Gebelik öncesi kontrolün asıl amacı, gebeliğinizi etkileyebilecek faktörleri belirlemektir. Bu faktörlerin gebelik öncesi tespiti ; sağlıklı bir gebelik dönemi geçirme ve sağlıklı bir bebek sahibi olma şansınızı arttıracaktır. Bu görüşmede doktorunuz sizin diyet ve yaşam tarzınızı, tıbbi özgeçmişinizi, aile öykünüzü, ilaç kullanımınızı ve varsa önceki gebeliklerinizi sorgulayacaktır.
Kimler Gebelik Öncesi Kontrol Yaptırmalıdır?
Gebe kalmayı planlıyorsanız gebelik öncesi kontrol iyi fikirdir. Gebeliğinizin ilk 8 haftası bebeğinizin yaşamının en belirleyici dönemidir. Bebeğinizin major organları ve vücut sistemleri bu dönemde şekillenmeye başlar. Sizin sağlığınız ve beslenme-yaşam tarzınız bu erken haftalarda bebeğinizin büyüme ve gelişmesini etkileyebilir.
Beslenme Neden Bu Kadar Önemlidir?
Vücudunuz büyümek, yıpranan dokuları onarmak ve enerji sağlamak için düzenli bir besin alımına ihtiyaç duymaktadır. Beslenme tarzınızı bebeğin ihtiyaçlarına göre programladığınızda onu ihtiyacı olan gıdalardan yoksun bırakmamış olacaksınız. Bu konu ile ilgili “gebelikte beslenme” kitapçığı size verilecektir. Eğer sağlıklı beslenme alışkanlığını kendi çabalarınızla sağlayamıyorsanız diyetisyen yardımı önerilecektir.
Yüksek Kilolu Olmak Gebeliğimi Nasıl Etkiler?
Gebelikte aşırı kilolu olmak; yüksek kan basıncı, preeklampsi, erken doğum ve gestasyonel diyabet gibi bazı gebelik ve doğum komplikasyonları ile birliktelik gösterebilir. Gebelik sürecindeki obezite , normalden iri bebek olarak tanımladığımız “makrosomi” tablosuna yol açabilir ki bu da artmış doğum travması riskini ve dolayısıyla sezaryen ihtimalini gündeme getirir. Diabet eğilimi ile birlikte bebeklerde özellikle NTD (nöral tüp defekti) başta olmak üzere anomali riski artar. Ayrıca çok fazla yağ dokusuna sahip olmanız doktorunuzun bebeğinizi ultrasonla değerlendirmesini ve doğumda bebek kalp seslerinin takibini de güçleştirecektir.
Düşük Kilolu Olmak Gebeliğimi Nasıl Etkiler?
Çok düşük kilolu olmak ta gebeliği olumsuz etkileyebilir. Bu durumda düşük doğum ağırlıklı bebek ihtimali yükselmektedir. Bu bebekler doğumda daha kolay travmatize olabilirler ya da çocukluk çağında birtakım sağlık ve davranış bozuklukları sergileyebilirler. Çok düşük kilolu olmak aynı zamanda erken doğum riskini de arttırmaktadır.
Vitamin Desteği Almalı mıyım?
Çoğu vitamin ve mineral ihtiyacımızı besinlerden alabilmekteyiz. Gebelik öncesi ve gebelik sırasında ve hatta gebelik sonrasında vitamin ve mineral desteğine doktorunuz gerek görürse başlanacaktır.
Gebelik Öncesi Folik Asit Almak Neden Önemlidir?
Gebelik öncesi ve özellikle gebeliğin ilk üç ayında folik asit alımı, bebeğinizi nöral tüp defektine karşı koruyabilecektir. Günlük 0.4 miligram(400 mikrogram) önerilir.
Demir Almak Neden Önemlidir?
Demirin gebelikte oldukça önemli yeri vardır. Bebeğin oksijen desteğini sağlamak için ihtiyaç duyulan kan yapımında kullanılır. Demir seviyesinin düşük olması anne ve bebek için gebelikte sorun oluşturabilir, bu yüzden gebelik öncesi eksik varsa tamamlanmalıdır.
Yaşam Tarzım Gebeliğimi Etkileyebilir mi?
Sigara, alkol ve ilaç kullanımı gebelikte bebeğe zarar verebilecek alışkanlıklardır. Fetusun bu zararlı etkenler en duyarlı olduğu dönem gebeliğin ilk üç ayı ama özellikle ilk haftalarıdır. Bu yüzden bebeğe zarar verme ihtimali olan davranışları gebelikten önce sonlandırmak, gebeliğin erken dönemlerinde oluşabilecek doğum defektlerini engellememizi sağlayacaktır. Eşinizin de alkol ve sigara tüketimine son vermesi gereklidir.
Uyku düzeninizi, günlük hayatın yorucu temposunu da artık gebeliğe uyum sağlayacak şekilde düzenlemelisiniz.
Yaşadığım Çevre Gebeliğimi Etkiler mi?
Ev ya da işyerindeki bazı maddeler gebe kalmayı güçleştirebilir ya da erken dönemde bebeğinize zarar verebilirler. Gebe kalmayı planlıyorsanız evinizi ve işyerinizi bu gözle incelemenizde fayda vardır. Evde ya da bahçede kullandığınız kimyasalları gözden geçirin, iş ortamında maruz kaldığınız toksik maddeler ,kurşun, civa , pestisidler, bazı solventler ya da radyasyon konusunda çözüm üretmeye çalışın.
Benim Sağlık Durumum Gebeliğimi Etkiler mi?
Bazı tıbbi durumlar gebelikte problemlere yol açabilmektedir, bunların başında diabet, hipertansiyon, depresyon ve epilepsi gibi sorunlar gelir. Eğer bir sağlık sorununuz varsa doktorunuz bunun kontrol altına alınması ve koşullarınızın gebeliğe uygun hale getirilmesi konusunda size yardım edebilecektir.
Ayrıca herhangi bir taşıyıcılığınız olup olmadığı konusunda da gebelik öncesi değerlendirilmeniz gereklidir.
Kullandığım İlaçlar Gebeliğimi Etkiler mi?
Bazı ilaçlar özellikle vitaminler de dahil reçetesiz satılan ilaçlar ve bitkisel destekler fetus üzerinde olumsuz etki edebilir ve gebelikte alınmamalıdır. Gebelik öncesi kontrolünüzde doktorunuza kullandığınız bütün ilaçlardan bahsetmelisiniz. Bunun yanında reçeteli olarak kullandığınız hiçbir ilacı da doktorunuza danışmadan bırakmamalısınız.
Bende Var Olan Enfeksiyonlar Gebeliğimi Etkiler mi?
Enfeksiyonlar gebelikte hem anne hem bebeğe zarar verebilir. Gebelikte geçirilen bazı enfeksiyonlar bebeklerde doğumsal kusurlara ve bazı kalıcı hastalıklara yol açabilmektedir. Bu tür hastalıklara karşı bağışıklığınız olup olmadığı gebelik öncesi kontrolde araştırılacaktır.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar da gebelikte zararlı etkilere yol açabilmektedir. Bu hastalıkların pek çok türü gebe kalmanızı engelleyebilir ve aynı zamanda bebeğe de bulaşıp zarar verebilir. Sizde ya da eşinizde bu tür bir hastalıktan şüpheleniyorsanız bu doğrultuda tetkikler ve tedaviniz hemen yapılmalıdır.
Enfeksiyonları Önleyebilir miyim?
Aşı bazı enfeksiyonlara karşı korunmamızı sağlayabilir. Bazı aşıların gebelikte bile uygulanması mümkündür. Önemli olan hangi aşıya ihtiyacınız olduğunu tespit etmek ve gebelik öncesi uygulayabilmektir.
Önceki Gebeliğimde Yaşanan Problemler Bu Gebelikte Önem Arz Eder mi?
Önceki gebelikte yaşanan bazı problemlerin yeni bir gebelikte tekrarlama olasılığı artmaktadır. Bunların bazıları erken doğum, hipertansiyon, preeklampsi ve gestasyonel diabettir. Bu sorunları önceki gebelikte yaşamış olmanız bu gebelikte kesinlikle tekrarlayacaktır anlamına gelmez ama olabileceği öngörüsüyle yeni gebeliğinizde daha tedbirli davranmanız gerekecektir.
Benim ya da Eşimin Ailevi Sağlık Durumu Önemli midir?
Bazı sağlık problemleri bazı ailelerde ya da etnik gruplarda daha sıktır. Genetik ya da kalıtsal dediğimiz bu hastalıklarla ilgili aile bulgularını doktorunuza aktarmanızda fayda olacaktır. Akraba evliliği ve kan uyuşmazlığı da önemli konular olarak doktorunuz tarafından değerlendirilecek ve danışmanlık verilecektir.
Gebelik Öncesi Kontrolde Jinekolojik Muayene Gerekli midir?
Anne adayının gebelik öncesi genital yapısının değerlendirilmesi şarttır. Bu kontrolde iç ve dış genital yapılar değerlendirilip gebe kalmayı engelleyebilecek ya da gebelik veye doğum sürecinde sorun çıkarabilecek durumlar değerlendirilir.
Dış genitallerde, vaginada veya rahim ağzında mantar, virüs lezyonları veya bakteriel/parazitik enfeksiyonların varlığı araştırılıp kültür alınır. Bazı genital enfeksiyonların düşük veya erken doğuma yol açma ihtimali söz konusu olabileceği için bunlar tespit edilirse gebelik öncesi mutlaka tedavi planlanır.
Rahim ağzı yapısı kontrol edilip not alınır, gebelik evrelerindeki değişimin takibi açısından bu önemlidir. Gebelik öncesi kontrolde mutlaka smear alınmalıdır.
Ultrasonografik değerlendirmede iç genital yapı incelenir. Rahimdeki şekil bozuklukları , myomlar , polipler , kistler basit bir muayene ile değerlendirilmiş olacaktır.