Her toplum gibi bizim de süre gelen ve yıllarla beraber yemek kültürümüze yerleşen bazı beslenme ikililerimiz var. Bu ikili gıdaların kimi zaman birbirinin etkisini artırdığı kimi zaman yok ettiği düşünülür. Peki gerçekte leziz ikililer ne vaat eder? Gelin bir göz atalım.
Balık - Yoğurt
Balık ve yoğurt bir arada olursa zehirlemez Toplumumuzda balık ve yoğurdun bir arada tüketilmesinin zehirlenmeye yol açacağı düşüncesi eskiden gelen yaygın bir inanıştır. Balık bayatladığında veya soğutucuda saklanmadığında hızla bozulur.
Bozuk Balığın yanında yoğurt yenmez mi? Ya da pekmezi sütle birlikte tüketmek yanlış mıdır? Siz en iyisi doğru yanıtlar için birbirine dost ve düşman gıdalarla ilgili yazımızı okuyun; kim dostmuş kim düşmanmış öğrenin… beslenme sırasında “histamin” adı verilen ve vücut için alerjen olan bir madde salgılanır.
Balıktan kaynaklanan zehirlenme sebebi genellikle budur. Taze balıkla birlikte yoğurt yenmesinin bir sakıncası yoktur; ancak tüm bunların dışında yoğurt ve balık ikilisi lezzet açısından Türk beslenme kültüründe bir arada tercih edilen gıdalar da değildir.
Ispanak - Yoğurt
Yoğurttaki kalsiyum ıspanaktaki demiri yok eder Ispanak yıllarca demir deposu olduğu düşünülen bir gıda olarak sofralarımızda yer aldı. Ispanağın demirden zengin bir sebze olduğu doğrudur ancak vücudumuz bitkisel kaynaklı bu demirden fazla yararlanamaz. Hayvansal kaynaklardan aldığımız demirin vücut tarafından kullanılabilirliği daha fazladır.
Bu yüzden ıspanaktaki demir ile yoğurttaki kalsiyumu yarış halinde düşünmeye gerek yoktur. Bu sebeple bir arada tüketilebilirler. Ancak ıspanağı sadece demir yönünden düşünmek doğru değildir, başka vitamin ve mineraller de içerir; örneğin iyi bir folik asit kaynağıdır.
Aynı şekilde yoğurt da kalsiyum kaynağı olmasının dışında önemli bir B vitamini olan riboflavinin kaynağıdır. Görüldüğü gibi bir gıdada birden fazla önemli bileşen bulunabilmektedir. Bu yüzden beslenme her zaman çok yönlü düşünülmelidir.
Pekmez - Süt
Sütünüzü pekmezle tatlandırabilirsiniz Bir arada tüketildiklerinde her ikisinin de vücuda bir yararı kalmadığı düşüncesi yaygındır. Süt kalsiyum ve proteinin en iyi kaynaklarından biridir. Pekmez de bitkisel kaynaklı demir içeren gıdalar içerisinde kıymetlidir.
Vücudumuzda kalsiyum ve demir mineralleri emilim açısından bir yarış halindedir. Bu yüzden bu iki gıdanın bir arada kullanılması da emilimlerini bir miktar etkileyebilir. Önemli olan, pekmezin kullanılma sebebidir.
Pekmezi sütü tatlandırmak amacıyla az miktarda kullanıyorsanız (örneğin bir tatlı kaşığı kadar) sütteki kalsiyumu azaltması yönünden çok endişe duymaya gerek yoktur.Ancak pekmezi demir eksikliği sebebiyle takviye amaçlı tüketiyorsanız o zaman bir arada kullanmamayı tercih etmek ve aç karnına tüketmek demirin vücuttaki emilimi açısından daha faydalı olacaktır.
Kuru fasulye - Pilav
Birlikte tüketilmesinde hiçbir sakınca görülmez, aksine çok sevilir Kuru fasulye ve pilav Türk sofralarının vazgeçilmez ikilisidir. Birlikte tüketilmeleri sağlıklı beslenme ilkeleri yönünden de faydalıdır. Çünkü bir kurubaklagil olan kurufasulye ile tahıl de aslında kalorisi artırılmış olur.
Bu durumda kilo almasını istediğimiz bir çocuk için uygun bir seçenekken zaten kilo fazlası olan biri için doğru bir ikili olmayabilir.
Karpuz - Peynir
Diyetlerin gözde ikilisi… Karpuz yaz ayının belki de en güzel meyvesidir. Karpuzu sevmeyen yok gibidir. Su içeriğinin yüksek olması, içerdiği meyve şekeri (fruktoz) ve önemli bir antioksidan olan likopen içeriği sebebiyle çok kıymetli bir meyvedir.
Tüm meyveler gibi karpuz da karbonhidrat içerir.
Peynir de önemli bir kalsiyum ve protein kaynağıdır. Beslenmede protein, karbonhidrat ve yağların karışık olarak bulunması sağlıklı kabul edilir.
Bu sebeple karpuz-peynir iyi bir ikilidir.
Simit - Peynir
Bu ikiliye dikkat! Simit beslenmemizin önemli bir gıdası sayılır. Ekmek gibi simit de önemli bir karbonhidrat kaynağıdır. Karpuz-peynir ikilisinde olduğu gibi simit-peynir ikilisi de iyi bir protein-karbonhidrat ikilisi oluştururlar. Ancak unutulmaması gereken bir nokta da simidin yüksek kalori içeriğidir. Bir simit yaklaşık dört dilim kadar ekmeğin kalorisindedir.
Fazla yenmesi kilo artışına sebep olabilir. Yanında yenen peynirin miktarı fazlaysa kilo artışı daha da fazla olabilirgrubundan olan pilav, birlikte tüketildiklerinde farklı amino asitlerle denge sağlanmış olur. Amino asitler vücudumuzda proteinlerin yapı taşlarıdır.
Bu örneğe benzer bir diğer ikili de yeşil mercimek-bulgur ikilisidir. Ancak her ikisinin de karbonhidrat kaynağı olması sebebiyle fazla miktarlarda tüketimi yüksek kalori alınmasına sebep olabilir. Diyabeti olanlarda şekerin hızlı yükselmesine sebep olabilir.
Çilek - Pudra Şekeri
Çocuklar da büyükler de bu ikiliye bayılır Çilek C vitamininden zengin harika bir ilkbahar meyvesidir. Özellikle çocukların çok sevdiği bir meyvedir. Türk beslenme kültüründe çilek genellikle pudra şekeriyle birlikte tüketilir. Çilek, kalorisi en düşük meyvelerden biridir. Bir küçük elma ile 12 adet çileğin kalori değeri neredeyse aynıdır. Böyle düşük kalorili bir meyve pudra şekeriyle yendiğinde aslında kalorisi artırılmış olur. Bu durumda kilo almasını istediğimiz bir çocuk için uygun bir seçenekken zaten kilo fazlası olan biri için doğru bir ikili olmayabilir.
Herkese Sağlık Dergisi