Annesini 17 yıl önce hepatit hastalığından kaybettikten sonra hasta ve yakınlarına destek olmak için mücadele başlatan Hilal Ünalmış Duda, kurduğu Hepatitle Yaşam Derneği (HEPYAŞAM) aracılığıyla toplumda farkındalık oluşturuyor.
Meslek hayatına sağlık muhabiri olarak başlayan, daha sonra Yıldız Teknik Üniversitesinde öğretim görevlisi olarak çalışan Duda, annesine 2000 yılında hepatit C teşhisi konulması üzerine bu hastalıkla tanıştı.
Annesini 2006'da kaybettikten 6 yıl sonra bu alandaki doktorların da katkılarıyla HEPYAŞAM Derneğini kuran Duda, bu dernekte tedavisi tamamlanmış hepatit C hastaları, kontrol altındaki hepatit B hastaları ve hasta yakınlarıyla gönüllü çalışıyor.
Duda, Dünya Hepatit Günü kapsamında AA muhabirine, dernek çalışmalarını, hizmetlerini ve hepatitle ilgili Türkiye ve dünyadaki son gelişmeleri anlattı.
Annesini bu hastalıktan kaybettikten sonra "Bir daha ne hepatit kliniğine girerim ne de kimselerle görüşürüm" dediğini aktaran Duda, "Ama öyle olmadı. Prof. Dr. Muzaffer Gürakar beni Türk Karaciğer Vakfına davet etti. Önce orada sivil toplum çalışmalarına başladım. Hocamızla halk toplantılarına katılıyordum. Çünkü bu vakfın da amacı halkı bilgilendirmek, bulaş yollarını, hastaların ve toplumun nasıl davranması gerektiğini anlatmaktı. Sonra bize dernek kurulması önerisi gelince Hasta ve Hasta Yakınları, Toplumsal Bilgilendirme Derneğini kurduk. O kadar uzun bir ismi her dakika telaffuz etmesi zor olduğu için 'hepatit' ve 'yaşam' kelimelerinin bir araya gelmesiyle ismi HEPYAŞAM Derneği oldu." dedi.
Duda, hepatit ilaçlarının daha önce çok pahalı olduğunu belirterek, Sağlık Bakanlığının bu ilaçları 2016'da geri ödeme kapsamına aldığını dile getirdi.
Hepatit hastalarında bilinçlendirme çalışmaları, tarama, aşı ve tedaviler sayesinde azalma olduğunu ifade eden Duda, 1998'den beri hepatit B aşısının çocukların zorunlu aşı takvimine girdiğini vurguladı.
Duda, "Bebeklerden itibaren aşı yapılınca hatta 2000'li yıllarda oğlum ortaokula giderken okullarda da hepatit aşısı kampanyası yapılmıştı. Gençler arasında hepatit B bitti. Yani doğum sırasında annesinden geçtiyse o zaman söz konusu, değilse çok az artık. İleri yaşlılarda hepatit B'yi görüyoruz." diye konuştu.
"Hepatit bekleyemez" mesajı dünyaya yayılacak
Hepatit C açısından pek çok kişinin tarandığını ifade eden Duda, hastalık teşhisi konulanların hemen tedaviye alındığını söyledi.
Duda, şu anda Türkiye'de hastalık nedeniyle 90 bin kişinin tedavi olduğunu anlatarak, "Hepatit B'de şu anda aşı var. Ama kesin tedavi eden bir ilaç yok. O kontrol altında tutuluyor ama aşısı olduğu için genç nesilde görülmüyor." dedi.
Taramanın yaygınlaşmasını istediklerini belirten Duda, 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü'nde mesajlarının "Hepatit bekleyemez" olduğunu söyledi.
Duda, sözlerini şöyle tamamladı:
"Hepatit bekleyemez çünkü beklediği zaman bulaş riski artar. Bir kişide varsa belki 5 kişi oluyor. O yüzden beklemeyelim. Bütün dünya olarak 2030 yılında hepatiti dünyadan kaldırmak ve yok etmek gibi bir etkinliğin içindeyiz. Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Hepatit Birliği bundan 5-6 yıl önce 2030'u hedef tarih olarak koymuştu. Ben de o grupta çalışanlardan biriyim. Araya pandemi girdi. Pandemide maalesef pek çok başka hastalığa olduğu gibi hepatit tedavilerine de ket vuruldu. Şimdi yeniden toparlanmaya çalışıyoruz. Her 28 Temmuz'da bizim ilk vurguladığımız, şey test yaptırın ve durumunuzu öğrenin."