Buna rağmen düzensiz beslenme, obezite ve aşırı alkol tüketimi gibi faktörler karaciğerde yağlanmaya yol açabilir. KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Dahiliye Uzmanı Dr. Arzu Yalçın karaciğer yağlanması hakkında bilgi veriyor
Toplum temelinde 18 yaş üstü erişkinlere yönelik karın ultasonografisine dayalı araştırmalar, yağlı karaciğer hastalığının Japonya, ABD, Batı Avrupa'daki erişkinlerin %20'sinde bulunduğunu göstermektedir. Ancak manyetik rezonans (MR) gibi yüksek sensitiviteye sahip bir görüntüleme sistemi kullanıldığında görülme oranı %34 gibi dikkat çekecek bir seviyeye çıkmaktadır.
Bununla birlikte MR ile saptanan yağlanmaların %80'inde karaciğer enzimleri( ALT, AST) değerleri normaldir. Dolayısıyla transaminaz değerleri ölçümü tanıda sınırlı olmakla birlikte bunların yükselmesinin en sık sebebinin yağlanma olduğu konusunda görüş birliği bulunmaktadır.
Karaciğer yağlanmasının başlıca nedenleri;
- 1- Alkol
- 2- Şişmanlık (obezite)
- 3- Bazı ilaçlar
- 4- Kan yağlarında yükselme
- 5- Şeker hastalığı(Diyabet)
- 6- Metabolik sendrom
- 7- Genetik bazı metabolik hastalıklar
Yağlanması olan hastaların bir kısmı steatohepatite (yani yağlanmaya bağlı iltihaplanma) döner. Yağlı karaciğeri olan hastalar, steatohepatiti olan hastaların kabaca 2 katıdır. Steatohepatitlerin %10 kadarı zamanla karaciğer sirozuna ilerler.
Karaciğer yağlanmasının genelde belirtileri yoktur. Ancak steatohepatitli hastalarda yorgunluk, halsizlik gibi müphem belirtiler olabilir. Karaciğer yağlanması çoğunlukla tetkik yapılırken bulunur. Bazen dikkatli bir fizik muayenede karaciğer büyümesi saptanabilir. Tetkiklerde karaciğer enzim yüksekliği dışında kan şekeri, kan yağları, ürik asit yüksekliği gibi sonuçlar bulunur. Nadir olmayarak da OGTT ( yükleme) yapılarak etiyoloji konusunda fikir sahibi olunabilir.
Aşırı alkol tüketimi neden karaciğer yağlanmasına yol açar?
Alkolün yüzde 90'ı karaciğer tarafından vücuttan atılır. Karaciğer bu işlem sırasında zehirli bir madde üretir. Bu madde karaciğer için son derece zararlıdır. Çünkü karaciğerde yağ hücrelerinin oluşmasına neden olur ve aşırı derecede alkol tüketimiyle karaciğerin yağlanmasına yol açar. İleri safhalarda karaciğerde bağ dokusu oluşur ve siroz olur. Ancak karaciğerin yağlanmasında tek sebep alkol değildir. İlaçlar, enfeksiyonlar, tiroid hastalıkları, diyabet gibi pek çok metabolik hastalık benzer bir görünüm yaratabilir.
Tedavi sebebe yöneliktir. Bu konuda verilen ilaçların bir çoğunda karaciğer enzimleri yükselmesi gibi bir yan etki vardır ancak; genelde tam tersi düzelme olur.
Karaciğer rahatsızlıklarını önlemek için nelere dikkat edilmeli?
Özellikle hayvansal yağlar karaciğer için oldukça zararlıdır. Bunun yerine bitkisel veya balık yağları tercih edilebilir. Özellikle bakliyat, filiz ve balık ürünleri. Şeker vücutta yağa dönüştürüldüğü için, şeker tüketiminde de daha dikkatli olmak gerekir. Ağırlıklı olarak sebze ve meyve tüketmeye özen gösterilmelidir. Ayrıca hijyen şartlarına, katkı maddeleri içeren ürünlere, bilinçsiz, doktor önerisi olmadan ilaç ve destek ürünü kullanmamaya dikkat edilmelidir.