Myom, uterusun (rahmin) düz kas hücrelerinden köken alan rahmin iyi huylu (kanser olmayan) tümörüdür. Kadın üreme çağının her döneminde görülebilse de sıklıkla reprodüktif (üreme çağı) döneminde görülmektedir. Görülme sıklığı oldukça fazla olup yaklaşık her üç kadından birinde yaşam boyunca görülebilmektedir. Her ne kadar iyi huylu lezyonlar olmakla birlikte %0.1 (binde bir) oranında malignite potansiyeli mevcuttur.
Myom neden ve nasıl gelişir?
Myomların nasıl geliştiği veya ortaya çıktığı net olarak bilinmese de genetik yatkınlık, ırk, hormonal nedenler ve bazı kullanılan ilaçlar etkili olabilmektedir. Myomlar hormon bağımlı tümörler olup en çok üreme çağında görülmeleri ve postmenopozal dönemde küçülme eğiliminde olmaları bu hormonal etkinin bir sonucudur. Myomlar menopozal dönemde genelde küçülme eğiliminde olsa da bazen küçülmeyip hatta büyüme yönünde değişiklik gösterebilirler. Özellikle postmenopozal dönemde büyüme eğiliminde olan myomlarda malignite (kanserleşme) riski olması nedeniyle yakından tetkik edilmeleri ve uygun şartlarda tedavi edilmeleri uygun yaklaşım olmaktadır.
Myom belirtileri nelerdir ve neden önemlidir?
Myomlar rahimde bulundukları yere ve büyüklüklerine göre değişik belirtiler vermektedir. Myomlar rahim boşluğu içinde (submüköz), rahim duvarı içinde (intramural), rahim duvarı dışında (subseröz), servikal (rahim ağzında) ve rahim dışı (karın içerisinde; parazitik myom) gibi yerlerde bulunabilir. En sık belirtisi düzensiz adet kanamaları olmaktadır. Rahim boşluğunda olan myomlar aşırı adet kanaması, ara kanama, uzun süren kanama gibi düzensizliklere neden olurken rahim duvarı içindeki myomlar uzun ve fazla olan adet kanamalarına neden olmaktadır. Bunun dışında servikal myomlar sürekli lekelenme şeklinde kanama ve ilişiki sonrası kanamalara neden olabilmektedir. Myomlar ağrı, karında kitle hissi (aşırı büyük myomlar), bası bulguları ve infertiliteye (kısırlık) neden olabilirler. Myomların büyüyerek idrar torbasına bası yapmasıyla sık idrara çıkma ve idrar kaçırma gibi belirtilere neden olabilir. Ayrıca rektuma / barsaklara bası yaparak kabızlık ve barsak alışkanlık değişikliklerine neden olabilirler. Özellikle rahim boşluğu içerisinde büyüyen myomlar, rahim iç duvarına bası yapan myomlar ve aşırı büyük olup rahim şekil bozukluğuna neden olan myomlar infertilite (kısırlık) nedeni olabilirler. Gebelikte myomlar genellikle büyüme eğilimindedir. Kanlanması artmakta ve dejenere olarak gebelikte ağrıya neden olabilirler. Bunun yanında gebelikte myomlar düşük, erken doğum, zor doğum, doğum sonu kanama gibi komplikasyonlara da neden olabilirler.
Myom tedavisi nasıl olur?
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki myomların tedavisi cerrahidir. Myomlarda medikal (ilaç) tedavisi myomları ortadan kaldırmak için yapılmamaktadır. Myomlarda medikal tedavi aktif kanamayı durdurmak veya cerrahi öncesi myomları küçültmek için uygulanmaktadır. Myomlarda tedavi endikasyonları (nedenleri) myomun semptom yapmasıdır. Yani ağrı, kanama, adet düzensizliği, infertilite, bası semptomları varlığı, tekrarlayan düşükler, myomun hızlı büyümesi, menopozdan sonra büyümeye devam etmesi kanser şüphesi olması myomlarda tedavi endikasyonlarıdır.
Myomlarda cerrahi tedavi myomun alınması veya rahmin tümüyle alınması şeklinde olmaktadır. Bunun dışında myom embolizasyonu da seçilmiş vakalarda uygulanabilen bir yöntemdir. Serviksten (rahim ağzından) dışarı çıkan myomlar vajinal yoldan alınmaktadır. Sonrasında myomun devamlılığının kontrolü için histeroskopi ile rahim içi kontrol edilerek kalan myom parçası var ise alınmaktadır. Submüköz (rahim boşluğunda olan) myomlarda histeroskopik olarak myomektomi (myom alınması) en çok uygulanan cerrahi yöntemdir. Histeroskopik cerrahide vücutta kesi olmamaktadır. Kameralı görüntüleme yöntemi ile rahim boşluğuna girilip myom görülerek alınmaktadır. Rahim duvarındaki ve duvar dışındaki myomlar karından yapılacak operasyonlarla alınmaktadır. Burada açık cerrahi uygulanabileceği gibi günümüzde daha konforlu olan kapalı (laparoskopik) yöntemle myomlar alınabilmektedir. Laparoskopik yöntemle yapılan cerrahilerde daha az ağrı, kanama ve yapışıklık olmakta ve ayrıca daha yara izi, daha çabuk iyileşme ve günlük yaşama dönüş olmaktadır.
Bazı durumlarda (çocuk isteğini tamamlamış, aşırı büyük ve rahim şeklini bozmuş çok sayıda myom varlığında) rahmin tamamen alınması da diğer bir cerrahi seçeneğidir. Rahmin alınması açık ameliyat şeklinde olabileceği gibi kapalı (laparoskopik) olarak da yapılabilmektedir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Bülent Çakmak