Mineral nedir?
Vücudumuzun kendi başına üretemediği inorganik maddeler olan mineraller, sağlığımız için de olmazsa olmazlardan. Doku onarımında proteinlerle, vücut savunmasında da vitaminlerle birlikte görev alıyor, kalbin verimli çalışması, hücre korunması-gelişimi, dolaşım-sinir sistemi, diş ve kemik yapısı, su dengesinin korunması gibi vücudumuz için gerekli olan pekçok hayati fonksiyonun yerine gelmesinde yardımcı rol oynuyorlar. Sağlığımızı koruyabilmemiz için 15’ten fazla mineral çeşidine ihtiyaç duyuyoruz.
Mineral eksikliği neden olur?
Vücudumuzun fonksiyonlarını sağlıklı bir şekilde yerine getirmesi için gerekli olan mineralleri beslenmemize dikkat etmeyip karşılayamadığımızda, özellikle de aşırı sıcaklarda aşırı sıvı kaybı durumlarında mineral eksikliği ile karşı karşıya kalabiliriz. Tabii, bunların dışında sigara ve alkol tüketimi, ishal hastalığı, idrar söktürücü ilaçlar da mineral eksikliğini tetikleyebiliyor. Hamile kadınlar, et tüketiminden uzak vejetaryenler, adet dönemindeki yoğun kan kayıpları, büyüme çağındaki çocuklar da mineral eksikliği bakımından risk altındaki kişiler...
Mineral eksikliğinin belirtileri nelerdir?
Farklı minerallerin eksikliğinin vücutta farklı belirtileri olabileceği gibi çoğunda ortak olarak; halsizlik, düşük tansiyon, sinir bozuklukları, kaslarda güçsüzlük, çabuk yorulma, baş dönmesi şikayetlerini rastlanıyor. İsterseniz, sağlığımız için son derece önemli olan bazı minerallerin vücudumuzdaki görevleri, hangi besinlerde bulundukları, günlük ihtiyacımız ve eksikliğinden kaynaklanan spesifik belirtilere değinelim...
Kalsiyum
Kemik ve dişler için oldukça önemli. Sinir uyarılarının taşınmasında ve kas kasılmalarında görev alıyor.
Süt ve süt ürünleri, ceviz, somon, yeşil yapraklı sebzeler, fındık ve baklagillerde bulunuyor.
Yetişkin bir insanın günlük ihtiyacı 1000-1500 mg arasında değişiyor.
Eksikliğinde; kemik erimesi, kas problemleri, uyku problemleri, deri, diş ve saç dökülmesi, sinir bozukluğu görülüyor...
Sodyum
Kandaki pH değerinin korunmasında, gıdaların hücre zarından geçişlerinde görev alıyor. Kalp kasının kasılma fonksiyonunu destekliyor. Enzimlerin harekete geçirilmesinde de etkili.
Yemeklik tuz, maden suyu, peynir, ekmek ve balık ürünlerinde bulunabiliyor.
Yetişkin bir insanın günlük ihtiyacı 2-3 gram arasında değişiyor.
Eksikliğinde; kas krampları, halsizlik, ilgide azalma, tansiyon düşüklüğü ve sinir bozuklukları görülebiliyor.
Demir
Oksijenin kanda taşınmasını sağlayan hemoglobinin yapısında bulunan demir, metabolizmayı harekete geçiren enzimlerin üretimini de sağlıyor. Vücudun yüksek efor gösterdiği dakikalarda enerji tasarrufu yapma gibi bir görevi de var.
Et, mercimek, karaciğer, pekmez, balık, yumurta sarısı, fındık, yeşil sebze, ceviz, ekmek, fasülye, soya ürünleri ve kayısı da bulunuyor.
Yetişkin bir insanın günlük ihtiyacı 25- 50 mg arasında değişiyor.
Eksikliğinde; Halsizlik, iştahsızlık, çabuk yorulma, baş ağrısı, baş dönmesi, çarpıntı, nefes darlığı, kolay üşüme, sık hastalanma, soğuk intoleransı, huzursuzluk ve uzun vadede depresyon görülebiliyor.
Magnezyum
Sinir uyarılarının kaslara iletilmesinde, bağışıklık sisteminde, adrenalin salgılanmasında, kemik üretimi, kanın pıhtılaşmasının önlenmesinde ve hücrelere oksijen transferinde görev alıyor.
Süt, balık, ceviz, fındık, soya fasülyesi, ekmek, yeşil sebze ve tahıl ürünlerinde bulunuyor.
Yetişkin bir insanın günlük ihtiyacı 300-500 mg arasında değişiyor.
Eksikliğinde; huzursuzluk, kan dolaşımı ve kas şikayetleri, baş dönmesi, baş dönmesi görülebiliyor.
Çinko
Proteinlerden enerji üretiminde görev alıyor. Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde rol oynuyor. Büyüme ve cinsel hormonların üretimi, yaraların iyileştirilmesi de diğer bazı belli başlı görevleri.
Deniz ürünleri, yumurta, ceviz, fındık, et, balık, kabak çekirdeğinde bulunuyor.
Yetişkin bir insanın günlük ihtiyacı 25- 50 mg arasında değişiyor.
Eksikliğinde; saç dökülmesi, tat alma duyusunda bozulma, akne, dermatit, yaraların geç iyileşmesi, deride pullaşma, iştahta azalma görülebiliyor.
Potasyum
Sodyumla birlikte vücuttaki suyun kontrolüne yardımcı oluyor, kalp ritminin düzenlenmesine ve protein üretimine destek. Kas çalışmasına, tansiyon düşürülmesine faydalı.
Kayısı, ekmek, fasülye, portakal, et, süt, muz, yeşil yapraklı sebzelerde bulunuyor.
Yetişkin bir insanın günlük ihtiyacı 2-4 gram arasında değişiyor.
Eksikliğinde; kalbin çalışmasında aksaklıklar, kaslarda güçsüzlük hissi, kabızlık, tansiyon düşmesi, kuvvetsizlik ve deri hastalıkları görülebiliyor.
Fosfor
Kas kasılmalarının düzenlenmesi, kemik ve diş sağlığı, fiziksel dayanıklılık, kanın pıhtılaşmasının önlenmesi, hücrede enerji eldesi gibi fonksiyonlara yardımcı oluyor.
Et, balık, yumurta, fındık, ceviz, peynirde bolca bulunuyor.
Yetişkin bir insanın günlük ihtiyacı 800 mg arasında değişiyor.
Eksikliğinde; kemik şikayetleri, sinirlerde zayıflık ve kaslarda güçsüzlük hissi görülebiliyor.