Çinli SinoVac firmasının yeni tip koronavirüs COVID-19 için geliştirdiği CoronaVac aşısının faz 3 çalışmaları devam ediyor. Aşının etkinliği ve yan etkilerinin incelendiği araştırmalara çok sayıda gönüllü katılıyor. O gönüllülerden biri de faz 3 çalışmaları kapsamında Kocaeli Üniversitesi bünyesinde yürütülen araştırmalara gönüllü olarak katılan Mehmet Can'ı aşı olmaya iten karar sık sık anneannesini ziyaret etmesi gerekliliği oldu. Haberler.com olarak aşı gönüllüsü olan Mehmet Can'a süreçle ilgili herkesin merak ettiği soruları sorduk.
Merhaba Mehmet Can. Aşı olmaya nasıl karar verdin? Neden gönüllü olarak başvurdun?
Aşı olmaya anneanneme sık sık gitmek durumunda olduğum için karar verdim. Anneannem 80 yaşında ve risk grubunda. Benim tarafımdan oluşabilecek her türlü olasılığı ortadan kaldırmak için aşı olmak istedim. Kocaeli Üniversitesi'nde yürütülen faz 3 çalışmaları için gönüllüler arandığını öğrendim ve başvurdum. Aşı serüvenim bu şekilde başladı.
Aşı öncesinde ne gibi prosedürler uygulandı?
Aşı öncesinde gönüllü olduğunuzu beyan ettiğiniz bir form dolduruyorsunuz. Formun ardından kimlik, yaş, boy, kilo, varsa kronik bir rahatsızlık ya da kullanmak zorunda olduğunuz ilaçlar soruluyor. Bu bilgiler alındıktan sonra PCR ve antikor örneği alınıyor. Aşı gönüllüsü olmanın temel koşulu PCR ve antikor testinin negatif çıkması.
16 Aralık Çarşamba sabahı benden PCR ve antikor testi için ağız-burun sürüntüsü ve kan örnekleri alındı. Her şeyin yolunda gitmesi halinde ertesi sabah aşı için aranacağım bilgisi verildi. PCR testimin pozitif çıkma olasılığına karşın kendimi ertesi sabaha kadar karantinaya aldım. Ertesi sabah arandım, PCR ve antikor testlerinin negatif olduğu bilgisi verildi ve hemen aşı için gelmem istendi. Testlerin aşı için olumlu çıkmasından hemen ardından aşının yapılması gerekiyor.
Aşı prosedürü nasıl uygulandı?
Aşı iki doz halinde ve 2 hafta aralıklarla uygulanıyor. 17 Aralık Perşembe günü öğle vakti ilk doz aşı için üniversiteye gittim. Aşı öncesinde kimlik bilgilerim teyit edildi. Doğrulamanın ardından aşının hangi koluma yapılmasını istediğimi sordular. Sağ kolumu daha çok kullandığım için sol koluma aşı vurulmasını istedim. Aşı oldukça küçük bir enjektör ile yapıldı. Hissetmedim desem yeridir. Aşının ardından 30 günlük ateş ölçüm ve yan etki tablosunu içeren bir broşür verildi, ikinci doz aşı için tekrar aranacağım bilgisi verildi.
Aşı sonrasında herhangi bir yan etki oldu mu?
Aşıdan kısa bir süre sonra sol kolumda hafif şiddette kas ağrısı oluştu. İlk 2 gün boyunca bu ağrı devam etti, üçüncü gün itibarıyla ağrı kesildi. Başka bir olumsuz durum olmadı.
Aşının gerçek ya da plasebo olup olmadığı bilgisi veriliyor mu?
Öğrendiğim kadarıyla normalde aşı çalışmalarında gönüllülerin yarısına gerçek yarısına ise plasebo aşı vuruluyor. Koronavirüs aşısı çalışmaları için bu prosedür gönüllülerin 3'te 2'sine gerçek; 3'te 1'ine ise plasebo aşı şekilde değiştirilmiş. Gönüllülük kapsamında size uygulanan aşının gerçek ya da plasebo olup olmadığını aşıyı yapan kişi dahil hiç kimse bilmiyor. Yalnızca Sağlık Bakanlığı sistemi size yapılan aşının hangisi olduğunu biliyor. Aşı, uygulayan kişi tarafından rastgele seçilmiyor. Gönüllü olan herkese sistem tarafından özel bir kod tanımlanıyor ve bu kodun denk geldiği aşı uygulanıyor.
Aşının plasebo olması durumunda ne yapılıyor?
Aşı plasebo ise ikinci dozdan bir süre sonra bunun bilgisi veriliyor. Aşı gönüllüsü olduğunuz için gerçek aşıda öncelik tanınıyor.
Aşının gerçek olması durumunda ne yapılıyor?
İkinci dozun ardından yaklaşık 2 hafta sonra antikor testi için kan örneği alınıyor ve aşının koronavirüse karşı geliştirdiği antikor seviyesine bakılıyor.
Aileniz ve arkadaşlarınız aşı gönüllüsü olduğunuzu öğrenince ne gibi tepkiler verdi?
Benim ailem ve arkadaş çevrem bilimin en doğru yol olduğuna inanır. Bu sebeple gönüllü olmamı desteklediler ve sonuçlarını onlarla paylaşmamı istediler. Tabiki 'Sana çip mi taktılar?' gibi şakalaşmalar da oldu.
Aşı hakkında çekinceleri bulunan kişilere neler söylemek istersiniz?
Aşı çekincesi ya da daha doğru bir tanımlamayla aşı karşıtlığı benim pek anlam veremediğim bir durum. Ben aşı çalışmalarının uzmanı değilim ama yıllar boyunca geliştirilen aşılar salgınlara son verdi, bazı hastalıkları tamamen ortadan kaldırdı ve insanın yaşam ömrünü uzattı. Hemen hemen hepimizin sol kolunda ilkokul döneminde yapılan aşıların izleri vardır. Bu aşılardan zarar görmüş birini duymadım.
Aşı olmayan kişilerin AVM'lere ve restoranlara giremeyeceği, toplu ulaşım ya da hava yolu taşıtlarını kullanamayacağı ya da otellere misafir olarak kabul edilemeyeceği gibi durumlar ortaya çıkarsa büyük olasılıkla en fanatik aşı karşıtları bile aşı olmak için sıraya girecektir.