Özellikle toplardamar dolaşımının bozulması (varisler), ayak şişmelerinin birinci nedeni olarak gösteriliyor. Lenf sisteminde meydana gelen tıkanmalar da (lenf ödem) ciddi şişmelere yol açabiliyor. Bu durum bazen ileri noktalara da varabiliyor ki. Böyle durumlarda “fil ayağı” tanımı kullanılıyor.
Ayak damarlarındaki şişme yalnızca toplayıcı sistemlerin yetersizliği ile de ilgili değil. Kalp yetmezliği de ayaklarda şişmeye yol açabiliyor. Ayak bileği bölgesindeki iki taraflı şişlikler bazen gizli bir kalp yetmezliğinin ilk ve tek işareti olabiliyor.
Böbrek ve karaciğer yetmezliklerinde de ayaklarda şişme önemli bir belirti. Her ikisinde de neden, protein yapımının azalması ya da kaybının artması ile protein dengesinin bozulması, yani “hipoproteinemi”. Protein azalınca toplardamar sisteminin kanın sulu kısmını damar içinde tutması güçleşiyor, doku aralığına sızan vücut sıvısı ödeme yol açıyor.
Ayak şişmesinin ortopedik, romatolojik, nörolojik sebepleri de var. Ortopedik sebeplerin başında eklem ve çevresindeki dokuların zarar görmesi geliyor. Pek çok romatizmal hastalık ilk işaretini ayak şişmeleriyle veriyor.
Ayrıca alerji de önemli bir faktör. Herhangi bir nedenle meydana gelen her türlü alerjik hadise ayak şişmesine yol açabiliyor. Ayrıca bu bölgedeki ciltte meydana gelen iltihabi paraziter enfeksiyonlar, mantar enfeksiyonları da şişme nedeni olabiliyor.
Ayak şişmesi diyabetlilerde de sık görülen bir problem. Diyabet ayarının iyi olmadığı durumlarda ayaklarda uyuşma, yanma, karıncalanma ve ödem sık görülen işaretler.
Özellikle iki ayağınızı da ilgilendiren bir şişme uzun sürer ya da sık tekrarlarsa ciddiye alın, önemli bir sağlık sorununun işareti olabilir. Tek taraflı geçici şişlikler zaman zaman herkeste görülebilir ama bunun da tekrarlayıcı ve ilerleyici olması önemli.
şişmeye ek olarak kızarma, ağrı, kaşıntı, sulanma, kanama, ciltte çok belirgin damar görüntüleri, kahverengi-mor renk değişimleri varsa en kısa zamanda doktorunuzla konuşmanız gerekiyor.
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu