Gut terimi Latincede gutta ( damla ) teriminden türetilmiş ve gutun eklemlere damla damla düşen bir zehir olduğuna inanılmıştır. Ortaçağda aşırı beslenme ve alkolle ilişkisi fark edilince '' Kralların hastalığı '' olarak ifade edilmiştir.
Gut hastalığı nedir?
Yeme-içme alışkanlıklarına bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülen gut hastalığı, daha çok kişinin metabolizmasındaki sorunlar ve çeşitli hastalıklar sebebiyle meydana gelir. Şu şekilde özetlemek gerekirse besinler yoluyla vücuda giren zararlı bileşenlerin vücuttan atılması için ürik aside dönüştürülmesi gerekir. Bu zararlı bileşenler, vücuttan atılmadığı durumlarda ise mide, kan, eklem ve bağırsaklarda birikmeye başlar. Özellikle de eklemlerde birikerek iltihaba yol açan bu duruma gut hastalığı denir. Erkeklerde daha sık görülür ve genellikle 40 – 50 yaşlarında başlar.Gelişmiş toplumlarda %0.4 oranda gut hastaları bulunmaktadır. Gut hastalarının akrabalarında hastalık ihtimali artmıştır.
Gut hastalığını hangi durumlar tetikler?
Beslenmenin sorunun ortaya çıkmasında önemli bir belirleyici olduğu gut hastalığında;
Yanlış beslenme rutini,
Düzensiz beslenme,
Yanlış diyet listeleri,
Aşırı alkol tüketimi,
Eklem travmaları,
Çok fazla yağlı besin tüketmek,
Çok fazla et, süt, yoğurt ve deniz ürünleri gibi protein yönünden zengin besinler tüketmek,
Kullanılan bazı kronik ilaçlar,
Geçirilen operasyonlar sonrası zayıflayan bağışıklık sistemidir.
Gut hastalığının belirtileri nelerdir?
Bir çeşit eklem iltihabı olan gut hastalığının en tipik belirtisi eklemlerde görülen ağrılarıdır. Daha çok sabahları başlayan ağrılar genellikle ayak parmağının büyük eklemini etkiler. Bunun sebebi ise sabaha doğru vücutta asit iyonlarının biriktiğinde ortaya çıkmasıdır. Ayrıca;
Eklemlerde kasılma,
İltihaplanma sebebiyle şişlik,
Böbreklerdeki kum sebebiyle yaşanan karın ve bel ağrıları,
Gece devam eden ağrılar sebebiyle yaşanan uykusuzluk,
Hareket kabiliyetinde azalma.
Gut, bu hastalıklarla beraber görülüyor…
Kolesterol,
Trigliserit yüksekliği (hiperlipidemi),
Yüksek tansiyon,
Aterosklerotik kalp hastalığı,
Diyabetesmellitus,
Obezite.
Hatta Türkiye ' de obezite, diabet, kolesterol olan hastaların % 6' sında ürik asid yüksek bulunmuştur.
Gut hastalığı tedavi edilebilir mi?
Gut hastalığının tedavi edilebilmesi için öncelikle neden ortaya çıktığının bilinmesi gerekir. Bu noktada eğer vücutta üretilen ürik asidin böbrekler tarafından yeterince atılamaması yatıyorsa öncelikle yapılacak kan testi ile ürik asit miktarı tespit edilmeli ve eklemlerdeki sorunların çözümü için film çekilmesi ve sıvı alınması gerekebilir. Eğer zamanında tespit edilip müdahale edilmezse çok ciddi sorunları da beraberinde getirebilir, kişinin hareket etmesini engelleyebilir . Bunu önlemek için kandaki ürik asit düzeyini düşürücü tedavi ve atakların tekrarının önlenmesi için Özel iltihap giderici tedavi uygulanır. Gut hastalığının atek tedavisi ve sürekli uygulanması gereken tedaviler farklılık gösterir.
Gut hastalığında diyetin önemi çok büyük!
Ortaya çıkmasında önemli bir rol üstlenen beslenme gut hastalığının tedavisi için de aynı oranda önemlidir. Bunun için vücuttaki ürik asit seviyesini yükseltecek besinlerin çok fazla tüketilmemesi olası gut krizlerini önleyebilir. Gut hastaları protein gereksinimini optimum miktarda ürik asit dengesini sağlayacak süt, peynir gibi gıdalarla karşılamalıdır. Bunun yanı sıra;
Gut hastaları kesinlikle alkol tüketmemeli,
Azar azar sık sık yemeli, bol sıvı tüketmeli
Sakatat, şarküteri ürünleri ve deniz ürünleri az tüketilmeli,
Frukoz ,içeren meyve suları hazır içecekler tüketilmemelidir.
Karbonatlı yiyecekler tüketilirken çok dikkat edilmelidir.
Sebze, meyve, süt, süt ürünlerinin arttırılması