Menisküs Nedir, Belirtileri Nelerdir, Nasıl Tedavi Edilir?

Vücudumuzun en sık yaralanan bölgelerinden biri de menisküslerimizdir. Menisküsler diz bölgesinde en büyük kemiğimizin kesiştiği noktada C şeklinde mevcut olan yassıcıklardır. Dizde yuvarlak uyluk kemiği ile düz kaval kemiğinin uyumlu bir eklem oluşturması, yükün taşınması, bir çok yöne dönme hareketinin yapılabilmesi, uyluk kemiği ve kaval kemiği arasındaki güç dengesinin sağlanması gibi görevlerde rol oynarlar. Futbol gibi karşılıklı temas sporlarında dizin dönmesi, ani hareketlerde meydana gelen katlanma, tek diz üzerine yük alınması sonrasında meniküsler yırtılabiir. Sporcularda bu yaralanmalara ön çapraz bağ (ÖÇB) yaralanmaları da eşlik edebilir. İleri yaş grubunda ise menisküsler herhangi bir travma olmaksızın dizde gelişen dejenerasyon ve kıkırdak hasarına bağlı olarak yırtılabilirler. Ayrıca her yaş grubunda bir travma olmaksızın dejenerayonla giden yırtıklar görülebilir.

MENİSKÜS LEZYONLARI NASIL OLUŞUR?

Menisküs yaralanmaları, diz ekleminin hareket zorlanmalarına yol açan kuvvetler sonucu oluşur. Bu lezyonlar daha çok sporcularda görülse de dizini zorlayan herhangi bir kimsede de görülebilir. Yırtılma anında kişi şiddetli ağrı duyar ve eklemin içinde bir şeyin yırtıldığını hisseder. Spor yaralanmaları veya diz eklemine direk gelen darbeler dışında bazen dejenerasyon nedeniyle en basit hareketlerle bile menisküsler zedelenbilir. Bu durum daha çok 40 yaş ve üstünde görülür. 

MENİSKÜS BELİRTİLERİ NELERDİR?

Diz içinden gelen sesler yırtığın ilk bulguları olabilir. Dizde ödem gelişene dek sporcular oyuna devam edebilir, ya da günlük aktiviteler yapabilir. Ancak ödem geliştiğinde şikayetler oluşur. Şikayetler 24-48 saat içerisinde gelişir. Hastalık kendini yürümede zorluklar, dizde genel bir ağrı olarak göstermektedir. Bunlara ek olarak aşağıdaki belirtiler hastalığın habercisi olabilir:

Ağrı ve şişlik
Haraket kısıtlanması
Diz içinde sıvı birikmesi
Takılma
Kilitlenme
Dizde sıvı akışı hissi
Dizde gerginlik ve şişlik

MENİSKÜS NEDENLERİ
 
Menisküs aşağıdaki gibi durumlarda yırtılabilir:
Trafik kazaları
Diz üstüne düşmeler
Dize gelen tekmeler
Ayak yerde sabitken gövdenin diz üzerinde dönmesi
Futbol veya kayak gibi sporlarda dizdeki dönme hareketleri
Ayağın takılması
Yaşlılarda devamlı olarak dize alınan küçük darbelerin birikmesi

MENİSKÜS TEDAVİSİ

Menisküs yırtıklarının başlangıç tedavisi RICE olarak kısaltılmıştır.
Rest (İstirahat)
Ice (Buz)
Compression (Bası uygulanması, Bandaj)
Elevation (Dizin yukarı alınması) şeklinde özetlenebilir. Bu tedavinin takibinde dizde kilitlenme ve kronik yakınmalar gibi şikayetler gelişmez ise tedavi istirahat süresi boyunca sürer ve biter. Menisküsün sadece L/3 dış (eklem kapsülüne yakın) bölümünde kan dolaşımı vardır. Bu bölgelerdeki yırtıklarda, menisküs kendiliğinden iyileşme sayesinde yırtığın tamirini sağlar. 2/3 iç bölgede ise tam bir tamir olmaz. Her zedelenmiş menisküs bulgu (şikayet) verecek diye bir kural yoktur. Cerrahi tedavi menisküsün iyileşmediği ve şikayetleri devam ettiği zamanlarda yapılması tercih edilir. Tedavi edilmeyen menisküs yırtıklarının kıkırdakta aşınmaya ve ileri dönemde kireçlenmeye neden olur. Genç, aktif yaşam süren kişilerde menisküs yırtıklarının ameliyat ile tedavi edilmesi önerilir. Yırtığın tipine eşlik eden başka bir patoloji olup olmaması, hastanın yaşına göre doktorunuz uygun tedavi sürecini başlatacaktır. Cerrahi sonrası rehabilitasyon tedavinin önemli bir parçasıdır.

MENİSKÜS CERRAHİSİ
 
Cerrahi tedavi, menisküsün iyileşemediği şikayetler oluşturmaya devam ettiği durumlarda önerilmektedir. Menisküs cerrahisi sadece artroskopik cerrahi ile yapılmaktadır. 
2 tip menisküs cerrahisi vardır:

1- Menisektomi (Yırtık Menisküsün Alınması): En sık uygulanan diz artroskopik cerrahisidir.  Hasarlı menisküs bölümü kesilerek çıkarılır. Küçük yırtıklarda menisküste küçük bir bölüm alındığı için hastalarda herhangi bir fonksiyonel kaybına neden olmaz.  1/3 kısmının iyileşme şansı olmadığı için alınır, büyük parçalı yırtıklarda tamamı alınmak zorunda kalınabilir. Menisküs alınmasının avantajı hastaların ameliyattan 4 saat sonra yürümekte 3
hafta sonra da spora başlayabilmeleridir. Bazı menisküs yırtıklarında ise alınması değil dikilmesi tercih edilir. Menisküsün alınmasına bağlı olarak oluşan ağrılı durumlarda genç hastalara kadavradan menisküs nakli gerekebilir. 

2- Menisküs dikilmesi: Teknik olarak son derece zor ve deneyimli diz cerrahları tarafından yapılması gereken bir operasyondur. Hastaya avantaji ise menisküsün orjinale yakın bir biçimde iyileşerek uzun vadeli bir diz performansı sağlar.

Özel Göztepe Hastanesi / 0216 565 40 65 
www.goztepehastanesi.com.tr
Op. Dr Ayhan Baran / OTROPEDİ VE TRAVMATOLOJİ UZMANI