Normal sağlık durumuna sahip olan çiftler, doğal yollardan bebek sahibi olamadıklarında kısırlık sorununun varlığından bahsedilebilmektedir. 35 yaşın altındaki çiftler yaklaşık 1 yıl, 35 yaşın üzerindekiler de ortalama 6 ay düzenli olarak korumasız cinsel ilişki yaşadıkları halde gebelik gerçekleşmiyorsa kısırlıktan şüphelenilmesi gerekmektedir.
35 yaşın üzerindekilerde deneme süresinin daha kısa tutulmasının sebebi, ilerleyen yaşın kadın ve erkekte üreme fonksiyonlarını yavaşlatıyor olmasıdır. İşte bu sebeplerle yeterli sayıda ve sürede deneme yapıldıktan sonra vakit kaybedilmeden bir uzmana başvurulmalı ve gerekli testler, tahliller vakit kaybedilmeden yapılmalıdır. Kadında kısırlık sebebini belirlemek için öncelikle pelvik muayene, ultrason, ardından sırasıyla yumurtalıkların durumunu tespit etmek için hormon tahlilleri, over rezerv testi, rahim filmi, salin infüzyon sonografi ve histeroskopi, laparoskopi yapılmaktadır.
Pelvik muayene ve ultrasonografi kısırlık belirlemede ilk aşamadır
Kısırlıktan şüphe edilen kadınlarda ilk olarak yapılan uygulama pelvik muayene, ultrason muayenesidir. Pelvik muayene ile kadında kısırlık sorununda sıklıkla rastlanan miyom, kist ve benzeri patalojiler tespit edilebilir. Ultrasonda kadında doğumdan itibaren var olan gebeliğe engel anomaliler, yumurta büyümesi ve yumurtlamanın varlığı da rahatlıkla tespit edilebilmektedir.
Hormon tahlilleri yumurtalıklar hakkında bilgi verir
Hormon tahlilleri kadında kısırlığın gözlendiği durumlarda yapılması gereken en önemli tahlillerdir. Hormon tahlilleri, adet döneminin üçüncü gününde yapılır ve kadının yumurtalıklarının fonksiyonlarını, gebelik açısından hangi durumda olduğunu gösterir. Hormon tahlilleri sayesinde kadınların yumurta rezervi, gebe kalma şansı hakkında aydınlatıcı bilgi vermektedir. Ayrıca progesteron hormonu ölçümü de adetin 21. günü yapılır ve yumurtlama olup olmadığı hakkında fikir verir.
Over rezerv testleri yumurtlama kapasitesini gösterir
Over rezerv testleri ile kadının yumurtalıklarının hormon üretimi ve yumurtlama yeteneği hakkında bilgi alınır. Bu testlerin sonuçlarına bakılarak kadının gebe kalıp kalamayacağı, ne kadar sürede ve hangi tedavi ile gebe kalmasının mümkün olduğu tespit edilebilir.
Salin infüzyon onografi (SİS) rahimdeki patolojileri daha görünür kılar
Diğer bir adı sulu ultrason olan Salin infüzyon sonografide; vajinadan ince bir boru ile rahim içine sıvı transfer edilir ve bu su ile rahmin içerisi genişletilir. Alan genişlediğinden rahim içinde ve iç duvarında olması muhtemel polip, miyom ve diğer patolojiler çok daha kolay gözlemlenebilir. Bu sayede kısırlığa sebep olan sorunlara daha hızlı ve doğru müdahale etmek mümkün olur.
Histeroskopi ile rahim içini gözlemlemek mümkündür
Histeroskopide rahmin içine minik bir kamera ile bakılır ve içeride bulunan miyom, polip gibi patolojiler hem gözlenip tespit edilir hem de alınıp rahim temizlenebilir. Salin infüzyon sonografi ile gözlenip bulunan patolojiler de histeroskopi ile alınabilmektedir.
Laparoskopi İle patolojiler tedavi edilebilir
Kısırlık varlığının tespit edildiği durumlarda spermlerin rahim içine ulaşımı sağlayan tüplerin tıkalı olup olmadığı laparoskopi ile tespit edilmektedir. Bunun yanında rahim içinde ya da iç duvarında tespit edilen kistlerin alınmasında da laparoskopiden faydalanılır. Kadında kist ve benzeri bir patoloji varsa ya da tüpler tıkalı ise en başarılı sonuç veren yöntem laparoskopidir.
Erkekte kısırlık sebebini belirlemek için sperm testi
Erkeğin sperm sayısı, hareketliliği, kalitesi gebeliğin gerçekleşmesi için hayati önem taşımaktadır. Bu sebeple kısırlık varlığında öncelikle erkeğin sperm rezervi laboratuar ortamında incelenir. Testten önceki 3 gün boyunca erkeğin cinsel ilişkiye girmemesi ve hiçbir koşulda boşalmaması istenir. Bu sayede yeterince olgun ve yeterli sayıda sperm birikebilir. Test günü erkek özel bir odada kendisine verilen steril bir kabın içine mastürbasyon yaparak boşalır ve alınan spermler üroloji teknikerleri tarafından incelenir. Erkeğin, gebeliğin oluşması için yeterli sayıda, kalitede sperme sahip olup olmadığı tespit edilir.