Damar sertliğine neden olan faktörler ve sonuçları nelerdir?
Özellikle sigara kullanımı, kolesterolden zengin beslenme, şeker hastalığı ve hipertansiyon gibi risk faktörleriyle birlikte damarlar esnekliğini kaybeder, tıkanır ya da darlık oluşur. Yani damar sertliği ortaya çıkar. Kalp damar cerrahlarının en büyük belası damar sertliğidir; çünkü kalp, şah ve bacak damarlarının tıkanmasının temel nedeni hep damar sertliğidir. Kalp damarlarının tıkanması kalp kriziyle, ayak damarlarının tıkanması kangrenle ve hatta ayakların kesilmesiyle, şah damarlarının tıkanıklığı ise felçle sonuçlanabiliyor.
Bir insan damar hastası olduğunu nasıl anlar, tipik belirtileri nelerdir?
Burada darlık derecesi önemlidir. Damar ne kadar daralırsa ya da tıkanırsa beslediği bölgede ona göre şikayetlere yol açabilir. Örneğin bu bölge şah damarı ise beyinde geçici görme kaybı, geçici şuur kaybı, ya da baş dönmesi gibi belirtiler ortaya çıkar. Özellikle 50–60 yaşından sonraki hasta grubu böyle. Eğer tıkanıklık bacakta ise farklı belirtiler gösterir. Bacaklardaki damar sertliğine bağlı damar tıkanıkları da genellikle 50 yaşından sonra gözlemlenir. Yürüme mesafesi kısalır önce. Hasta topallar yürüyemez. Daha sonra istirahat ağrıları ortaya çıkar. Yani yatakta yatarken bile ağrısı olur.
Bacak damarlarındaki tıkanıklık ya da kangren ne gibi sonuçlar doğuruyor?
Bu hastalar darlık derecesi çok ciddiyse ya da bir pıhtıyla kılcal damarlar tıkandıysa şiddetli ağrıyla gelir. Hatta bu hastaların morfin bile ağrılarını kesmez, o derece ciddi sıkıntıları vardır. Ayakları mosmor ya da simsiyahtır, eğer diyabetliyse kapanmayan yaraları vardır, yürüyemezler, ağrıdan duramazlar. Sonuç ne yazık ki, damarlardaki tıkanma kangrene dönmüşse ayak ya da parmak kesilmesine kadar gidebilir.
Ayaklardaki damar tıkanıklıkları çözümsüz hale gelmeden önlemenin yolu var mı?
Aslında bu hastalara tanı koymak hiç zor değil ama maalesef rutinde bu hastalar atlanabiliyor. Özellikle yaşlı insanlarda ya da menopoz sonrasında kadınlarda bu durum kireçlenmeyle çok karıştırılıyor. Kireçlenme sanılır ama bir bakmışlar ki bacak mosmor ve kangren olmuştur. Halbuki 50 yaşından sonra yapılacak çok basit bir muayene ve yılda bir kez düzenli olarak yapılacak check up’la tüm bu riskleri ve kötü sonuçları önleyebilmek mümkün. Çünkü damar sertliği olan hastalarda iş işten geçmeden tanı koyup önlem almak hayati önem taşıyor.
Bacaklardaki damar tıkanıklıklarında tedavi yöntemleri neler?
Bacak damarları tıkalı ayaklarda hastalara ilk aşamada medikal tedavi, diyet ve yürüyüş öneriyoruz. Her hastayı ameliyat etmiyoruz. Mesela hasta 500 metre yürüyebiliyorsa biz bu hastaya hemen ameliyat demiyoruz. Ama hastanın yürüme mesafesi kısaysa fakat buna karşılık simit satarak hayatını kazanıyorsa ve günde 10 kilometre yürümesi gerekiyorsa tabiî ki bu hastayı ameliyat etmemiz gerekiyor.
Nasıl bir ameliyat yöntemi uyguluyorsunuz?
Bizim hastalarımız genellikle yüksek riskli hasta grubu. Kalp damarları tıkalı, daha önce 2 – 3 defa by pass olmuş, kronik bronşiti olan ya da diyalize bağlı olan, ileri yaştaki hastalar… Riskli hasta grubu olduğu için onlara en uygun yöntem olan minimal invaziv cerrahi yöntemiyle ameliyat ediyoruz.
Bacaklardaki damar tıkanıklığında uyguladığınız minimal invaziv cerrahi yöntemi nedir?
Lokal anesteziyle uygulanan minimal invaziv cerrahi yöntem, hastayı ve kalbi en az yoran, çok minik kesilerle yapılan bir teknik. Riskli hasta grubunda, kangrenli ve kesilmesi gündemde olan bacaklar için en uygun yöntemdir. Bu yöntemle, karın açmadan, her türlü damar ameliyatını yapabiliriz. Sorunlu bölgeye çok küçük bir kesiyle girerek, tıkalı damarın içerisine özel bir ilaç bırakarak ve hastayla konuşarak ameliyat yapılır.
Konuşarak ameliyat etmenin avantajı nedir?
Her şeyden önce hastaya genel anestezi yerine lokal anestezi uygulanıyor. Böylece genel anestezi alamayacak özellikle yaşlı hastaları ameliyat etme şansımız oluyor. Canlı yayındaymış gibi, hastanın şuuru açık olduğu için, ameliyatın faydalı olup olmayacağını anlıyoruz. Hasta şuuru açık olduğu için damar içerisine verdiğimiz damar açıcı ilaçtan fayda görecekse ayağını çekiyor, değilse ayağını hareket ettirmiyor. Biz biliyoruz ki hasta bu ameliyattan fayda görecek. Sonra uygun kanal varsa bypass yapıyoruz. Ameliyattan sonra yoğun bakım ihtiyacı olmuyor, hastalar ertesi gün yürüyorlar, iki-üç gün içinde de taburcu oluyorlar.
Herkese uygulanabilir mi?
Herkese uygulanabilir ama her kangrenli bacağı kurtaracağız diye bir durum yok. Şu nokta çok önemli; biz bu teknikle ölmüş bacak veya kolları değil, can çekişen bacakları ve kolları kurtarıyoruz. Son beş yılda bine yakın hastayı bu yöntemle ameliyat ettik.
Bu Belirtiler Varsa Ayak Damarlarınızı Kontrol Ettirin
* Bacak damarlarındaki tıkanmanın ilk belirtisi topallamadır. Uyluk kaslarında, baldırlarda ya da diz bölgesindeki damarda bir tıkanıklık varsa bunların yaratacağı ağrı topallamaya neden olur.
* Hastalar topalladığı için giderek yürüme mesafesi kısalır ve bir süre sonra hiç yürüyemezler.
* Hasta akşamları ayağının hep soğuk olduğunu söyler ki bu durum kangrene işaret edebilir.
* Bir süre sonra istirahat ağrıları başlar. Hasta uyurken bile ayaklarında şiddetli ağrı olur, hatta morfin bile ağrılarını kesmez.
* Ayakta renk değişimi (morarma, siyahlaşma)
* Tırnaklarda beslenme bozukluğu
* Kıllarda dökülme
* Diyabetli hastalarda iyileşmeyen yaralar
Bizim en önemli hasta grubumuz özellikle şeker hastaları. Şeker hastaları genellikle ayaklarında ağrı duymazlar, çünkü aynı zamanda nöropati dediğimiz sinir tutumu olur. Hastanın ayakkabısı ayağını vurur, ayağında yara çıkar, ayağı kötüye gidince bize başvurur: çünkü durumdan habersizdir. Ayaklarında kapanmayan yaralarla, dayanılmaz ağrılarla hatta kangrenli halde bize gelirler.
Oysa ki bu hastalar çok basit damar muayenesi ve damar tahliliyle değerlendirildiğinde, erken zamanda ayaklarını kurtarabiliriz. Bu nedenle şeker hastalığında damar kontrolü ya da rutin kontrollerin yapılması hayati önem taşıyor.
Medical Park Bahçelievler Hastanesi
0212 444 44 84