Peki, öksürük gerçekte nedir biliyor muyuz? Anadolu Sağlık Merkezi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Kemal Tahaoğlu, "neden öksürürüz?", "öksürük hangi hastalıkların belirtisi?", "ne zaman hekime gitmek gerekir?", "öksürük şurubu kullanmalı mıyım?" gibi öksürük ile ilgili aklınıza takılan tüm sorulara cevap veriyor.
Üzerinde durulması gereken en önemli noktanın öksürüğün bir hastalık olmaktan çok, birçok hastalıkta görülen bir belirti olduğunu söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Kemal Tahaoğlu, "aslında öksürük, vücudun solunum yollarındaki sekresyonları ve yabancı cisimleri temizlemeye yarayan bir savunma mekanizmasıdır. Bu nedenle de sağlıklı kişilerde etkili ve yararlı bir işlevi bulunur. Öksürük, aynı zamanda birçok solunum yolu ve sistemik hastalığının da en sık görülen bulgularından biridir" diyor.
Öksürük İkiye Ayrılıyor
Sadece akciğer hastalıklarında değil, farklı organların hastalıklarında da öksürükle karşılaşılabileceğinin altını çizen Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Kemal Tahaoğlu, öksürüğün akut ve kronik olmak üzere ikiye ayrıldığını belirtiyor: "Genellikle üç haftadan uzun süren öksürüklerin kronik olarak adlandırılır, ancak bazı hekimler kronik öksürükten bahsetmek için sekiz hafta boyunca öksürüğün devam etmesi gerektiğine inanırlar."
Diğer bir ayrımın ise öksürükle balgam olup olmamasına göre yapıldığını ifade eden Doç. Dr. Tahaoğlu, "Balgamlı öksürük genellikle solunum yollarının iltihaplandığı hastalıklarda görülür. Bazen balgamlı öksürükte kan da görülebilir. Bu durum genellikle akciğer kanseri, bronşektazi veya verem gibi önemli bir hastalığın belirtisidir" diyor.
En Sık Karşılaşılan Öksürük Nedenleri
Akut öksürüklerin en çok soğuk algınlığı veya üst solunum yolları enfeksiyonlarından kaynaklandığını belirten Doç. Dr. Tahaoğlu, diğer en sık karşılaşılan nedenleri ise şöyle sıralıyor:
Allerjik burun akıntıları, astım atakları, sigara dumanı ve ozon gibi dış etkenlere maruz kalmakla oluşabilir.
Öksürük ayrıca akciğer tüberkülozu, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) ile gırtlak ve akciğer kanserinin de belirtileridir.
Özellikle çocuklar ve yaşlılarda görülen, nefes borusuna yabancı bir cisim kaçması da şiddetli öksürüğe yol açar. Başörtüsü kullanan kişilerde türban iğnesinin nefes borusu ve bronşlara kaçması şikayeti de oldukça sık görülür.
"Sigara Öksürüpü" Tanıyı Geciktiriyor
Sigara içen kişilerde balgamlı öksürüğün sık görüldüğünü, işin kötüsü tiryakilerin de bu duruma alıştığını belirten Doç. Dr. Tahaoğlu, bunun "sigara öksürüğü" olarak adlandırıldığını ve önemsenmediğini ifade ediyor. Bu durumun aslında çok tehlikeli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Tahaoğlu, zaten sigara içtikleri için kronik bronşit, amfizem ve akciğer kanseri gibi önemli akciğer hastalıkları için risk taşıyan tiryakilerin tanıda gecikmelerinin en önemli nedenlerinden birinin öksürüğü benimsemiş olmaları olduğunu ifade ediyor.
Sadece sigara içmenin değil, sigara dumanına maruz kalmanın da sağlığa ciddi zararlar verdiğini hatırlatan Doç. Dr. Tahaoğlu, anne ve babanın sigara içtiği evlerde yaşayan 11 yaş altındaki çocukların yüzde 50'sinde kronik öksürüğün gözlendiğini belirtiyor.
Hekim Önermedikçe Öksürük Şurubu Kullanmayınız
Toplumda yaygın olarak kullanılan öksürük şurubu konusuna da değinen Doç. Dr. Tahaoğlu, şurupların çok dikkatli kullanılması gerektiğini vurguluyor: "Her şeyden önce öksürük şurubu olarak bilinen bu ilaçlar çok çeşitlidir. Her biri değişik etken maddeler içerir. Birçoğu soğuk algınlığına yönelik etken maddelerin kombinasyonundan oluşurken, bazıları balgam sökücü etkiye, bazıları da öksürük kesici etkiye sahiptirler. Öksürük nedeninin saptanmadığı durumlarda, öksürük kesici etkiye sahip öksürük şurupları, altta yatan hastalığın tanısında gecikmelere neden olabilir. Ya da kanama, pnomotoraks gibi durumlarda balgam söktürücü etkiye sahip öksürük şurupları öksürüğü arttırıcı etkilerinden dolayı kanama ve pnomotoraksı arttırabilirler. Sonuç olarak; öksürük şurupları hekim önermedikçe kullanılmamalıdır."
Ne Zaman Hekime Başvurmalı?
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Kemal Tahaoğlu, hekime başvurulması gereken durumları ise şöyle açıklıyor:
Kalp yetmezliği gibi hastalıkların belirtisi de olabilir. Eğer hasta yeşil, sarı veya pas rengi balgam çıkarıyorsa. Bu durum genellikle bir enfeksiyon sonucu gerçekleşir.
Diğer belirtiler ortadan kalktıktan sonra öksürük 21 günden daha uzun bir süre devam ediyorsa,
Eğer öksürükle birlikte ateş varsa veya kanlı balgam söz konusuysa, hekime başvurulması gereken klinik bir sorun söz konusu olabilir…