Uzm.Dr. Faruk Akçay
Besin grupları, protein, karbonhidrat, lipitler (yağ), vitaminler, mineraller ve su olmak üzere 6 gruba ayrılır.
Protein İçeren Besinler:
Proteinler, organizmanın temel yapı taşlarıdır. Vücudumuzun bütün dokularını oluşturur ve yeniler. Kırmızı ya da beyaz et (dana veya koyun eti, tavuk, balık), yumurta, süt ve süt ürünleri, baklagiller, ceviz, fındık, yerfıstığı, ekmek ve tahıllar, başlıca protein kaynaklarıdır. Bitkisel proteinler, hayvansal proteinlerle aynı biyolojik değeri taşımaz, yalnız başına tüketildiklerinde hayvansal kaynaklı proteinlerin yerini dolduramaz.
Lipit (yağ) İçeren Besinler:
Bunlar, sıvı yağlar (mısırözü yağı, zeytinyağı, çiçek yağı), tereyağı, margarin, ayrıca tam yağlı sütler, yağlı etler, yağlı balıklar (tonbalığı, levrek, vs.), çerez türleri (ceviz, fındık, badem, fıstık) ve yumurta sarısıdır. Yağlar temel besin maddesi olup, dengeli beslenme için gereklidir ama az miktarda olmak kaydıyla. Zaten sindirimi zor olan yağların en kolay sindirilebilecekleri şekliyle çiğ olarak tüketmek, kızartma yağından kaçınmak gerekir.
Karbonhidrat (glikoz,şeker) İçeren Besinler:
Her türlü hamur işleri, pastalar, şekerlemeler, ekmek, bal, reçel, pirinç, patates, nişastalı yiyecekler, pilav, makarna, tatlılar, olgun meyveler, başlıca karbonhidrat kaynaklarıdır. Ayrıca meyvelerden muz, üzüm, erik, incir, hurmada bol miktarda bulunur.
İnsan Vücudunun Yapısı, Çalışması ve Beslenme:
İnsan vücudu; besinlerimizin bileşiminde bulunan su, protein, lipit, mineraller ve diğer öğelerden oluşmuştur. Yetişkin insan vücudunda ortalama; % 59 Su, % 18 Protein, % 18 Lipit, % 4,3 Mineraller, % 0,7 Karbonhidratlar, Vitaminler, Nükleik Asitler, Hormonlar gibi öğeler vardır. Bu öğeler hücreler şeklinde örgütlenmiştir. Bir yetişkinin vücudu milyarlarca hücrelerden oluşmuştur. Her hücrede bu öğelerden bulunur.
İnsan vücudu; Aktif Kütle, Yağ Kütlesi, Hücre Dışı Sıvı, Bağ Dokuları olmak üzere 4 bölümden oluşmuştur. Bugüne kadar, beslenme bilimi üzerindeki araştırmalar, insanın büyüme, gelişme ve sağlıklı olarak yaşamını sürdürmesi için, 50'den fazla türde besin öğesine ihtiyacı olduğunu göstermiştir. İnsanların ihtiyacı olan bu besin öğelerini 6 grupta toplarız: Proteinler, Yağlar, Karbonhidratlar, Mineraller, Vitaminler, Su.
İlk 5 grubun her birinde, ayrı özellikte ve vücut çalışmasında ayrı işlevi olan değişik türde besin öğeleri vardır. Bu besin öğelerinden herhangi biri veya bir kaçı sağlanamayınca vücut çalışmasındaki aksamalar sonucu büyüme, gelişme geriliği ve sağlık bozuklukları görülmektedir. Bu bozukluklar, dolaylı olarak bireyin sosyal ve ekonomik yaşamını da etkilemektedir. Bu bakımdan beslenmede amaç; bireyin yaşı, cinsiyeti ve içinde bulunduğu fizyolojik duruma göre ihtiyacı olan bütün besin öğelerini yeteri miktarlarda sağlayabilmesidir.
Geçmiş olsun.