Uzmanlar, ileri yaş ve hastalığın ilk aşamasında görülen bir dizi semptomun "uzatmalıCovid" riskini artırdığını söylüyor.
BBC'nin gördüğü araştırmada her 20 kişiden birinin hastalığı en az sekiz hafta geçirdiği tahmin ediliyor.
Londra'daki King's College'ta yapılan araştırma aynı zamanda, kadın, fazla kilolu ve astım hastası olmanın da riski artırdığını gösteriyor.
Amaç, ek bakıma ihtiyaç duyacak hastaları veya kimin erken tedaviden faydalanabileceğini tespit edebilecek bir erken uyarı sistemi geliştirmek.
Bulgular, insanların semptomlarını ve test sonuçlarını paylaştığı bir uygulamadan elde edilen verilerin analizine dayanıyor.
Uzmanlar, kimin uzatmalı Covid olabileceğini tahmin etmeye yarayacak eğilimler bulmaya çalıştı.
Bugün internet üzerinden de yayımlanacak sonuçlara göre uzatmalı Covid herkesi etkileyebiliyor, ancak riski artıran bazı unsurlar da var.
Riski neler artırıyor?
King's College'tan Dr. Claire Steves BBC'ye yaptığı açıklamada "İlk haftada beşten çok semptom göstermek, başlıca risk faktörlerinden biri" diyor.
Covid-19 öksürükten fazlası ve tüm organları etkileyebiliyor.
Öksürük, halsizlik, başağrısı, ishal, koku-tat kaybı gibi potansiyel semptomların hepsini gösteren birinin riski, sadece öksürüğü olan bir hastaya göre daha fazla.
Risk aynı zamanda hem yaşla, özellikle 50 yaş üzerinde, hem de kadın olmakla birlikte de artıyor.
Dr. Steves "İlk verilerden erkeklerin hastalığı ağır geçirme ve hayatlarını kaybetme riskinin daha fazla olduğunu gördük, kadınlarda da uzatmalı Covid riski daha yüksek görünüyor" dedi.
Astım ve akciğer rahatsızlıkları dışında hiçbir sağlık sorunu ise uzatmalı Covid ile ilişkilendirilmedi.
Uzatmalı Covid nedir?
Uzatmalı Covid'in belirtileri hastadan hastaya farklılık gösteriyor, ancak en sık görüleni halsizlik.
48 yaşındaki Vicky Bourne'un hastalığı Mart ayında ateş ve öksürükle başlamıştı ve daha sonra nefes almakta zorlanıp, bir ambulans görevlisi oksijen vermek zorunda kalınca "kesinlikle dehşet verici" bir hale gelmişti.
Hastaneye yatırılmadı ancak Ekim ayında hala uzatmalı Covid ile birlikte yaşıyor.
Vicky'nin sağlığı düzeliyor, ancak daha ağır hastalığın "dalgalar" halinde geldiğini söylüyor. Köpeğiyle yan yana yürüyüp, bir yandan da konuşmakta zorlanıyor.
Bourne "Eklemlerimde garip, romatizma ağrısı gibi bir ağrı var ve garip bir şekilde, iki hafta önce tat ve koku duyumu yine kaybettim, tamamen gitti" diyor.
"Sanki vücudumun içinde gezip duran bir iltihaplanma var, tamamen kurtulamıyorum ve gidip, gidip, geri geliyor."
Vicky yalnız değil. Çalışmadaki tahminlere göre:
King's College'taki araştırmacılar, kimlerin uzatmalı Covid riski altında olduğunu enfeksiyonun başında belirleyebilmek için bir bilgisayar kodlaması yarattı.
Mükemmel değil. Uzatmalı Covid geçirenleri yüzde 69 oranında önceden tahmin ediyor, ancak aynı zamanda çabuk bir şekilde iyileşebilecek insanların dörtte birine de uzatkalı Covid geçireceklerini söylüyor.
Dr Steves "Bizce en önemlisi, bu insanları tespit ettiğimizde, belki önleyici stratejiler verebiliriz ve dahası takip edip, ihtiyaç duydukları tedaviyi aldıklardından emin olabiliriz" diyor.