Fetus anne karnındayken oluşup doğduktan sonra ameliyatına çok geç kalınacağı düşünülen bazı anormalliklerin tedavisi gebelik sırasında cerrahi yolla yapılabilir olmuştur.
Cerrahi teknik iki şekilde uygulanabilir;
Açık Cerrahi: Anne karnında yapılan bir kesikten rahime erişilip, rahimin de kesilerek fetusa ulaşılmasıyla fetus ameliyat edilip tekrar rahim içine konulur ve rahim dikilir. Bu şekilde yapılan ilginç bir ameliyat EXİT operasyonudur (ex utero intrapartum treatment): fetusta doğumda nefes almasını engelleyecek bir oluşum varsa, sezaryen sırasında kordon bağlanmadan fetus ameliyat edilir, hava yolu açılınca da kordon kesilir.
Fetoskopik Cerrahi: Açık cerrahiden daha sık kullanılır, cerrahlar ince fiberoptik teleskoplar ile rahime küçük deliklerden giren enstrümanlar kullanarak operasyon yaparlar, rahim kesilmez ve fetus dışarı çıkarılmaz. Bu prosedür daha az travmatik olup, erken doğum riski daha az gelişir.
Gebelik sırasında yapılan ultrasondafetusta diyafram fıtığı tespit edilmişse (diyaframdaki fıtıktan karın içiorganlar göğüs kafesinin içine geçip akciğer gelişimi ve solunum, dolaşımı engelleyebilir) fetal cerrahi yapılabilir ve doğumda bebeğin yaşaması sağlanır, daha sonra da kalıcı, düzeltici cerrahi uygulanır.
Fetustaki bazı tümörler,örneğin kuyruk sokumundaki tümörler çok büyük olabilir ve bebeğin dolaşımsisteminin çok zorlanmasına sebep olabilir, bunlarda ise ultrason eşliğinde tümörün damarları yakılabilir ve büyümesi önlenebilir, doğumdan sonra da tümör ikinci bir ameliyatla çıkarılabilir.
Bir başka örnek ise 'spina bfida' dediğimiz omurilik açıklığı durumudur ki, bazı tiplerinde gebelikte fetus cerrahisi ile omurilik fonksiyonları kısmen korunabilmekte ve doğum sonrasıtedaviyi çok kolay hale getirebilmektedir. İkiz gebeliklerde bir fetusundiğerinden kan nakli yapması durumunda da aradaki damarlar lazerle yakılabilir.
Bunlar ve benzeri fetus cerrahisi işlemlerine girişmeden önce, operasyonun fayda-zarar durumlarının iyice düşünülmesi gerekir.
Açık cerrahinin en önemli riskleri kanama, enfeksiyon, erken doğum eylemi, anestezi komplikasyonlarıdır. Ayrıca rahim kesildiğinden sezaryen ihtimalleri çok artar. Fetal cerrahinin anne karnındaki bebeğe de zararlı olabileceği düşünülse de, zaten operasyonun mecbur kalındığı için yapıldığı göz önüne alındığında fetusa faydasının zararından fazla olacağı aşikârdır.
Dr. Erdal Cankat