Normal büyüme aralıkları her yaş dönemi ve cinsiyete göre değişebildiğinden, büyümenin sağlıklı olup olmadığı tartışılırken bu etkenlerin göz önünde tutulması gerekiyor.
İki yaşına kadar bebekteki büyüme belirgin bir hızla devam ederken, 2 - 5 yaşları arasında ise büyüme açısından en yavaş döneme giriliyor.
Cocukların büyüme serüveni anne karnında başlıyor. Ergenlik öncesi hızlanıyor ve ergenlik sonrası da yavaşlıyor. Büyüme izleminin yapılması, birçok sorunun önceden saptanması açısından önem taşıyor.
Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ve Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Ela Tahmaz, bebeklikten ergenlik döneminin sonuna kadar geçen süreçte büyümenin takibindeki parametreler ve dikkat edilmesi gereken noktalarla ilgili sorularımızı yanıtladı.
Gebeliğin başlamasıyla birlikte bebeğin büyüme hızı da izlemlenmeye başlanıyor. Bebeğin anne karnında büyümesi, organların oluştuğu ilk üç ayda özellikle önem taşıyor. Bu dönemde annenin beslenmesi, aldığı ilaçlar ve çevresel etkenler büyümeyi etkileyen faktörler arasında yer alıyor. Büyüme takibinde bebekte en sık bakılan üç parametre; tartı, boy ve baş çevresi ölçüsü olarak sıralanıyor. Anne karnında büyüme izlemi de farklı yöntemlerle bu parametreler ışığında izlemleniyor.
Anne karnında geçirilen enfeksiyonlar, kromozom bozuklukları, annenin aldığı ilaçlar, geçirdiği hastalıklar, sigara kullanımı ya da iskelet sistemine bağlı olarak da anne karnında büyüme geriliği yaşanabiliyor. Böyle bir durumda öncelikle sorun ortaya çıkarılıyor ve nedene yönelik tedavi uygulanıyor.
Doğumla birlikte bebeğin tartısı (kilosu), boyu ve baş çevresi mutlaka ölçülüyor. Özellikle bebeğin tartısı, hastanede kaldığı süre boyunca hergün kontrol ediliyor. Daha sonra alınan ölçümlerin doğum haftası ile uyumlu olup olmadığı kontrol ediliyor.
İlk bir haftada bebek doğum tartısının %10 kadarını kaybedebiliyor. Ancak bir haftadan sonra kaybedilen kilo, anne sütüyle birlikte geri alınıyor. Özellikle baş çevresindeki büyüme, yaşamın ilk üç yılında sağlıklı büyüme kriterleri arasında dikkat edilen unsurlar arasında yer alıyor. Bu dönemde beyin gelişmesine bağlı olarak bebeğin baş kemikleri de gelişiyor.
Normal şartlarda yaş, kilo, boy ve baş çevresinin birbirine paralel olarak gelişmesi beklenirken, aksi bir durum bir sorunun varlığını gösterebiliyor. İlk yıllarda var olan kafa kemikleri arasındaki sütür denilen boşluklar ve ön fontanel (bebeğin kafasının üst kısmında bulunan yumuşak bölüm) giderek kapanıyor.
Beyin gelişimini etkileyen bir sorun olduğunda baş çevresinin gelişmesi de yavaşlayacağı için, bu bölgenin istenilen oranlarda gelişmemesi hekim için uyarıcı oluyor.