Afazi kişinin entellektüel seviyesini etkilemeden, söylenenleri anlamada, akıcı ve anlamlı konuşabilmede, okuma ve yazmada bozukluklara sebep olabilir. Afazinin türleri hasarın beyindeki yerine ve şiddetine göre farklılıklar gösterir.
Afazinin yol açabileceği şikayetler;
- Konuşmada tutukluk, belli bazı kelimeler dışında konuşamama
- Gramersiz, telgrafik konuşma
- Konuşmanın akıcı ancak içeriğin anlamsız olması
- Konuşurken kelimelerin yanlış telaffuz edilmesi (Ör:bardak yerine bartak), veya benzer anlamlı bir kelime ile değiştirilmesi (Ör:bardak yerine tabak).
- Adlandırmada güçlük çekme, ve sık sık demek istenilen kelimeyi hatırlayamama
- Konuşulanları algılamada güçlük
- Daha önce söylenmiş bir kelimeyi uygunsuz olarak yineleme
- Okuduğunu algılamada güçlük
- Yazı yazmada güçlük, kelimelerin sık sık yanlış yazılması, cümle kuramama
Tedavisi Nedir?
Dil ve konuşma terapisi afazi rehabilitasyonunda büyük rol oynar. Afazi teşhisi konulduktan sonra zaman kaybetmeden dil ve konuşma terapisine başlamak hastanın kazanımlarını hızlandırıp arttıracaktır.
Özellikle ilk 6-12 ay hızlı bir gelişim olacağı için bu süre içinde terapi desteği almak çok yararlıdır. Dil ve konuşma bozuklukları uzmanı afazi değerlendirmesi yapıp derecesini belirler ve kişinin ihtiyacına göre şekillendirilmiş terapi uygular. Grup terapisinde buna ek olarak ortak ihtiyaçları olan bireylerin sohbet yetenekleri üzerine çalışmalarına ve birbirlerine sosyal destek sağlamalarına fırsat verilir
Hasarın lokasyonuna göre dizartri ve/veya apraksi gibi konuşma bozuklukları da afaziye eşlik edebilir. Dizartri ağız, yüz, ve solunum sistemindeki kasların zayıflamasından ötürü kısık ses, güçsüz nefes ve sık sık dil sürçmesi gibi şikayetlere sebep olabilir. Apraksi ise konuşmayı oluşturan seslerin çıkarılma aşamasında oluşan sıralama ve motor planlama bozukluğuna denir. Kişi ne söylemek istediğini bilse de beyin kelimeleri oluşturan sesleri çıkarmak için gereken kas hareketlerini koordine etmekte zorlanır ve böylece istenilen kelime yerine ona benzeyen/benzemeyen başka bir sözcük söyleyebilir (ayakkabı yerine “atatabı” gibi). Dil ve konuşma bozuklukları uzmanı bu alanlarda da hastayı değerlendirip gerekli terapiyi uygular.