Evler için büyük ekran televizyon seçilirken öncelikle televizyonun konulacağı yer ve oturulabilecek uzaklık belirlenmelidir. Bugün için ideal olarak büyük ekranların, çapraz olarak ölçülen ekran boyutunun 2 ila 5 katı uzaklığından seyredilmesi önerilmektedir.
Görüntünün en uygun açıyla izlenebilmesi ve gözlerin yorulmaması için ideal kabul edilen 2 ila 5 katı uzaklığın alt ya da üst sınırının seçilmesindeki en önemli faktör ise yayın çözünürlüğüdür. Normal televizyon yayınlarının izlendiği standart çözünürlükte ideal izleme uzaklığı ekran boyutunun 3 ila 5 katı iken yüksek çözünürlüklü HD yayınlarda bu uzaklık 2 ila 3 katı olarak düşünülmektedir.
Örnek olarak en yaygın olarak kullanılan 42 inch yani yaklaşık 1 metre ekran boyutu için önerilen ideal izleme uzaklığı 2 ila 5 metredir. Ülkemizde genel olarak büyük ekranda daha uzun süreli olarak standart çözünürlükteki televizyon yayınlarının izlendiği ve daha az olarak da yüksek çözünürlüklü HD yayınların izlendiği düşünülürse bu ekran boyutunun ortalama 3-4 metre uzaklıktan, sadece standart yayınlar için kullanılıyorsa ortalama 4-5 metre uzaklıktan izlenmesi uygun olacaktır.
Çocuklar ve yetişkinler için ideal televizyon izleme uzaklığı farklı değildir, çocukların da yetişkinler ile aynı uzaklıklardan televizyon izlemesi önerilir. Yaygın kanının aksine yakından televizyon seyretmenin çocuklarda gözde kalıcı bir etki yarattığı ispat edilmemiştir.
Çocuklarda göz merceğinin esnek yapısı nedeniyle yakından televizyon seyretmek yetişkinden daha az göz yorgunluğuna sebep olur ve çocuklar daha kolaylıkla yakından televizyon seyretmeye alışabilirler. Bununla birlikte çok yakından televizyon seyretmeyi alışkanlık haline getiren çocuklarda bir göz bozukluğunun bulunabileceği de düşünülmeli ve gereken göz kontrolleri yapılmalıdır.
Televizyonu çok uzun süreli izlemek gözlerde yorgunluğa ve buna bağlı ağrı, yanma gibi belirtilere neden olacaktır. Bu nedenle televizyon izlerken ortalama 20 dakikada bir gözlerin en az 20 saniye süreyle dinlendirilmesi önerilir.
Çocuklar ve yetişkinler için televizyon seyretmek için ideal saatler bulunmamasına karşın hem çocuklar hem de yetişkinler için televizyon izlenen odanın ışık şartları göz yorgunluğu açısından önemlidir. Televizyon izlenen odada ortam ışığının ekrana göre çok parlak olmaması gerektiği gibi ortamın karanlık da olmaması önemlidir.
Televizyon ekranın parlaklığına yakın bir aydınlatma gözler açısından daha az yorucu olacaktır. Ek olarak televizyon ekranının arkasında pencere veya güçlü bir ışık kaynağı olmamalı aynı zamanda odadaki ışıkların ekrandan izleyenlere yansıma yapmayacak şekilde olmasına dikkat edilmelidir.
Büyük ekranların geniş bir açıdan izlenebilmesine karşın ideal izleme noktası ekranı tam karşıdan gören pozisyondur. İdeal olarak ekranın orta yüksekliğinin göz düzeyinde olacağı şekilde ayarlama yapılmalıdır.
Televizyon ekranlarının kaliteleri ve çözünürlükleri göz sağlığında kalıcı bir etki oluşturmamaktadır. Ek olarak yayın kalitesi ve çözünürlüğünün de ekran kalitesi ve çözünürlüğü kadar önemli olduğu göz önünde tutulmalıdır. Yüksek çözünürlüklü ve kaliteli ekranlar yayın kalitesi ve çözünürlüğünün de yüksek olduğu durumda daha rahat ve kaliteli izleme imkanı sağlayacaktır.
Amerikan Hastanesi
Oftalmoloji Bölüm Başkanı
Doç. Dr. Osman Oram