Domuz Gribi halen salgın şeklinde bazı ülkelerde görülmeye devam etmektedir. Yayılımı insandan insana bulaşma şeklinde olmaktadır. Hastalığa yakalanmış kişilerin öksürmesi ve hapşırması ile etrafa yayılan virüsler solunum yoluyla bulaşmaktadır. Ayrıca virüs bulaşmış yüzeylere (hastalık taşıyan kişi ile tokalaşma, hapşıran ve öksüren kişilerin ağız ve burunlarından çıkan tükürük zerreciklerinin masa, koltuk ve benzeri eşyalara bulaşması) temas eden eller vasıtasıyla hastalık bulaşabilir. El hijyenine dikkat edilmemesi, virüsün bulaşmasında önemli rol oynamaktadır.
Domuz gribinin belirtileri, insanlarda görülen mevsimsel grip belirtileri ile benzerdir. Bu belirtiler, ani başlayan ateş, yaygın vücut ağrısı, öksürük, boğaz ağrısı, baş ağrısı, üşüme, halsizlik ve burun akıntısı şeklindedir. Bazı vakalarda bunlara ek olarak ishal, bulantı ve kusma da görülebilir.
Uçağa Biniş Sırasında Yapılacaklar
Uçak mürettebatı veya yolcular uçağa binmeden önce grip belirtileri (ani başlayan ateş, yaygın vücut ağrısı, öksürük, boğaz ağrısı, baş ağrısı, üşüme ve halsizlik) gösteriyorlar ise uçağa binmemelidirler. Uçağa biniş sırasında yolcuları karşılayan personel uçağa binenleri gözlemleyerek bu konuda titiz davranmalıdır.
Uçuş Sırasında Yapılacaklar
Uçuş sırasında domuz gribine ait belirtileri gösteren yolcu ya da personelle karşılaşıldığında yapılacaklar şunlardır:
- Hastalık şüphesi olan kişiyle çok az sayıda personel doğrudan temas etmelidir.
- Uçuş güvenliğinden taviz vermeden, hasta olduğundan şüphelenilen kişi diğer yolculardan ayrı tutulmalıdır. Mümkünse yolcunun önündeki, arkasındaki ve yanındaki bir sıra koltuk boşaltılmalıdır. Mümkün olmadığı durumlarda; ön, arka ve yan koltuklarda oturan yolcuların cerrahi maske kullanması sağlanmalıdır.
- Hastalık şüphesi olan yolcuya, cerrahi maske takılmalıdır. Eğer cerrahi maske takamıyor ise hasta kişiye bir mendil bularak hapşırma veya öksürme esnasında ağzını ve burnunu kapatmasını istenmelidir.
- Hastalık şüphesi olan kişiyle yakın temasta bulunacak olan personel, cerrahi maske ve eldiven kullanmalıdır. Eldiven ve maske kullanıldıktan sonra dikkatlice çıkarılmalı, imha edilmeli ve eller hemen yıkanmalıdır. Eldivenler yıkanmamalı ve yeniden kullanılmamalıdır. Son cümle Eldivenler kesinlikle tekrar kullanılmamalıdır şeklinde değiştirilmelidir.
- Maske ve eldiveni çıkardıktan veya ortak kullanımı olan yüzeylere dokunduktan sonra eller dikkatlice sabun ve su ile yıkamalıdır. Sabun kullanımının mümkün olmadığı durumlarda, alkol bazlı el yıkama solüsyonu/mendili kullanılmalıdır.
- Vücut sıvılarına (tükürük, balgam, burun akıntısı, kusmuk gibi) temas edildikten sonra da eller hemen su ve sabunla dikkatlice yıkanmalıdır.
Grip belirtileri olan bir kişi tespit edildiğinde, inişe geçmeden önce inilecek havaalanındaki "Havaalanı Sağlık Denetleme Merkezi"ne kaptan pilot tarafından kule vasıtasıyla durum rapor edilmelidir. Havaalanı Sağlık Denetleme Merkezi; uçak ülkeye indiği zaman uygun müdahaleye hazır olmalı ve İl Sağlık Müdürlüğü'ne bildirim yapmalıdır.
Uçağın havalandırma ve klima sistemi tüm yolcu ve mürettebat uçağı boşaltana kadar çalıştırılmalıdır. Bu tip vakaları taşıyan uçaklar yeni sefere çıkmadan önce dekontaminasyon ve dezenfeksiyon işleminden geçirilmelidir.
Uçuş Sonlandıktan Sonra Hastayla Temasa Geçmiş Olan Mürettebat için Alınacak Önlemler
Uçuş sırasındaki şüpheli vaka sağlık birimine devredildikten sonra şüpheli vaka ile temas eden personel yedi gün boyunca grip belirtileri konusunda takip edilmelidir.
Eğer grip belirtileri çıkarsa aşağıdaki önlemler alınmalıdır:
- İvedilikle hekime başvurulmalı,
- İşyerine durum haber verilmeli ve bu süre zarfında çalışılmamalı,
- Evde istirahat edilmeli ve zorunluluk olmadıkça dışarı çıkılmamalı, eve ziyaretler sınırlandırılmalı,
- Ev içinde öksürme ve hapşırma yoluyla yayılan zerreciklerin sayısını azaltmak için yüz maskesi takılmalı, maske bulunamadığı durumlarda öksürük ve hapşırık sırasında ağız ve burun tek kullanımlık mendil ile kapatılmalı ve kullanılan mendiller çöpe atılmalı,
- Bulunulan ortam sık sık havalandırılmalı,
- Eller sık sık su ve sabun ile yıkanmalı,
- Kapı kolları, koltuk kenarları, telefon, televizyon kumandası gibi malzemeler deterjan veya 1/10 oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile silinmeli,
- Kişisel eşyalar başkaları ile paylaşılmamalı (havlu,diş fırçası, çatal-kaşık, nevresim, çarşaf vb)
- Bol sıvı alınıp beslenmeye dikkat edilmeli,
- Acil bir durum geliştiğinde doktora başvurulmalıdır.
Eğer ülkemiz dışında bir yerde hastalığa yakalandıysanız bulunduğunuz ülkede size uygun tıbbi hizmeti verecek sağlık kuruluşu ile temasa geçiniz.
Uçuş Mürettebatının Bireysel Korunma İçin Alması Gereken Önlemler
Çalışanlar, korunmak ve virüsün hava yolu ile yayılmasını engellemek için aşağıdaki önlemleri almalıdırlar:
El Yıkama
Özellikle hapşırdıktan ve öksürdükten sonra ellerinizi su ve sabun ile yıkayınız. Alkol bazlı el temizleyicileri de etkili olmaktadır. Ellerinizi yıkamadan önce gözlerinize, ağzınıza ve burnunuza dokunmaktan kaçınınız.
Öksürürken ve hapşırırken burnunuzu ve ağzınızı tek kullanımlık mendille kapatınız ve kullandığınız mendili çöpe atınız.
Eğer hastaysanız evde istirahat ediniz. Evde istirahat etmek, hastalığın diğer insanlara bulaşmaması için önemli bir tedbir olduğu gibi komplikasyon gelişmesini önlemek için de gereklidir.
Eldiven Kullanımı
Uçak mürettebatı, hastalığın bulaşabileceği yüzeylere (hasta yolcuların oturdukları yerler, kullandıkları eşyalar ve tuvaletler) doğrudan temas durumunda, plastik, tek kullanımlık eldivenler kullanmalıdır. Bu eldivenler daha sonra başka bir işlem için kullanılmamalıdır. Hasta ile ilgilenen personel, kirlenmiş olan eldivenler ile başka yüzeylere temas etmemeli, eldivenli veya eldivensiz olarak ellerini yıkamadan kendi yüzüne (özellikle ağız, burun ve gözlerine) dokunmaktan kaçınmalıdır.
Yüz Maskeleri
Domuz gribi belirtilerini gösteren kişiler uçakla yolculuk yapmamalıdır. Eğer uçuş sırasında bir yolcuda grip belirtileri gözlenirse, kişinin hapşırma ve öksürmesi yoluyla uçağa yayılan damlacıkların sayısını azaltmak için cerrahi maske takması sağlanmalıdır. Hasta kişiyle temas ihtimali olan kabin içi personel de maske kullanmalıdır.