Ortodontik sorunlar küçük yaşta çocukların birçoğunda görülebiliyor. Ebeveynler ise doğru zaman ve doğru tedavi yöntemi konusunda tedirginlik yaşayabiliyor. Ortodontik problemleri olan çocuklarda ise bilhassa okul çağında konuşma ve okuma gibi bozukluklar fark edilebiliyor. Bu bozuklukları kişisel eksiklikleri olarak algılayan çocuklar ise okul hayatında başarısız olabiliyor.
Erken dönemde tedavi önemlidir
Ortodontik tedaviler sadece dişleri ve çeneleri değil, yüz ve ağız görünümünü, çiğneme, konuşma ve hatta nefes alma fonksiyonunu geliştiren bir tedavi yöntemidir. Genel anlamda ortodontik tedavi için bir yaş sınırlaması yoktur. Bununla birlikte ortodonti hastalarının büyük bir kısmını ilköğretim çağındaki çocuklar oluşturur. Bazı bozuklukların daha başarılı tedavi edilebilmesi için erken dönemde girişim gerekli olabilir.
Erken tanı ve tedaviyi önemseyen Türk Ortodonti Derneği, çocuklarda belirgin bir diş çapraşıklığı, yüz oranlarında ve simetrisinde bozulma, ağız kapatma ve çiğnemede güçlük gibi problemler fark ediliyorsa, mutlaka bir ortodonti uzmanına başvurulmasını tavsiye ediyor. Ayrıca bir problem olsun ya da olmasın her çocuğun kesici dişlerinin değişmeye başladığı 7-8 ve daimi dişlerin tamamlanmak üzere olduğu 11-12 yaşlarında bir ortodonti uzmanı tarafından muayene edilmesini öneriyor.
Ortodontik problemler tüm dünyada çok yaygın
Dişlerle ilgili ortodontik problemler çoğunlukla erken süt dişi kayıpları veya daha iri dişlerin, daha küçük çenelere sığamıyor olması şeklinde açıklanabilir. Ortodonti uzmanları, gelişip büyümekte olan çenelerde ve dişlerdeki düzensizliklere müdahale eder. Çenelerle ilgili problemler ise, çoğunlukla anne ve babadan alınan genetik yapı ile ilişkilidir. Dolayısıyla ortalama 3 çocuktan birinin mutlaka, bir diğerinin ise sınır seviyede ortodontik tedaviye ihtiyacı olduğu söylenebilir. Başka bir deyişle, ortodontik tedavi ihtiyacı yalnızca ülkemizde değil tüm dünyada çok yaygındır.
Ortodontik bozukluklar akademik başarısızlığı tetikleyebiliyor
Çocukluk döneminde burun tıkanıklığı, ağızdan nefes alma gibi solunum problemleri yaşanabiliyor. Özellikle gece uykusu sırasında yetersiz oksijen alımı, çocuklarda dikkat dağınıklığına ve hiperaktivite sendromuna neden olabiliyor. Uygun vakalarda erken dönemde uygulanan üst çene genişletmesi ve alt çene büyütmesi gibi ortodontik uygulamalar gerekli olan diğer tedavilerle birlikte ideal solunumun sağlanmasına katkıda bulunuyor.
Ayrıca çocukların 4 yaşından itibaren, çene problemleri nedeniyle konuşma bozuklukları yaşadıklarını da fark edebilirsiniz. Bilhassa okul çağına gelen çocuklar, arkadaşları tarafından alay konusu haline gelmesi ve telaffuz yanlışlarının düzeltilmesi gibi durumlar yaşayabiliyor. Ayrıca ortodontik sebepli konuşma bozuklukları olan çocuklar, problemi yalnızca okuyamama ya da yazamama sorunu olarak algılayabiliyor ve kendilerini akademik anlamda başarısız görebiliyor. Yaşanan bu problemler ise çocukların özgüvenini zedeleyebiliyor ve okula gitme isteğini kırabiliyor.
Ortodontik Tedaviler Nasıl Yapılır?
Ortodontik tedaviler, dişleri (ortodontik), çeneleri (ortopedik) ve fonksiyonları düzeltme (fonksiyonel) şeklinde gruplandırılır. Diş tedavilerinde sıklıkla braket ve bant adı verilen, dişlere yapışan aygıtlardan yararlanılır. Bunlara sabit ortodontik aygıtlar adı verilir. Ayrıca takıp çıkartılabilen hareketli apareylerle de daha basit diş hareketleri elde etmek mümkün. Örneğin; çene düzeltme tedavisinde alt çeneyi önde konumlandırmak için kullanılan araçlar fonksiyonel aygıtlardır. Bunların haricinde alt çeneyi geride konumlandırmak için çenelikler, üst çeneyi yerinde tutmak için ise "headgear" dediğimiz ağız dışı aygıtlar da mevcuttur.