Romatizma Nedir?
Vücudumuzun hareket etmesini sağlayan kaslar, kemikler, eklemler ve bu yapıları birleştiren bağlarda ön planda ağrı ve hareket kısıtlılığına bazen de şişlik ve şekil bozukluğuna neden olan hastalıklara genel olarak romatizma adı verilmektedir.
Romatizmal durumlarda, ağrı: tüm vücutta mevcut özgül alıcıları, yani ağrı ve acı alıcılarını uyarmanın bir sonucudur.
Bu uyarımın iki kaynağı olabilir: ağrı alıcılarının gerilmesi, uzaması veya sıkışmasıyla meydana gelen mekanik uyarı ve iltihap aracıları yoluyla, bir iltihap esnasında ortaya çıkan kimyasal uyarı.
Belirli sürelerle tekrarlanan, hareket edince artan ve dinlenince yatışan mekanik ağrılarla (artroz ağrıları), iltihabın ilerlemesine bağlı olarak gece şiddetlenen, sabahları da bir kasılmayla birlikte hissedilen (iltihabı ağrıları) birbirinden ayırmak gerekir.
Romatizmal hastalıkları sınıflandırmak uzun ve çapraşık bir iştir; çünkü çoğu basit bir etyoloji göstermediği gibi lezyonların yapısı da kesin bir özellik taşımaz.
En Sık Görülen Romatizma Türleri
1. Osteoartrit (Dejeneratif Eklem Hastalığı):
Düşük seviyeli enflamasyon sonucu eklemlerde ağrıya yol açan, eklemlerde bir tür tampon gibi işlev gören kıkırdağın anormal bir ölçüde yıpranması veya yok olması veya bu eklemleri kayganlaştıran sinoviyal sıvının azalması sonucu oluşan, klinik bir sendromdur.
Kemik yüzeyleri kıkırdak tarafından gittikçe daha da az korunurken hasta ağırlık kaldıran eylemlerde bulundukça ki buna yürüme ve ayakta durma dahildir, ağrı hisseder.
2. Romatoid Artrit (RA):
Geleneksel biçimde, bağışıklık sisteminin eklemlere saldırmasına yol açan kronik, enflamatuvar bir otoimmün bozukluk olarak tanımlanmıştır.
Engelleyici ve ağrılı bir enflamatuvar durumdur, ağrı ve eklem aşınması sebebiyle önemli oranda hareket kaybına yol açabilir.
Hastalık sıklıkla vücuttaki deri, kan damarları, kalp, akciğer ve kaslar gibi birçok eklem dışı dokuyu da etkilediği için sistemiktir. Multifaktöryel bir mekanizmayla ortaya çıktığı düşünülse de kesin nedeni ortaya konamamıştır.
Özellikleri
1. Eklem ve yumuşak dokularda oluşan şişlik
2. Cilt yüzeyinde tahribatlı görüntü.
3. Akciğer, tükürük ve gözyaşı kanallarını etkileyen yan etkiler.
4. Hücre sıvısında potasyum oranı düşüktür.
5. Eklemlerin aşındığını gösteren radyolojik değişiklikler vardır.
3. Yumuşak Doku Romatizması (Fibromiyalji):
Fibromiyalji hastalığının nedeni tam olarak açıklanamamakla beraber, belirtilere yol açan bozukluğun merkezi sinir sisteminden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Özellikleri
Ağrı, yorgunluk ve uyku bozuklukları
4. Osteoporoz:
(Kemik erimesi) kemik metabolizmasında bir bozukluk sonucunda kemikteki protein örgüsünün seyrelmesiyle iskelette ortaya çıkan ve kemiklerin çok kolay kırılabilmesine sebep olan bir hastalıktır.
Kemiğin birim hacimdeki mineral yoğunluğu azalmıştır. Bu nedenle kemikler daha kolay kırılır hale gelir. En çok omurlarda, kalça ve bilek kemiklerinde görülse de vücuttaki bütün kemikler bu durumdan etkilenir. Her iki cinste de görülebilmekle beraber hastaların %80'i kadındır.
5. Akut Eklem Romatizması (Akut Romatizmal Ateş):
Geçirilmiş boğaz enfeksiyonu sonucu vücuda yerleşen ve halk arasında "beta mikrobu" olarak bilinen A grubu beta hemolitik Streptokoklar ve bunların yaptığı ateş sonucu oluşur.
Eklemler, kalp, böbrekler, beyin ve deride hastalık oluşturur.
Diz, ayak bileği gibi büyük eklemleri tutar. Eklem şiş, kızarık ve ağrılıdır.
Eklem iltihabının özelliği, gezici olmasıdır. Bir eklem tutulur; bir süre sonra geçer, başka eklem tutulur. Tedavide Aspirin'e yanıt vardır.
Romatizma İle İlgili Merak Edilen Sorular
1. Eklem ağrıları Romatizma Habercisi midir?
Çoğu romatizma hastasında ağrıya ek olarak eklemde şişlik, eklem hareketlerinde kısıtlılık söz konusudur. Toplumumuzda çoğunlukla eklem ağrıları, romatizmal hastalık göstergesi olarak algılanmıştır. Ağrının romatizmal olup olmadığı hekim tarafından belirlenmelidir.
2. Romatizma İç Organları Etkiler mi?
Romatizmal Hastalıklar eklemlerden başlar. Hastalığın tipine göre eklemlerde şekil bozukluklarına ve kalıcı değişikliklere neden olurken bir kısmı da iç organlarda harabiyet yaratır.
3. Romatizma Hastalarında Sık Görülen Şikayetler Nelerdir?
- Eklemlerde ağrı ve hareket kısıtlılığı
- Sabahları sert eklemler.
- El parmaklarında soğukta beyazlaşma ve sararma
- Cilt altında ağrısız bezeler.
- Güneşe aşırı duyarlılık
- Güçsüzlük
- Gözlerde iltihaplanma.
4. Romatizmanın Nedeni Nedir? Romatizmadan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?
Çoğu romatizmal hastalıklarda genetik yapı önemlidir.Yani bazı genlerin varlığı romatizmaya yatkınlık yaratır. Romatizmal hastalıkların nedeni hala tam olarak bilinmemekle birlikte önlem alabilmek gibi bir durum söz konusu değildir.
5. Soğuk Hava ve Nem Romatizmal Hastalığa Neden Olur mu?
Soğuk havalarda ve nem oranının yüksek olduğu hallerde eklem içerisinde bulunan az miktarda kayganlaştırıcı sıvının akışkanlığı ve dağılımı değiştiği için ağrı ve sızı olması doğaldır. Bu durum sağlıklı bireylerde de görülür.
6. Çocuklarda Romatizma Görülür mü?
Evet. Çocukluk yaş grubuna özgü romatizma tipleri vardır. Çok küçük yaşlarda bile başlayabilir. Erken teşhis ve tedavi edilmezse kalıcı sakatlıklara ve gelişme geriliğine neden olur.
7-Romatizma Tedavisi Nasıldır?
Romatizma şeker hastalığı ve hipertansiyon gibi kronik bir hastalıktır. Bu nedenle tedavi ömür boyu sürer.
Hastalığı tamamen ortadan kaldırmak mümkün değildir.
8. Romatizma Hastalığı Genetik midir?
Romatizmal Hastalıkların nedenleri arasında genetik yapının önemi büyüktür. Aile içerisinde romatizmal hastalık olması yatkınlık olduğunu düşündürür.