TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM), Gıda Enstitüsünden Uzman Araştırmacı Gül Löker, Türkiye’de yapılan yöresel ve bölgesel araştırmaların, toplumda yetersiz beslenmeye bağlı sağlık sorunlarının devam ettiğini gösterdiğini belirtti.
Araştırmaların özellikle risk grupları olarak nitelendirilen gebe ve çocuk emziren anneler, bebekler, büyüme, gelişme çağındaki çocuklar ve gençlerin, vücutta ana işlevler gören fiziksel, ruhsal ve mental gelişimi etkileyen bazı besin ögeleri yönünden ileri düzeylerde yetersiz beslendiklerini ortaya koyduğunu vurgulayan Löker, Türkiye’de bebek ve çocuk ölümlerinin pek çoğunun yetersiz beslenmeye bağlı protein, enerji, vitamin ve mineral eksikliğinden kaynaklı önlenebilir hastalıklar olduğunu kaydetti.
Türkiye’de 0-5 yaş grubu çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği, demir yetersizliği anemisi, raşitizm, okul çağındaki çocuk ve gençlerde ise zayıflık ve şişmanlık, vitamin yetersizliklerine bağlı hastalıklarla diş çürüklerinin sık görüldüğünü anlatan Löker, şunları kaydetti:
“Büyüme ve gelişme sürecinde yetersiz ve dengesiz beslenen çocuklarda boy kısalığı, zayıflık, şişmanlık gibi somatik büyüme gelişme bozuklukları, zeka geriliği, sosyal uyumsuzluk, eğitimde başarısızlık gibi zihinsel gelişme bozuklukları ile seksüel organ, fonksiyon bozuklukları ortaya çıkmaktadır.
TÜBİTAK MAM, Gıda Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırmaya göre, büyüme ve gelişme çağındaki 7-17 yaş grubu 960 çocuk ve gencin besin tüketim düzeyi, antropometrik ölçümler, kan vitamin ve mineral bulguları ile değerlendirildiğinde, çocukların sosyo-ekonomik düzeye bağlı olarak ağırlık ve boy yönünden büyüme ve gelişme geriliği gösterdikleri, B2 ve B6 vitaminleri yetersizlikleri olduğu ve aneminin yaygın olduğu belirlenmiştir.”
Gül Löker, Türkiye’de güneş ışığının bol olmasına karşın çocuklarda D vitamini eksikliğine bağlı raşitizm hastalığının yaygın olduğunu ifade ederek, bunun da yeterince güneş ışığından faydalanılmamasından kaynaklandığını kaydetti.
TÜBİTAK MAM Gıda Enstitüsünce gebe ve çocuk emziren anneler arasında yapılan bir başka araştırmaya göre, gebe kadınların, B12, B2, B6 vitaminleri, folik asit ve çinko yönünden orta ve yüksek düzeylerde risk altında olduklarının saptandığına dikkati çeken Löker, özellikle fetüs gelişimi için büyük önem taşıyan çinko yetersizliğinin doğum komplikasyonlarına ve erken doğumlara neden olduğunu söyledi.
Toplumun beslenme durumuna genel olarak bakıldığında temel gıda maddesi olarak ekmek ve diğer tahıl ürünlerinin yoğunlukta olduğunu, günlük enerjinin ortalama yüzde 44’ünün sadece ekmekten, yüzde 58’inin ise ekmek ve diğer tahıl ürünlerinden sağlandığına işaret eden Löker, şunları kaydetti:
“Toplumun beslenme profili yıllar bazında çeşitli nedenlere bağlı olarak değişim göstermektedir. Ekonomik nedenlerin yanı sıra beslenme bilincinin yetersizliği ve yanlış beslenme alışkanlıkları, gıdaların depolama, hazırlama, pişirme ve piştikten sonra saklama süreçlerindeki kayıplar, fizyolojik problemler yetersiz beslenmeye zemin hazırlayan çok önemli faktörlerdir.”
Toplumda belirlenmiş besin ögeleri yetersizliklerinin önemli bir kısmının marjinal düzeyde olduğunu ve ilk aşamada klinik belirti vermediğini ifade eden Löker, besin ögeleri yetersizliklerinin ortadan kaldırılması ya da en aza indirilmesinin eğitim ve başta ekmek olmak üzere temel gıdaların, yetersizlikleri görünen ögelerce zenginleştirilmesiyle mümkün olabileceğini vurguladı.