Hemoroid hastalığı toplumda oldukça yaygın bir hastalıktır. Hemoroid hastalığından korunmak için düzenli beslenme ve kabızlıktan kaçınmak çok önemlidir.Hastalık ortaya çıktıktan sonra öncelikle ilaç tedavisi verilir.Tedaviye yanıt alınmazsa ameliyat edilerek hasta tedavi edilir.
Hemoroid Nedir?
Hemoroid,basur ya da halk arasında mayasıl olarak bilinen hastalık makatın (anüsün) çevresindeki damarların,bacaklardaki varisler gibi şişmesiyle oluşur.
Makat çevresinde üç adet toplardamar yastıkçığı mevcuttur.Bu yastıkçıklar birer air bag(hava yastıkçığı) gibi görev yaparlar ve vücutta çok ince bir kontrol mekanizması gerektiren, istek dışında gaz kaçırmayı önleyen kontrol mekanizmasını oluştururlar.Toplardamar yastıkçıklarının içi (hemoroid yastıkçıkları) istirahat halindeyken, kanla dolar ve şişer.Böylece air-bag vazifesi yaparak, kişinin isteği dışında gaz kaçırmasına engel olur.
Hemoroid Nasıl Oluşur?
Anüste yer alan iç ve dış kaslar arasındaki uyumsuzluk,ıkınma problemleri bu bölgede yer alan toplardamar ağının genişlemesine ve sarkmasına yol açar.Zamanla bu toplardamar ağının(hemoroid memeleri) üstünü örten derinin incelmesi ile birlikte kanamalar ortaya çıkabilir.
Hemoroid Nedenleri Nelerdir?
1:Uzun süreli kabızlık veya ishal
2:Büyük tuvalet ihtiyacını gidermeyi ertelemek,tuvalette uzun süre oturmak ve aşırı ıkınmak
3:Mesleği gereği uzun süre haraketsiz oturmak(şöför,pilot)
4:Ağırlık kaldırmak veya ağırlık kaldırma sporu yapmak
5:Gebelik veya doğum(Büyüyen rahim basınç etkisi yapar)
6:Kronik(uzun süredir devam eden) öksürük şikayeti olanlar
7:Yaşlılık
8:Sedanter yaşam
9:Karaciğer sirozu
10:Kalıtımsal faktörler
11:Beslenme ;Alkol tüketimi,acılı baharatlı gıdaların fazla tüketimi,düşük lif oranı gıdalarla beslenme
12:Şişmanlık
Hemoroid Kimlerde Görülür?
Hemoroid genellikle genç yetişkin insanların hastalığıdır.Yaş ilerledikçe hemoroidin görülme sıklığı artar.Ortalama her 3 kişiden birinde hemoroid hastalığı görülmektedir ve bu oran 40 yaş üzerinde daha da artmaktadır.
Hemoroidin Belirtileri Nelerdir?
KANAMA:Özellikle iç hemoroidlerin en önemli belirtisidir.Kanama genelde dışkılamayı takiben ortaya çıkar,bazen damlama şeklinde ve bazen tuvaletin içini kırmızıya boyayacak kadar çok miktarda olur.Kanamalar genelde ağrısızdır,kan pıhtısı içermezler.
ANÜS ÇEVRESİNDE ŞİŞLİK:Uzun süreli hemoroidal şikayetleri olanlarda genelde anüs çevresinde anal deride sarkma ve damarsal şişlik farkedilir.
KAŞINTI VE AKINTI:Hemoroidler özellikle dışarı sarkan hemoroidler mukuslu(yapışkan bir sıvı) akıntı şikayetine neden olabilir.Bu akıntı kaşıntı şikayetine yol açabilir.
AĞRI:Genelde dış hemoroidlerde görülmektedir,iç hemoroidlerin ileri evrelerinde ve özellikle tromboze hemoroidlerde ağrı görülmektedir.
Hemoroid Çeşitleri ve Tedavi Yöntemleri
Hemoroidler öncelikle kaynağını aldıkları bölgeye göre iç ve dış olarak ikiye ayrılır.
İÇ HEMOROİD: Asıl önemli olan hemoroidler iç hemoroidlerdir.Bu hemoroidlerde kendi içinde dört gruba ayrılır.
1.Derece Hemoroid
Hemoroid memesinin dışarıdan görülemediği ancak anoskop ile içeriye girildiğinde görülebildiği durumda 1. derece hemoroid söz konusudur.
Kendini sadece kanama ile belli eder. Bu memeler genellikle ağrısız olup, 1 cmden daha küçük boyutlu, gergin ve ince duvarlı kanamaya hazır iç memeler şeklindedir ve ele gelmezler.
Tedavisi
1. derece hemoroidler için çoğu zaman ameliyat gerekmez. Sadece merhem, uygun diyet, ılık su ile oturma banyosu ve istirahat yeterli olabilir. Ancak hazırlayıcı sebepler araştırılıp onlar da ayrıca tedavi edilmelidir.
2. Derece Hemoroid
Bunlar dışkılama sırasında ,tuvalette ıkınınca anüs dışına çıkan ve ele gelen, ayağa kalkınca ve ıkınma bittiğinde anal kanal içine çekilip kaybolan, ağrısız, 1 – 3 cm çapında hemoroid memeleri olup, genellikle fışkırır tarzda veya hızlı damlalar şeklinde kanama yapar. Kanamalar bazen bir iki ay ara verebilir, bazen aylarca, her tuvalet çıkışında az da olsa görülür. Ve zaman içinde mutlaka kansızlık yapar.
Tedavisi
İkinci derece Hemoroidler yine cerrahi tedavi gerektirmezler. Bağlama, Nd yag laser, sklerozan ilaç enjeksiyonu ile tedavi edilebilirler. Ayrıca uygun diyet, merhemler, ılık su ile oturma banyoları ve ağrı kesiciler tedaviye eklenmelidir.
3. Derece Hemoroid
Ikınma(dışkılama sırasında) ile dışarı çıkar ve bir süre anüs dışında kalırlar,hasta çoğu kez kendisi bu hemoroid memelerini içeri iter.
Tedavisi
Tedaviye duruma göre önce tıbbi ve konservatif yöntemlerle başlanır; Nd-yag lazer ve özellikle LONGO STAPLER ile tedavisi mümkündür.
Longo Metodu Nedir?
Hemoroid hastalığının tedavisinde ana amaç hastanın ameliyat sonrası ağrısının en az olarak hissetmesidir.Ameliyat sonrası ağrı üçüncü ve dördüncü evre hemoroidlerin tedavisinde önemli bir sorun oluşturur.Longo ameliyatında özel bir cihaz kullanılmakta ve ameliyat anüsün ağrısız olan iç kısımında tatbik edilmektedir.Uygulama 15-20 dakika gibi kısa sürede yapılmaktadır,ameliyat sonrası ağrı belirgin olarak daha az,nekahat süresi daha kısa ve işe dönüş zamanı daha çabuk olmaktadır.Longo tekniği hastalığın tekrarı konusunda belirgin bir avantaj sağlamaz ama ameliyat sonrası ağrı konusunda avantajlıdır.
4. Derece Hemoroid
Hemoroid(basur) memeleri dışkılama haricinde de anüsün dışında yer almaktadır ve elle bile anüsün içine itilemez.Çoğu kez bu memeler akıntıya ve kaşıntıya yol açarlar.
Tedavisi
Klasik cerrahi metodlarla yapılabileceği gibi LONGO+lazer metoduyla da yapılabilmektedir.
DIŞ HEMOROİDLER:Genellikle ameliyat gerektirmez,anüsün dışından kaynağını alır,çok ağrılı olabilir(tromboze olabilir)Tromboz döneminde ağrı fazlaysa erken dönemde lokal anestezi ile içindeki pıhtı boşaltılabilir.Çoğu kez istirahat,ılık oturma banyosu ,ağrı kesici ve merhemlerle tablo geriler.
Cerrahi Tedvinin Risk ve Komplikasyonları ( Yan Etkiler)
Hemoroid hastalığında cerrahi tedavi güvenle yapılabilir. Fakat ender de olsa bazı riskler ve kompliklasyonlar görülebilir.
Bunlardan bazıları cerrahi tedaviye bazıları da anesteziye aittir. Anesteziye ait olanlar anestezi doktoru ile konuşarak öğrenilebilinir.
Cerrahi tedaviye bağlı gelişebilenler ise şöyledir:
- Ameliyat sonrası dönemde bir süre dışkılama yaparken ağrı ve batma hissi olabilir.
- Yara yerinden iltihabi akıntı olabilir.
- Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama olabilir. Bu kanamaya bağlı tekrar ameliyat gerekebilir.
- Ender olarak ameliyat sonrasında anal kanalda (makat) darlık oluşabilir. Bu durumda hastanın dışkılama zorluğu gözlenir.
- Ameliyat sonrası dışkılama alışkanlığında değişiklik ve dışkı kontrol mekanizmalarında bozulma olabilir. Zaman içinde düzelme gözlenir.
- Hemoroid hastalığı cerrahi tedaviden sonra tekrarlayabilir. Tekrarlamaması için yüksek lifli diyet tercih edilmelidir.
Ameliyat Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?
Aşağıdaki sorunlardan biri olduğunda doktora başvurulması gerekir.
- Ağrı kesicilere rağmen geçmeyen şiddetli ağrı
- Ateş, üşüme, titreme
- Yara yerinden iltihabi akıntı (cerahat içeren akıntı)
- Pansuman yapılmasına rağmen durmayan şiddetli kanama
- İdrar yapmada zorluk
- Üç gün üst üste dışkılama olmaması
- İshal (diyare) : 24 saat içinde 3 den fazla sulu dışkılama
- Bulantı, kusma
Hemoroid Hastalığı Kansere Dönüşür mü?
Hemoroidlerin kansere dönüşme özelliği yoktur.
Anüsten kanama şikayeti olan bir hasta çok iyi değerlendirilmelidir.Anal bölgede hemoroid hastalığı tespit edilen hastalarda,bazen kalın barsakta yerleşmiş bir polip veya kanser kanama nedeni olabilirŞüpheli durumlarda mutlaka kolonoskopi yapılmalıdır.
Hemoroid Hastalığından Nasıl Korunuruz?
1-Kabızlıktan korunulmalı(Bunun için özellikle tuvalet konusuna özen gösterilmeli,belirli bir saatte her gün tuvalete oturulmalıdır.Örneğin her sabah bir bardak ılık su içtikten 5-10 dakika sonra tuvalete oturulmalıdır.Tuvalette Hiçbir zaman uzun süre kalmamalıdır.Aralıksız ıkınma işinden kaçınılmaladır
2-Tuvalet asla geciktirilmemelidir.
3-Tuvalette aşırı ve ardışık ıkınmalardan kaçınılmalıdır
4-Her gün 6-8 bardak sıvı alınmalıdır.
5-Aşırı kilolardan kaçınılmalıdır.
6-Günlük fiziksel aktiviteyi arttırmalıdır.Uzun süre oturur pozisyonda kalmamalıdır.
7-Lifli gıda bolca tüketilmelidir.
8-Tuvalet sonrası temizlik sırasında tahriş edici tuvalet kağıdı kullanmamalıdır.