiye bulaşır. Bir kaç tip ise kanser oluşumu ile ilişkilidir.
HPV Nedir?
HPV infeksiyonu çok sık görülen ve kişiden kişiye bulaşabilen bir hastalıktır. Bazı HPV türleri seksüel ilişki ile kişiden kişiye bulaşmaktadır. Yapılan çalışmaların gösterdiğine göre cinsel yönden aktif olan her dört kişiden üçü hayatlarının bir döneminde genital HPV enfeksiyonu geçirmektedirler. Seksüel olarak bulaşabilen HPV vajinal, anal veya oral seksle bulaşabilir.
Bazı HPV enfeksiyonları cinsel ilişki ile kişiden kişiye bulaşabilir. Enfeksiyon riskini azaltmak için seksüel partner sayısını azaltmanız ve kondom kullanmanız tavsiye olunur.
Yaklaşık 40 HPV tipi kadın ve erkeğin genital bölgesinde hastalık yapabilmektedir. Çoğu HPV enfeksiyonunda herhangi bir belirti görülmez. Bir kaç HPV tipi siğil oluşumuna neden olur. Genital bölgede gelişen bu siğillere condyloma acuminata adı verilir. Bu siğiller vajenin içinde ve dışında, anüs civarında, vulvada, rahim ağzında görülebilir. Siğillerin yerleşim yerine göre ilaçla veya cerrahi ile bu siğiller tedavi edilebilir.
HPV ve Kanser Riski
Bazı HPV tipleri rahim ağzı kanserine neden olmaktadır. HPV anüs, vulva, vajina ve penis kanserlerine de neden olabilmektedir. Genital siğiller genellikle kansere neden olmamaktadır.
Rahim ağzı kanseri uzun bir sürecin sonunda gelişmektedir. HPV ilk olarak rahim ağzındaki hücrelerin anormal bir karakter kazanmasına neden olmaktadır. Bazı durumlarda bu anormal hücreler kanser öncesi (prekanser) karakter kazanırlar ( bu hücreler de düşük bir ihtimalle kansere dönüşürler) . Çoğu kez bu anormal hücreler hiç bir tedavi uygulanmadan kaybolup giderler. PAP test (smear, sürüntü) rahim ağzı kanserinin bu öncü hücrelerini tespit etmek için uygulanacak en iyi incelemedir.
Bazı HPV tipleri rahim ağzı kanserine neden olabilmekteyse de, HPV enfeksiyonu olan kadınların çok azında bu kanser gelişmektedir. Eğer risk altında olduğunuzu düşünüyorsanız doktorunuzla görüşünüz.
Testler
PAP testi ile rahim ağzındaki hücrelerde kanserin öncü değişiklikleri saptanabilir. Bu testin yapılabilmesi için rahim ağzından bir fırça ile akıntı alınır ve laboratuara yollanır.
Rahim Ağzı Kanseri İçin Risk Faktörleri;
- HPV enfeksiyonu,
- Daha öncesinde rahim ağzı kanseri tedavisi,
- HIV enfeksiyonu,
- Zayıflamış bağışıklık sistemi ( örneğin böbrek transplantasyonu nedeni ile),
- Doğum öncesi dietilstilbesterol adlı ilaca maruz kalmış olmak.
Kadınlar cinsel yönden aktif olduktan sonraki ilk üç yıl içerisinde PAP testini yaptırmaya başlamalıdır. Bu test 30 yaşına kadar her yıl tekrarlanmalıdır. 30 yaş ve üzerindeki kadınlar daha önce 2 veya 3 normal test sonucu olanlar daha sonra 2-3 yıl aralıklarla test yaptırabilirler. 30 yaş üstü kadınlara PAP testi ile beraber HPV incelemesi yapılabilir. Eğer bu iki testte normal çıkar ise 3 yıl boyunca test yapılmayabilir.
PAP testinin normal çıkmaması durumunda doktorunuz ilave incelemeler isteyecektir. Bu incelemeler PAP testinin tekrar yapılması, HPV testi, kolposkopi veya biyopsi olabilir.
Önleme
HPV enfeksiyonunun tedavisi yoktur, dolayısı ile önlemeye yönelik tedbirlerin alınması mantıklıdır. Bazı HPV tipleri için günümüzde aşı şansı vardır. Aşı dışında;
- Cinsel partner sayısını sınırlayın. Partner sayısı arttıkça hastalık riskiniz artacaktır.
- Kondom kullanmak riskinizi azaltacaktır. Kondom kullanarak cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklardan da korunabilirsiniz.
HPV Aşısı
Rahim ağzı kanserine sıklıkla neden olan iki tip ve siğil yapan iki tip virüse karşı aşılanmak artık mümkündür. Aşı kadının bağışıklık sistemini bu virüslere karşı uyarmaktadır.
Aşı 6 aylık bir periyot içerisinde üç doz şeklinde uygulanmaktadır. Aşının 9 yaşından itibaren uygulanması mümkündür. Mümkünse aşı cinsel yönden aktif olunmadan önce yapılmalıdır. Fakat cinsel yönden aktif olan ve hatta HPV ile enfekte olmuş kadınların da aşılanması önerilmektedir. Çünkü kadın belli bir tip HPV ile enfekte olmuş olsa da, aşı diğer tip HPV den korunma sağlayacaktır. Gebe kadınlara aşı önerilmemektedir fakat emzirme dönemindeki kadınlar aşı yaptırabilir.
Aşıdan önce herhangi bir test yaptırmanıza gerek yoktur. Aşı tüm HPV enfeksiyonlarına karşı koruyucu olmadığı için düzenli olarak PAP smear yaptırmaya devam etmeniz gerekir. Aşı mevcut HPV enfeksiyonlarını tedavi etmediği gibi tüm rahim ağzı kanserleri ve genital siğilleri de önlemez.
Kondom kullanımı da HPV enfeksiyonuna karşı mutlak koruma sağlamaz. Kondomun kapatmadığı sahalardan bulaşma mümkündür.
Netice Olarak
Bazı HPV enfeksiyonları cinsel yolla kişiden kişiye geçebilir. Enfeksiyon riskini azaltmak için seksüel partner sayısını azaltmalı ve kondom kullanmalısınız. 26 yaş altında iseniz HPV enfeksiyonlarından korunmak için aşı yaptırmalısınız. Aşıdan sonra da PAP testlerini doktorunuzun önerdiği aralıklarla yaptırmaya devam etmelisiniz.