Günümüzde sağlık alanında yapılan pek çok bilimsel çalışma ve araştırma sayesinde tıp alanında birçok dal ve uzmanlık alanı oluşmuştur. Bu dallardan biri de hematolojidir. Hematoloji, anemi, polisitemi, myelofibroz, lösemi, trombosit ve kanama bozuklukları, miyelodisplastik sendromlar, hemoglobinopatiler, multipl miyelom, malign lenfomalar, kan nakli ve kemik iliği kök hücre nakli gibi birçok hastalığın teşhis ve tedavisini içerir. Hematoloji nedir, hangi hastalıklara bakar?
HEMATOLOJİ NEDİR?
Hematoloji, kanın yapısal ve işlevsel özellikleri, kan hücreleri ve kan yapımını inceleyen bilim dalıdır. Kan, vücuttaki hücrelerin ve dokuların oksijen ve besin maddeleriyle beslenmesini sağlar, zararlı maddelerin atılımını düzenler ve bağışıklık sisteminde önemli bir rol oynar. Hematoloji, kanın sağlıklı işleyişiyle ilgili sorunları, hastalıkları ve bozuklukları inceleyerek teşhis ve tedavi süreçlerini yürütmeyi amaçlar.
HEMATOLOGNEDİR?
Hematoloji uzmanları, genellikle İç Hastalıklarının (Dahiliye) bir iç branşı olarak çalışırlar ve hematolog olarak adlandırılırlar. Kan ve kan hastalıklarına odaklanarak, birçok önemli hastalığın teşhis ve tedavisinde uzmanlaşırlar. Hematologlar, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri kullanarak hastaların kan değerlerini ve kan hücrelerinin durumunu değerlendirirler.
HEMATOLOJİ HANGİ HASTALIKLARA BAKAR?
- Anemi: Demir eksikliği anemisi, orak hücreli anemi, travmaya bağlı anemi gibi farklı tipleri bulunur.
- Polisitemi: Vücutta aşırı miktarda kırmızı kan hücresi üretimi.
- Myelofibroz: Kemik iliğinde anormal fibrozis (bağ dokusu artışı) ile karakterize bir durum.
- Lösemi: Kemik iliğinde anormal kan hücreleri üretilmesine neden olan kanser türü.
- Hemofili, idiyopatik trombositopenik purpura ve Von Willebrand hastalığı gibi trombosit ve kanama bozuklukları.
- Miyelodisplastik sendromlar: Kemik iliğinde kan hücrelerinin normal olgunlaşmasını engelleyen hastalıklar.
- Talasemi ve orak hücre hastalığı gibi hemoglobinopatiler: Hemoglobin molekülündeki yapısal anormalliklerle ilişkili kan hastalıkları.
- Multipl miyelom: Plazma hücrelerinin anormal birikimi ile karakterize bir kanser türü.
- Malign lenfomalar: Lenfosit adı verilen beyaz kan hücrelerinin kanserli büyümesi.
- Kan nakli: Kan nakilleri ile kan hastalıklarının tedavisi veya kan eksikliğinin giderilmesi.
- Kemik iliği kök hücre nakli: Kemik iliğindeki kök hücrelerin hasar görmüş veya kanserli hücrelerin yerine sağlıklı hücrelerle değiştirilmesi.
Bu hastalıkların teşhisleri, semptomlara, laboratuvar testlerine, genetik analizlere ve görüntüleme yöntemlerine dayanarak yapılır. Tedavi sürecinde ilaç tedavileri, kemoterapi, radyoterapi, kemik iliği nakli gibi yöntemler kullanılabilir.
Hematologlar, bu hastalıkların tedavisi ve takibinde uzmanlaşmış olup, multidisipliner bir yaklaşımla hastaların sağlığını korumak için çalışırlar. Tedavide erken teşhis, uygun tedavi planlaması ve düzenli takip önemli rol oynar.