Alerjik açıdan önemli olan polen grubu 20-60 mikron büyüklüğünde olup, çok uzak mesafelere taşınabilenlerdir. Bu polenler hava değişiklikleri ile daha küçük parçacıklara bölünür ve dağılmaları daha da kolaylaşırken, alerjik kişileri hapşırtan, öksürten veya kaşındıran yakınmalara yola açar.
Her polen alerjiye yol açmaz. Polen boyutları, solunan havadaki polen miktarı ve polenlerin havada kalma süreleri alerjen yapılarını belirler. Ülkemizde bölgesel farklılıklar olmasına rağmen atmosferde en çok polen bulunan aylar nisan ve hazirandır. Bu aylarda sıklıkla çayır polenleri etkilidir. Hedef organları ise burun ve akciğerlerdir. Eylül ve ekim aylarında ise ot polenleri atmosfere yayılır.
Etkilenme burunda ise "alerjik nezle", akciğerde ise "alerjik astım" rahatsızlığı ortaya çıkar. Yeni yaklaşımlara göre burun ve akciğeri tek bir hava yolu olarak değerlendiriyoruz. Çünkü astımlı hastaların yüzde 80'inden fazlasında alerjik nezle gözlenir. Alerjik nezlesi olanların da yüzde 20-40'ında astım vardır.
Alerjik nezle burun akıntısı, hapşırma, burunda kaşıntı ve tıkanıklık; astım ise tekrarlayan öksürük, hırıltı, nefes darlığı ve atakları, göğüsten ıslık sesi gelmesi, koşma, ağlama ve gülmekle ortaya çıkan veya gece uyandıran öksürük gibi belirtiler gösterir. Dış ortamda soluduğumuz havada dolaştıklarından, polenlerden tam korunma mümkün değildir. Atmosferdeki polen miktarı sıcak, kuru ve rüzgarlı havalarda çok fazladır. Yağmurlu günlerde ise polenler su ile yere indiklerinden havadaki miktarları hemen azalır ve alerjik kişiler rahatlar.
Polenlerden Korunmanın Yolları Nelerdir?
- Hangi polenlere alerji geliştiği saptanmalı
- Medyada polen mevsimine uygun günlük hava raporları olmalı ve bunlar takip edilmeli
- Polenlerine alerjik olduğu bilinen bitkilerden olabildiğince uzaklaşın
- Evin kapı ve pencereleri sıkıca kapatın
- Evde ve arabada polen filtreleri kullanın
- Evdeki polen düzeyi çok yüksek ise hava temizleyicisi kullanılmalı
- Polenlerin atmosferde yoğun olduğu zamanlarda çocukları dışarı çıkarmayın
- Dış ortamda ağzı ve burnu koruyan maskeler kullanın
- Polen zamanı ağaçlık, çimenlik yerlerden çok, deniz kenarını tercih edin
- Dışarıda çocuklarınıza güneş gözlüğü takın ve eve dönünce hemen yüzünü yıkayın
- Şapka takın ve yatmadan saçlarını yıkayın çünkü yapışan polenler uykuda yakınmalara yol açabilir.
- Eve gelir gelmez dış ortamda kullanılan giysileri çıkarın
Tedavi
Polen alerjilerine bağlı astım ve alerjik nezle hastasının temel tedavisi ilaç tedavisidir. Bunun için de hem polen mevsiminde yakınmaların ortaya çıkmasını önleyici koruyucu hem de yakınmaları ortadan kaldıran kurtarıcı ilaçlar kullanılır.
Sıklıkla polen dönemi süresince tedavi almak yeterlidir.
Polen Aşısı
Polen alerjisine bağlı astım ve alerjik nezleye karşı polen aşısının da bir tedavi yöntemi olarak uygulanabilir. Aşı yalnızca ve yalnızca uygun ilaç tedavisine rağmen kontrol altına alınamayan hastalarda düşünülmeli, kullanılıp kullanılamayacağına da alerji uzmanları karar vermelidir.
Alerjik nezlesi olan çocuklarda astım gelişme riski olduğundan, ailelerin çocukların yakınmalarına duyarlı ve dikkatli olması gerekir. Çünkü alerjik nezle uygun tedavi edildiğinde astım gelişme riski de azaltılabilir.
Amerikan Hastanesi
Göğüs Hastalıkları Bölümü
Dr. Elif Altuğ Kolsuk