Göbek kordonu 1–3 haftada kendiliğinden düşer. Düşünceye kadar bu alan kuru tutulmalıdır.
Bu bölgenin bakımı %70’lik alkolle yapılır.
Bebeğin altı bağlanırken göbeği dışarıda kalmasına dikkat etmeli göbeğe idrar ile temas ettirilmemelidir.
Bebeğin banyosu göbek düşmeden yapılabilir. Göbek çevresindeki deride kızarıklık, göbekten gelen iltihap benzeri akıntı, kötü koku veya kanama gibi durumlarda doktorunuza başvurunuz.
Bebeğin Altının Değiştirmesi Nasıl Yapılır?
Alt değişimi ne şekilde, hangi aralıklarla yapılmalı?
Bir bebeğin altının günde ortalama günde en az 6-7 kez değiştirilmesi gerekir. Hatta bazen ilk aylarda daha sık kaka yapıyor olabilir, eğer böyleyse her altını kirlettiğinde bezini değiştirmeliyiz. Altı temiz olan bebekler daha rahat ve huzurlu olurlar ve daha az pişik sorunu yaşarlar. Bebek bezinin oluşturduğu havasız ortam, nemlilik, idrar ve dışkının ciltle teması gibi sebepler, hassas bebek cildinin tahriş olmasına sebep olur.
Alt temizliği nasıl yapılmalı?
Bebek cildi yetişkin cildine oranla daha hassastır. Özellikle yeni doğan döneminde sık olarak kaka yapan bebeklerin cildinin tahriş olmaması için anne ve babaların dikkat olması gerekir. Bebeğinizin alt temizliği için kullanacağınız ürünlerde kimyasal maddeler, koku ve renk veren sentetik maddelerin, alerji ve tahriş yapan koruyucu maddelerin bulunmamasına dikkat edilmelidir. Bu nedenle en uygun olan temizlik maddesi kaynamış ılıtılmış su ile ıslatılmış pamuktur. Bazen sadece poposu akan su altında yıkayarak temizlenmesi de tercih edilebilir.
Kız ve erkek bebeklerde farklı / dikkat edilmesi gerekenler var mı? Nelerdir?
Kız bebeklerde genital bölgenin özel yapısı nedeni ile idrar yolu enfeksiyonu gelişme riski fazladır. Bu yüzden kızlarda bu bölgeyi temizlerken, silme işleminin önden arkaya ve sırtüstü yatarken yukarıdan aşağıya doğru yapılması gereklidir. Böylece kakanın idrar yolarına bulaşma riski azalmış olur.
Temizlik sırasında bebeğin bacakları hafifçe kaldırılıp açıldıktan sonra, ıslak pamuk ile genital bölgenin üstünden başlanarak, aşağıda bulunan anüs bölgesine doğru yavaşça silinmeli ve bir daha kullanılmamak üzere atılmalıdır. Erkek bebekler içinse önce anüs çevresini, sonra pipisini çekmeden yavaşça kaldırarak pipisinin altını ve testislerin etrafını temizleyin. Kaka bulaşmış bir pamuk parçası bir daha asla cilde sürülmemelidir.
Popoyu temizledikten sonra bacak aralarında ve bacaklarda oluşmuş kıvrımların arasını da nazikçe temizleyiniz.
Pişik nedir? Nasıl oluşur? Ne gibi sıkıntılar yaratır?
Cildin bebek beziyle temas ettiği bölgede oluşan kızarıklık ve tahrişe pişik adı verilir. Pişiğin temel nedeni ıslaklıktır. Bebek bezinin hassas bebek cildine sürtünmesi ve kapalı bez bölgesindeki idrar ve dışkının da cildi tahriş etmesi kızarıklık ve pişiğe yol açan en önemli sebepleri oluşturuyor.
Bezin ciltte uzun süre kalması, çok sıkı bağlanmış olması veya bebeğin cildinin aşırı hassas ya da alerjik olması pişiği hızlandıran nedenlerin başında gelir. Bebeğin anne sütünden mamaya veya ek besinlere geçmesi sırasında, diş çıkarma dönemi ile antibiyotik tedavisi süresinde de pişik oluşumunda artış görülmektedir.
Pişiğin önlenmesi için dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Pişik oluşumunu engellemek tedaviden daha kolaydır. Pişik olan bebek, pişikli bölgesinde yanma, batma ve kaşınma hisseder. Bu da sürekli bir ağlama ve huzursuzlanmaya neden olabilir. Tedavi edilmeyen pişiklerde, çok kısa süre içerisinde o bölgede yeni enfeksiyonlar oluşur. Bu nedenle pişiğin tedavisinden önce oluşumunu engellenmelidir.
Bebeğin altının temiz, kuru ve serin kalması sağlayın. Pişik kremini gün içinde her alt değişiminde kullanın. Pişik kreminin özellikle bebeğin cilt kıvrımları arasına da nüfuz etmesine dikkat ederek ince bir tabaka halinde sürmelisiniz. Bebeğin altını sık sık açık bırakıp hava almasının sağlanması iyi olur.
Pişiğin tedavisi için yapılması gerekenler nelerdir?
Eğer bebeğiniz pişik olduysa altını daha sık değiştirin. Kullandığınız alt bezinin tipini değiştirin. Eğer hazır ıslak mendilleri kullanıyorsanız bırakın. Bu önlemlerle düzelmeyen, ilerleyen pişiklerde mantar ve enfeksiyon gelişimi olduğu için çocuk doktorunuza başvurun.
Bebeğin alt temizliği sırasında kullanacağınız malzemeleri önceden hazırlayıp hemen yani başınızda hazır olması çok önemlidir. Malzemelerin bir elinizi bebeğin üzerinden çekmeden mutlaka öteki elinizin uzanacağı yakınlıkta olması iyi olur. Yüksek bir yere koyduysanız düşmemesi için çok dikkat edin, güvenli bir yerde değilse bir elinizle bebeği tutmadan kısa süreliğine bile olsa arkanızı dahi dönmeyin.
Bebeğin Banyosu ve Temizliği
Banyo sırasında gerekli tüm malzemelerin yanınızda olduğundan emin olun. Nerede banyo yaptırırsanız yaptırın bebeği asla yalnız bırakmayınız.
• Göbek kordonu düşmeden bebeği banyo yaptırabilirsiniz.
• Banyo odasının sıcaklığı 26oC aşağı olmamalı, hava akımından korumak için kapı ve pencereler kapatılmalıdır.
• Banyo suyu sıcaklığı 37oC olmalıdır. Suyun sıcaklığı dirsekle kontrol edilebilir. Bebek baş ve boynu bir kolunuzla desteklenerek yavaş yavaş suya sokulmalıdır. Böylece suya alışması ve banyodan hoşlanması sağlanır.
• Banyoda baş ve vücut için bebek şampuanı kullanılır.
• Bebek büyük bir havluya sarılarak bez değiştirme masasına alınır. Yumuşak hareketlerle kurulanır, göbek bakımı yapılarak giydirilir. Saçları fırçalanır. El ve ayak tırnakları bebek için özel tırnak makası ile kesilir.
• Yenidoğan bebeklerde banyo süresi 3–5 dakika, daha büyüklerde 5–10 dakika olmalıdır.
Bebeğin Giydirilmesi, Dışarı Çıkma ve Ziyaretler
Bebeğin bulunduğu oda sıcaklığı 18–24oC dolaylarında olmalıdır. Bebek, anne kendini iyi hissetmeye başladıktan sonra dışarı çıkabilir.
Bebeğin yazın güneş ışınlarına direkt maruz kalmaması gerekir. Kışın ise fazla ısı kaybı nedeniyle şapka giydirilmelidir. Bebeğin kıyafetlerinin pamuklu olmasına özen gösterilmelidir. Evde devamlı bulunanlar dışındakiler bebeği fazla ellememeli, öpmemelidir. Doğumdan sonra birkaç hafta ziyaretçilerin bebeğin odasına girmelerine izin verilmemelidir.
Kadıköy Şifa Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Alper Soysal