Çin Yeni Yılı nedeniyle tam da bu günlerde Vuhan kentindeki tren istasyonunun insan kaynaması gerekirdi. Çin'de milyonlarca kişi tatili birlikte geçirmek için sevdiklerinin yanına gidiyor.
Ancak Çin'in yedinci büyük şehri ve son dönemde yayılan koronavirüsün ortaya çıktığı yer olan Vuhan'da ise durum çok farklı. İstasyondaki peronların büyük bir bölümü bomboş.
Zira Perşembe sabahı TSİ 05.00'ten itibaren otobüs, tren, metro ve feribot seferleri durduruldu, kentin dışına çıkışlar yasaklandı. Uçuşlar da durduruldu.
Yollar resmen kapatılmadı ancak birçok yolda kontrol noktaları oluşturuldu ve halka kentten ayrılmamaları söylendi.
Bir kentin tamamını karantina altına almak mümkün müdür? Mümkünse bu nasıl yapılır?
Böyle bir şehrin tecridi için ordu desteği gerek
Vuhan, 11 milyon kişinin yaşadığı çok büyük bir şehir. Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, dünyanın en büyük 42'nci kenti. Bu boyutlardaki bir şehri tecrit etmek çok da kolay değil.
Vuhan'a gelen 20 otoyol var. Ayrıca onlarca ufak yol kullanılarak da bu şehre ulaşım sağlanıyor. Toplu taşıma kanalları kapatılmış olsa bile böylesine bir şehri tecrit etmek için ordunun desteğine ihtiyaç var.
Sydney Üniversitesi'nden sağlık güvenliği uzmanı Prof. Dr. Adam Kamradt-Scott, "Bunu yapabilmenin tek gerçekçi yolu, Çin ordusunun şehrinin etrafını çevreleyip, kapatmasından geçiyor" dedi.
Ancak, böyle bir şey yapılsa bile, şehrin sınırları nerede, nasıl çizilecek? Birçok büyük şehirde olduğu gibi, Vuhan'a bağlı da çok sayıda köy ve kasaba bulunuyor.
Sydney Üniversitesi'nden salgın hastalık uzmanı Prof. Dr. Mahil Prokopenko, "Şehirler, alışılmadık şekillerde biçimleniyor. Her yolu, her bağlantı noktasını kapatmak mümkün değil. Bu, ancak belli bir oranda mümkün olur ancak dört dörtlük bir önem değildir" dedi.
Dahası, Vuhan tamamen tecrit edilmiş olsa bile iş işten geçmiş olabilir.
Vuhan'da ortaya çıkan virüs, Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) 31 Aralık'ta bildirildi. Çinli yetkililerin, bu virüsün insandan insana geçtiğini açıklama tarihleri ise 20 Ocak.
Çin'in içindeki durum daha kaygı verici
Aradan geçen 20 günlük süre içerisinde kentte on binlerce kişi giriş-çıkış yaptı ve bu virüs, sadece Çin değil, Asya kıtasının genelinde hatta ABD'de de çok sayıda insanda görüldü. Virüsün görüldüğü insanların tamamının yolunun kısa bir süre önce Vuhan'dan geçtiği tespit edildi.
Prof Kamradt-Scott, her ne kadar virüs dünya geneline yayımlaya başlamış olsa da, Çin'deki durumun kaygı verici olduğuna dikkat çekti.
Kamradt-Scott, "Virüsün görüldüğü ülkelerin her birine baktığımızda bunların tek tük vakalar olduğunu görüyoruz. Bu da, bu ülkelerde yayılmasına fırsat vermeden müdahale edildiğini gösteriyor. Esas endişe kaynağı Çin'in içindeki durum" dedi.
Çin'de virüs nedeniyle 81 kişi hayatını kaybetti. Can kayıplarının 76'sı Vuhan'ın başkenti olduğu Hubei eyaletinde görüldü. Guangdong, Pekin ve Hong Kong'da virüsün görüldüğü diğer yerler olarak sıralanıyor.
Prof Kamradt-Scott, "Virüs zaten o bölgede bulunuyor ve yayılıyor. O nedenle Vuhan'da önlem almak için biraz geç kalınmış gibi duruyor" dedi.
Birçok kişi virüsü taşıdığının farkında değil
Prof. Prokopenko da, Vuhan'dan Sydney'ye uçan son uçağın havaalanında biyogüvenlik uzmanları tarafından karşılanması gibi uluslararası çapta alınan önlemlerin olumlu olduğunu belirtti.
Sorunun birçok kişinin virüsü taşıdığı halde bu durumun farkında olmaması olduğuna dikkat çeken Prokopenko, "Bulaşmış olan ile bulaşıcı arasında fark var. Virüs, bulaşmış olduğu kişilerin içinde yaşar ancak henüz bulaşıcı değildir. Belirtiler ortaya çıkmaz. Tamamen normal ve sağlıklı görünürler ve bu süreçte de başkalarıyla temas halinde olurlar" dedi.
Prokopenko, normal bir grip mikrobu için kuluçka süresinin iki ya da üç gün olduğunu ancak bir koronavirüs türünde bu süresinin beş veya altı gün, hatta bazı durumlarda da daha da uzun olabileceğini söyledi.
Ancak tüm bunlar Çin'in virüsün yayılmasını kontrol altına alma konusunda hatalı davrandığı anlamına gelmiyor. WHO, Çin hükümetinin çalışmalarını överken, uzmanlar "sosyal teması azaltmaya yönelik" daha önce alınmış önlemler olduğuna dikkat çekiyor.
Nisan 2009'da Meksika'nın başkenti Mexico City, domuz gribi salgınını önlemek için bar, sinema, tiyatro, stadyum ve hatta kiliseleri kapatmıştı.
Prof. Kamradt-Scott, "Alınan bu önlemler, virüsün Mexico City'deki yayılmasını yavaşlattı ve yetkililerin durumu kontrol altına almasına yardımcı oldu. Peki, salgını tamamen sona erdirmekte başarılı olduğu mu? Hayır" dedi.
Genel olarak değerlendirildiğinde, Vuhan'ın tecrit edilmesi değer miydi?Kamradt-Scott, "Çin sadece teyit edilen vakaları açıklıyor. Bu sayı 1000'leri bulursa, alınan önlemlerin de ciddi şekilde gözden geçirilmesi gerekir" dedi.