Gebelikte anne adayının kendisiyle ve/veya bebeğiyle ilgili normal dışı durumların ortaya çıkma olasılığını artıran faktörlere ise gebelikte risk faktörleri adı verilir.
Risk faktörlerinin gebe kalınmadan önceki dönemde belirlenmesi, önlem alınması açısından en iyi sonuç verir. Zira risk faktörlerinin önemli bir kısmı kontrol edilebilir (sigarayı bırakmak, anemi (kansızlık) tedavisi görmek, kronik hipertansiyon ya da diyabetin kontrol altına alınması gibi).
Kontrol edilemeyen risk faktörleri için ise daha sık doktor kontrolleri yapılarak henüz risk gerçekleşmeden önlem alınmaya çalışılabilir (daha önceden ölü doğum yapmış bir anne adayının bebeğinin iyilik durumunun sık olarak değerlendirilmesi ve gerektiği durumlarda müdahale edilmesi gibi)
Gebeliğinizde sorgulamayla ya da muayeneyle saptanmış belli bir risk faktörünün olması, o riskin gerçekleşeceği anlamını taşımaz, yalnızca riskin yükseldiğini gösterir. Benzer bir şekilde risk faktörü olmaması, gebeliğinizin tümüyle sorunsuz seyredeceği anlamını taşımaz, ancak gebeliğinizin sorunsuz seyretme olasılığının yüksek olduğunu gösterir.
1. Anne Adayının Yaşı
İdeal gebelik yaşı 18–35 yaş arasıdır.. Hem çok erken yaşta yaşanan gebelikler, hem de ileri yaşlarda yaşanan gebelikler bazı normal dışı durumların ortaya çıkma riskini artırırlar.
2. Baba Adayının Yaşı
Baba adayının yaşı ilerledikçe, aynen anne adayı yaşının ilerlemesiyle birlikte arttığı gibi düşük yapma riski de artar.
3. Sosyokültürel ve Ekonomik Özellikler
Anne adayının eğitim seviyesi arttıkça gebelikte kendisiyle ve bebeğiyle ilgili ortaya çıkması muhtemel normal dışı durumların riski azalır.
4. Anne Adayının (ve Baba Adayının) Mesleği
Özellikle kimyasal maddelere, radyasyona maruz kalınan mesleklerde çalışan anne ve baba adaylarında gebelik oluşma aşamasında ve gebelik oluştuktan sonra bazı normal dışı durumların ortaya çıkma riski artabilir.
5. Akraba Evliliği
Akraba evliliklerine ülkemizde sık rastlanır. Özellikle birinci derece akraba evliliklerinde genel popülasyonda var olan %2–3 olan anomalili bebek doğurma riskinin iki kat arttığı kabul edilir.
6. Anne ve Baba Adayının Kan Gruplar
Anne adayının Rh (-) baba adayının Rh (+) kan grubuna sahip olması durumunda çiftte Rh uygunsuzluğu ("kan uyuşmazlığı") söz konusudur.
7. Anne Adayının Gebelik Öncesi Kilosu
Gebeliğe özellikle "aşırı yüksek" bir kiloyla başlamak gebelikte çeşitli normal dışı durumların ortaya çıkmasına neden olabilir.
8. Anne Adayının Boyu
Eski tıp kitaplarında anne adayının boyunun 150 santimetreden düşük olması kesin bir sezaryen nedeni olarak gösterilmektedir. Anne adayının taşımakta olduğu bebeğin doğum kanalından uygun bir şekilde geçip geçemeyeceğinin belirlenmesi daha uygun bir yaklaşımdır. Bu yüzden doktorunuz ölçümleriniz yapacaktır.
9. Anne Adayının Daha Önce Geçirdiği Jinekolojik Operasyonlar
Daha önceden geçirilmiş tüm jinekolojik operasyonlar. batın içinde yapışıklıklara sebep olur. Sevindirici olanı, Özellikle son 10 yılda yaygınlaşan laparoskopik cerrahi, bu tür yapışıklıkların daha da az olmasını sağlar.
10. Anne Adayının Daha Önce Geçirdiği Ya da Şu Anda Var Olan Jinekolojik Hastalıklar Ya da Şu Anda Varolan Hastalıklar ve Bu Nedenle Kullanılan İlaçlar
Doğurganlık çağındaki kadınlarda vajinit, pelvik enfeksiyonlar ve idrar yolu enfeksiyonlarına oldukça sık rastlanır. Yine servikal erozyon ("rahimağzı yarası"), hormonal dengesizlikler, adet düzensizlikleri bu yaş kadınların sık yaşadığı jinekolojik sorunlardandır.
11. Baba Adayının Kendisinde Var Olan Hastalıklar ve Kullanmakta Olduğu İlaçlar
Baba adayının kendisinde var olan habis hastalıklar ve bunun için aldığı tedavi (kemoterapi) sperm üretimi ve sperm işlevleri üzerinde olumsuz etkiler gösterebilir ve bu durum bir gebe kalamama nedeni olabilir.
Baba adayının kullandığı ilaçların gelişmekte olan fetüs üzerinde teratojen etkiler yaratabileceği konusunda bilimsel bir veri henüz yoktur.
12. Ailelerde Genetik Geçiş Gösterebilen (Kalıtsal) Hastalıkların Varlığı
Özellikle anne ve baba adayının da birbiriyle akraba olması durumunda bu risk daha da artar.
13. Bağımlılık Yapıcı Madde Kullanımı (Sigara, Alkol Ya da Uyuşturucu-Uyarıcı Madde Kullanımı)
Bağımlılık yapıcı maddeler kullanan anne adaylarının gebeliklerinde normal dışı durumların ortaya çıkma riski artar.
14. Anne Adayının Fiziksel Durumu (Beslenme, Egzersiz, Uyku Düzeni)
"Düzensiz" bir hayat yaşayan anne adaylarında gebeliğe bağlı yakınmalar daha şiddetli yaşanmaktadır.
15. Anne Adayının Genel Ruhsal Durumu, Gebelik Konusundaki Duygu ve Düşünceleri
Gebeliğin istekli bir şekilde sürdürülmesi bilimsel olarak kanıtlanmış olmasa da gebeliğin seyrini olumlu olarak etkiler."Şartlandırmalar" insanın davranışını yönlendiren en önemli etkenlerdir ve olumlu şartlanmış bir anne adayının olumlu sonuçlarla karşılaşma olasılığı bilimsel olarak kanıtlanmış bir durumdur.