Uzm.Dr. Orhan Coşkun
Gastrit mide mukozasının tahriş olmasıdır. Gastrit akut veya kronik olabilir. Kronik gastritin en sık görülen nedeni helikobakter pylori adında bir bakteriye bağlıdır. Bu bakteri spiral şekilli, ağız yoluyla alınarak midede yerleşen ve burada gastrite neden olan bir bakteridir. Gelişmekte olan ülkelerde genellikle çocukluk çağında alındığından tedavi edilmediğinde mide mukozasında hayat boyu süren bir kronik iltihaba sebep olur ve bunun sonucunda midede gastrit, ülser, lenfoma ve kanser gelişimine neden olabilir.
Türk toplumunun yaklaşık %90'ı bu bakteri ile enfektedir. Mide mukozasını örten mukus tabakasının altında yerleşerek yaşamını sürdürür. Bu bakteri salgıladığı toksinler ve vücudun ona karşı oluşturduğu reaksiyonlar sonucunda midenin savunma bariyerlerini bozar. Böylece mide mukozasını asit ve diğer saldırgan faktörlere duyarlı hale getirir. HP enfeksiyonu ülser oluşumunda önde gelen faktörlerden biridir ancak tek suçlu neden değildir. Bakterinin midede varlığı, tanısı Üst GİS endoskopisi yapılarak biyopsi alınması ile üre-nefes testi ve kan ve dışkıda antikor ve antijen aranması gibi testlerle gösterilebilir. Ayrıca aspirin ve antienflamatuar ilaçlarda (bazı ağrı kesici) midenin koruyucu mekanizmaların zayıflamasına yol açarlar. Böylece mide asit ve diğer saldırgan faktörlere karşı duyarlı hale gelir ve hasar oluşmasına (gastrite) neden olurlar.
Sizin bir iç hastalıkları doktoruna başvurmanız, ayrıntılı bir hikaye alınması ve muayene yapılaması, gereklidir. Doktorunuz size şikayetlerinizi hafifletecek bir tedavi düzenleyebilir (antiasitler ve proton pompa inhibitörleri gibi). Bununla birlikte gastritin kesin teşhisi için endoskopi (gastroskopi) yapılarak midenin ve duedonumun (ince barsakların ilk kısmı) incelenmesi ve mutlaka patolojik inceleme için doku örneği alınması gerekir (biyopsi). Aslında gastrit düşündüren şikayetlerle başvuran her hastada endoskopi yapılması gerekli değildir.40 yaşının altındaki hastalarda, endoskopi yapılmasını gerektirecek başka bir sebep yoksa (kilo kaybı, siyah renkli dışkılama, kansızlık, tedavi ile geçmeyen şikayetler, kusma vs), üre-nefes testi, kan veya dışkı örneği kullanılarak yapılan testlerle helikobakter pylori enfeksiyonun varlığı araştırılabilir.
Helikobakter pylorinin sebep olduğu kronik gastrit zemininde ülser, lenfoma ve mide kanseri gibi ciddi problemler gelişebilir. Helikobakter pylori gastritinin sebep olduğu lenfoma erken dönemde MALT lenfoması (MALT = Mucosa associated lenfoid tissue) olarak adlandırılır ve hastalığın erken döneminde bakterinin temizlenmesi ile tam iyileşme sağlanabilir. Gastritin tedavisi nedene göre yapılır. Mide asidinin azaltılması şikayetleri azaltılır.