Herkeste bulunan bir organ olan tiroit, boğazımızda hava aldığımız gırtlağın önünde yer alır. Tiroidin hormon üretme görevi vardır ve bu hormona tiroksin denir. Tiroit tarafından üretilen bu hormon tiroit damarları yoluyla kanımıza verilir.
İşte tiroidin az ya da çok çalışması durumunda hem fiziksel hem psikolojik birçok sağlık sorununun ortaya çıktığını söyleyen Medical Park Van Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Aytaç Sayın; tiroit sorunlarını ve guatr hastalığını anlattı:
Guatr; boynun ön kısmında bulunan tiroit bezinin iltihap ve kanser dışındaki bir sebeple büyümesine denir. Guatr bezinin fonksiyonu, salgıladığı hormon ile vücudumuzun çalışma hızını belirlemesidir. Ürettiği hormon azalırsa vücudumuzun çalışma hızı düşer, fazla hormon salgılarsa vücudumuzun çalışma hızı artar.
Boynun ön bölümünde bulunan bu bez iki parçalı küçük bir salgı bezidir. Halk arasında guatr olarak tarif edilen hastalık tek bir hastalığın karşılığı değildir. Bu sebeple hastanın ‘ben guatr hastasıyım’ demesi hekimler açısından net ve yeterli bir tanımlama olmaz. Guatr hastalığı temel olarak iki başlık altında sınıflandırılabilir:
Birincisi: Tiroit bezinin az hormon salgıladığı durumlardır yani HİPOTROİDİDİR. Bu durumlarda hastalarda genel bir yavaşlama hareketlerde ağırlaşma ve halsizlik ortaya çıkar. Tedavi; dışardan hormon şeklinde verilerek yapılır. Hormon düzensizliği olmayan guatr hastaları ise nodülün eşlik ettiği guatrdır ki bu tek ya da çok sayıda nodül olabilir.
İkinci grup ise hormonun fazla salgılandığı hastalık grubudur. Bu grup zaman zaman nodüller zaman zamanda nodüller olmadan ortaya çıkabilir. Bu grupta da kimi zaman radyoaktif iyot tedavisi dediğimiz tedavi, kimi zaman ilaç tedavisi, kimi zaman da cerrahi tedavi tedavinin ana unsuru olabilir.
Guatr Hastalığının Belirtileri
Guatr hastaları çok farklı şikayetlerle başvurabilirler. Hormonların fazla üretildiği zehirli guatr olan hastalarda, ellerde titreme terleme, kalp çarpıntısı, sinirlilik, gözlerin yuvalarından taşması, iştah artması ancak buna rağmen kilo kaybı, kadınlarda adet düzensizliği gibi bulgular ortaya çıkabilir.
Hormonların az üretildiği durumlarda ise hareketlerde ve duyularda yavaşlama, ellerde kuruma, saçlarda kuruma ve dökülme, yine kadınlarda adet düzensizliği ortaya çıkar. Hormonal dengesizliğin olmadığı yani ötiroid olarak değerlendirdiğimiz grupta ise bunlarda herhangi birisi olmaz Tiroit bezinin büyümesi, boyunda basıya bağlı nefes alma zorluğu, hastanın boyundaki büyümeye bağlı rahatsızlıkları ve şekil bozuklukları görülebilir.
Halk arasında iç dış guatr, erkek ve dişi guatr, zehirli guatr diye tabir edilen hastalıkların tıpta net olarak bir karşılığı yoktur. Ancak zehirli guatr olarak tabir edilen hastalık, hormonların aşırı salgılandığı yani tirotoksikoz yani hipertiroid hastalığını anlatmaktadır.
Guatr Hastalığı Nasıl Engellenenbilir?
Guatr hastalığı yaygın olarak sularda iyot yetersizliği olan bölgelerde görünmektedir. Sulardaki iyot yetersizliği kullanılan tuzlara eklenerek çözülebilir. Eğer kişiler yeterli miktarda iyot alırlarsa guatr hastalığı topumda ciddi olarak azalır.
Her Guatr Hastalığı Ameliyat Gerektirir mi?
Tiroit bezinin tamamen büyüdüğü ya da içinde nodüllerin olduğu durumda ameliyat bir tedavi seçeneğidir. Her guatr hastalığı ameliyat gerektirmez. Bir guatr hastasını ameliyat etmek için 4 sebep göz önünde bulundurulur:
1- Boyunda büyümüş guatr oluşturduğu estetik problemler
2- Büyümüş guatrın ya da nodüllerin yemek borusunu ve soluk borusunu sıkıştırmasından kaynaklanan şikayetler
3- Guatrın hormon dengesizliği yapması ve bu hormon dengesizliğin ilaç ile tedavi edilememesi
4- En önemli olan neden ise guatrda kanser tespit edilmesi veya kanser şüphesinin yüksek olması
Hastalar tarafından çok tedirgin olunan ve en çok sorulan sorulardan birisi ameliyat sonrasında tekrar edebilip edemeyeceğidir. Guatr ameliyatı eğer iki taraflı veya bezin tamamını çıkaracak şekilde yapılmış ise guatrın tekrar etme ihtimali yoktur.