Guatr Nedir?
Tiroid bezinin herhangi bir nedenle büyümesine guatr denir. Kadınlarda erkeklerden daha fazla görülür. Toplumumuzda oldukça sık rastlanan bir hastalıktır. Buna neden olarak genetik yatkınlık, iyottan fakir beslenme, guatrojen besinlerin fazla tüketilmesi gösterilebilir. Guatrın birçok çeşidi vardır. Her birinin tedavisi farklıdır. Guatrın çeşidine göre uygun tedavi yönteminin belirlenmesi gerekir.
Toksik Guatr
Toksik guatr, tiroid bezinin gereğinden fazla hormon salgılaması sonucunda ortaya çıkan guatr çeşididir. Bu guatr çeşidi, nodüllü (bezeli) guatr veya nodülsüz (bezesiz) guatr şeklinde görülür. Halk arasında toksik guatra, zehirli guatr da denmektedir.
Toksik Guatr'n Belirtileri
Toksik guatrda vücut metabolizma hızı artmıştır. Kalp çarpıntısı, kalp ritm bozukluğu, ellerde veya vücutta titreme, çok terleme, cildin her zaman sıcak ve nemli oluşu, aşırı sinirlilik ve kilo kaybı en yaygın belirtilerdir. Ayrıca, iştahın artmasına rağmen kilo alamama, bazı hastalarda gözlerin dışarı doğru büyümesi, saç dökülmesi, dışkılama sayısında artış ve dikkat eksikliği sık görülen belirtilerdendir. Tiroid bezi normale yakın boyutta olabileceği gibi ileri derecede büyük de olabilir.
Nasıl Tanı Konulur?
Tiorid bezinin aşırı çalışıp çalışmadığı kan tahlili ile belirlenir. Bundan sonra ne tip bir guatr olduğunu anlamak için yardımına başvurduğumuz tetkikler; sintigrafi ve ultrasonografidir.
Tedavi
Radyoaktif iyot tedavisi, çok çalışan guatr için çoğu zaman en uygun tedavi şeklidir. Radyoaktif iyot ağız yoluyla alındıktan sonra mide ve bağırsak sisteminden emilerek, özellikle tiroid hücreleri tarafından tutulur. Tiroid bezi içine hapsolunan radyoaktivite, hücrelerin tahrip edilmesini ve fonksiyonunun engellenmesini, böylece büyüme yeteneklerinin köreltilmesini sağlar. Vücuttaki diğer organların iyotu yakalama yeteneği olmadığı için, bunlar radyoaktiviteden etkilenip zarar görmezler.
Tiroid bezi tarafından tutulmayan radyoaktivite daha çok idrar ve çok daha az oranda gaita ile atılır. Tedavinin etkisi birinci haftadan sonra ortaya çıkmaya başlar, üçüncü ayın sonunda süreç tamamlanır. Bu etki çok büyük oranda kalıcıdır ve tedavinin yan etkisi yoktur. İlaç ve cerrahi yöntemlerle tedavi edilen çok çalışan guatrların, sıklıkla tekrarladığı bilinmektedir. Radyoaktif iyot tedavisinden sonra bu olasılık çok azalmaktadır.
Radyoaktif İyot Tedavisinin Üstünlükleri
Sadece bir defa alınan dozla hayat boyu %90'lara varan başarıyla, toksik guatrın tedavi edilmesi mümkündür. Tedavinin genellikle bir defa olması, pahalı ve yan etkileri fazla olan ilaçlarla yapılan tedaviye göre daha emin bir yöntem olması, ameliyat yöntemindeki ses tellerinin zarar görmesi veya paratiroid bezlerinin (vücudun kalsiyum metabolizmasını düzenleyen bezler) yanlışlıkla çıkarılması gibi komplikasyonların bulunmaması, ilaç ve cerrahi yöntemlere göre radyoaktif iyot tedavisini en çok tercih edilen tedavi yöntemi yapmaktadır. Ayrıca ilaç ve cerrahi yöntemlerle tedavi edilen toksik guatrların sıklıkla tekrarladığı bilinmektedir.
Radyoaktif iyot tedavisinden sonra bu ihtimal daha önce tedavi bölümünde anlatılan sebeplerden dolayı çok azalmaktadır.
Nasıl Tedavi Edilir?
Çok çalışan tiroidi olan hastaların, daha önce yapılmış olan tetkikler ile birlikte, Memorial Hastanesi Nükleer Tıp Tanı ve Tedavi bölümüne başvurmaları gerekir. Burada uzman hekimler tarafından hasta muayene edilir ve tetkikleri incelenir. Tedavide kullanılacak olan radyoaktif iyotun temin edilmesi genellikle 2 hafta almaktadır.
Tedavinin yapılacağı gün belirlenir. Hasta, tedavi başladıktan sonra uyması gereken kurallar ve alması gereken önlemler konusunda bilgilendirilir. Tedavi tarihinde hastaların aç olarak hastaneye gelmeleri gerekir. Radyoaktif iyot sıvı veya kapsül formunda, ağız yoluyla hastaya verilir ve 1 saatlik süreyle yemek yenilmemesi istenir.
Hastalar, uyulması gerekli kurallar çerçevesinde günlük faaliyetlerine devam edebilirler; belirli aralıklarla kontrole çağrılarak tetkikler istenir ve tedavinin etkisi takip edilir.