Üreme çağında olan her kadının ayda bir kez yaşadığı yumurtlama olayı; adet görme döneminde meydana gelmektedir. Yumurtlama, kadında üreme fonksiyonlarının devamını sağlamaktadır. Yumurtlama sürecinde üremek için yumurtalıklardan rahme yumurta yollanır. Normal sağlık şartlarını taşıyan kadınlar her ay adet görmektedirler. İki adet arasındaki süre 21 günden az ya da 35 günden fazla oluyorsa, kadında üreme, yumurtlama bozukluğu olduğundan söz edilebilmektedir. Yumurtlama bozukluğu kadınların % 40'ında görülür ve en sık karşılaşılan kısırlık sebeplerindendir. Kadınlardaki kısırlık sebeplerinin yaklaşık üçte biri yumurtlama ile ilgili sorunlardan kaynaklanmaktadır. Yumurtlama bozukluğu; düzensiz aralıklarla yumurtlama ya da gereğinden çok daha az yumurtlama şeklinde oluşmaktadır. Yumurtlamanın hiç olmadığı durumlarla ise çok nadir olarak karşılaşılır.
Yumurtlama bozukluğu belirtileri
Yumurtlama bozukluğunun ya da kadının yumurtlamasında küçük, büyük bir problem olduğunun en önemli göstergesi düzensiz adet görmesidir. Üreme çağındaki bir kadının iki adet dönemi arasında 21 günden kısa 35 günden uzun bir zaman dilimi geçiyorsa bir problem olduğundan şüphelenilmelidir. Buna ek olarak adetin bazen 3 gün bazen 1 hafta sürmesi de bir yumurtlama bozukluğu olarak düşünülmelidir.
Ancak yumurtlama bozukluğunun tek göstergesi adet dönemleri değildir. Kimi zaman çok düzenli aralıklarla adet gören kadınlarda da yumurtlama problemleri görülebilir. Yumurtlama bozukluğu olup olmadığının kesin olarak anlaşılabilmesi için büyüyen yumurtalar ultrason ile takip edilir, adetin yirmi birinci günü progesteron hormonuna bakılır, rahim biyopsisi yapılabilir, yumurtlama testleri yapılabilir. Böyle bilimsel test ve tetkikler kullanılarak çok daha geçerli ve doğru bilgiler edinilebilmektedir.
Yumurtlama bozukluğu sebepleri
Yumurtlama problemleri genetik rahatsızlıklar, sonradan gelişen hastalıklar ve stresli yaşamdan kaynaklanabilmektedir. En sık karşılaşılan sebeplerden birisi polikistik over sendromudur. Bu durumda genel olarak yumurtlama çok seyrek aralıklarla gerçekleşir, adet dönemlerinin araları çok uzundur, aşırı kilo alımı ve tüylenme gözlenir. Bunun dışında yapılan araştırmalar stresli bir iş ve sosyal yaşamı olan, yeterince dinlenmeyen bayanların da yumurtlama bozukluğu problemi yaşayabildiğini göstermektedir. Özellikle gergin günler geçirilen dönemlerde adetlerin geciktiği ya da adet başladıktan 1-2 gün sonra kanamanın kesildiği saptanmıştır.
Bu sebepler göz önünde bulundurulduğunda stresli bir yaşamın da yumurtlama bozukluğuna yol açtığı söylenebilmektedir. Ancak kadında hiç yumurtlama olmuyorsa beyinde hipofiz bezi sorunları, menopoz ve genetik rahatsızlıklardan söz edilebilmektedir. Yumurtlama problemlerinde en ağır vakalar tümörlerin olduğu durumlardır. Hastanın beyninde, yumurtalığında, hipofiz bezinde tümör ya da kist yoksa yani yumurtlama bozukluğu kiste bağlı gerçekleşmiyorsa günümüzün tıbbi olanaklarıyla kolaylıkla tedavi edilebilmektedir.
Yumurtlama bozukluğu tedavisi
Yumurtlama problemleri günümüzde tedavisi yapılabilen sorunlardır. Ancak tümör ya da kistlerden kaynaklanan yumurtlama problemlerinde rahatsızlığın boyutuna göre tedavi ya çok zor ya da imkansızdır. Hastada hormon bozukluğu, şeker hastalığı, böbrek üstü bezleri problemleri varsa öncelikle bu sorunlar çözülmelidir. Çoğu hastada bu sorunlar ortadan kaldırıldıktan sonra hamilelik kendiliğinden gerçekleşmektedir.
Gebelik olmadığı durumlarda da yumurtlama tedavisi ile gebe kalınması mümkün olabilmektedir. Yumurtlama bozukluğu probleminde öncelikle adetin beşinci gününden itibaren içilen hap ile tedavi başlar, beş günlük tedavinin sonunda hastaların % 80'inde yumurtlama gerçekleşir. Yumurtlayan hastaların yaklaşık % 45'i gebe kalabilir. İlaç tedavisinin işe yaramadığı durumlarda hastaya iğne ile yumurtayı büyütme hormonları enjekte edilir ve yumurta geliştiğinde bu sefer de yumurtayı çatlatma iğnesi yapılır. Yumurtlamadan 24-36 saat sonrasında eşler birlikte olur veya bu dönemde aşılama yapılarak gebelik sağlanabilir.