Erişkinlerde kalça çıkığı, çıkık kalçada 6-7 cm ye kadar bacak kısalıklarına neden olmaktadır. Eğer çıkık çift taraflı ise bu miktar boy kısalığı anlamına gelir. Hasta topallayarak yürür. Zamanında tedavi edilmez ise kalçada, belde ve dizlerde ağrı ve kireçleme kaçınılmazdır. Erişkin kalça çıkıklarında alışılmış yaklaşım: Gidebildiği yere kadar gitsin; daha sonra protez ameliyatı yapalım şeklinde idi.
Ancak gelişen teknoloji ve artan tıbbi deneyimin yanı sıra hastaların genç yaşta estetik ve konforlu yaşama isteği bu yaklaşımı değiştirmektedir. Bir hastanın ifadesi ile:"ömrümün en güzel günlerini topallayarak geçirmek istemiyorum. Yaşlılığımda topallamayı tercih ederim, belki ozamana kadar tıb daha güzel çözümler üretir." Bu seçeneği hastaya sonuçları ile birlikte anlatarak sunmak gerektiğini düşünüyorum. Yaklaşık 10 yıldır artarak bu yaklaşımı uyguluyorum. Sonuçtan oldukca memnunum. Hastaların yaşam kalitesi oldukça artmakta ve evlilik ve iş hayatlarında oldukca pozitif durumlar söz konusudur. Bir hastamın iş arkadaşı durumu çok güzel özetliyor. Hastamı sorduğumda:"inanılmaz mutlu, topuklarını yere vura vura yürüyor." Bununla birlikte uygulanan protezin zamanla eskiyeceği ve gevşiyeceği; ömrünün sınırlı olduğu anlatılmalı, bu eskime ve gevşemeyi önleyecek tedbirler ve öneriler hususunda hasta iyi bilgilendirilmelidir.
Ne Yapıyoruz?
Öncelikle hastayı muayene ve tetkik ediyoruz. Ortorontgenografilerle bacak boylarını ölçüyoruz. Durumu hakkında ayrıntılı bir şekilde bilgilendiriyoruz. Tedavi seçeneklerini ve sonuçlarını hastaya ayrıntılı şekilde izah ediyoruz. Bu seçenekler kısaca: 1. Ameliyatsız ayakkabı takviyesi. 2. Bacak uzatma ile kısalığı giderme. 3. Eklem protezi ameliyatı ile kalça eklemini yerine koyarak bacak boyunu eşitlemek Hızla gelişen teknoloji sayesinde hastalara yeni ufuklar açılmakta ve her geçen gün bizleri biraz daha umutlandırmaktadır. Bu hususta devam eden AR-GE çalışmalarımız mevcut olup geleceğe umutla bakıyoruz. Bunlardan birisi de kişiye özel protez tasarımıdır.
Ameliyat ve sonrası
Eğer hastaya kalça protezi (inplant) düşünülüyorsa öncelikle hasta ameliyat ve sonuçları, komplikasyonları hakkında detaylı olarak bilgilendirilir. Hastanın beklentileri iyi anlaşılmalıdır. Ameliyat kararı alınması durumunda hasta en az bir gün önce anestezi tetkiki ve muayenesi, gerekirse ilgili konsultasyonları için çağrılır.
Genel anestezi veya spinal anestezi, yani bacaklar uyuşturulmak sureti ile ameliyat yapılır. Ameliyatta öncelikle yumuşak doku dediğimiz, kas, tendon, kapsül ve bağ dokuları gevşetilir. Bu sayede kalça normal olması gerektiği yere indirilmeye hazır hale getirilir ve hareket kısıtlılıkları varsa da bu durum düzeltilmiş olur. Kalça eklemi asıl olması gereken yerine hazırlanarak kalça eklemi inplantı konur. Eklemin diğer uyluk kemiği karşılığı da hazırlanarak inplant yerleştirilir.
Böylece eklemin iki parçası da hazırlanmış olur. Bu hazırlıklar sırasında daha önce ölçülen bacak boyu ayarlama işlemleri yapılır. Eğer bacak diğer bacaktan uzun olacaksa, ya da bacak sinirleri müsade etmediği durumda bacak kemiğinde kısaltma yapılır. Eklem yerine konarak test edilir. Eklem hafreketleri test edilir, damarların ve sinirlerin durumları kontrol edilir. Her şey normal ise kesilen dokular yerli yerine dikilir. Cilt ve cilt altı estetik olarak içeriden dikilir. Bu sayede hastada ameliyat izi sonderece azaltılmış olur. Hastaya ağrı pompası takılarak ameliyat ağrıları engellenir.
Ameliyattan bir gün sonra, bazen de ikinci günde drenler ve sonda çıkartılarak hasta yürüteç yardımı ile yürütülür, kendi ihtiyaçlarını görmesi, oturup kalkması ve nelere dikkat etmesi gerektiği öğretilir. Fizik tedavilerine hastanede birinci günde başlanır. Eklem hareketleri ve adele kuvvetleri düzeltilir. Ameliyatın 5. günü ambulans ile evine taburcu edilerek yatağına yatırılır. Evinde de fizyoterapistimiz tedaviye devam eder.
Hasta 45-60 gün yürüteç ve kanadyen destekleri ile kademeli olarak bastırılarak yürütülür. Hasta ameliyattan bir ay sonra kontrole çağrılır. Muayene ve rontgen ile kontrol edilir.
Toplan 45-60 gün sonra destekleri atılarak normal yürümesine müsade edilir. İş durumu müsat ise işine dönmesine müsade edilir. Bu aşamadan sonra hastanın eski alışkanlıklarından kurtulması için yürüme eğitimleri yapması gerekmektedir.
Eğer hastada kemiklerde kısaltma, yada kemik takviyesi yapmış isek destekleri kemik kaynayıncaya kadar kullanmak zorundayız. Eğer ikinci kalçayı da yapmak gerekiyor ise genellikle 45 gün sonra yapıyoruz.