Epidural anestezi ile ilgili yeterince bilgi alabilmek için öncelikle doğum ağrıları hakkında bilgilenmek gereklidir. Doğum ağrılarının algısında iki temel faktör rol oynar. Duygusal ağrıların nedeni "korku ve bilgisizlik"tir. Bu faktörler doğum sancılarının şiddetini olumlu ya da olumsuz şekilde etkileyebilir.
Doğum ile ilgili eğitim, ağrıyı ortadan kaldırmasa da onunla başetmeyi bize öğretir. Kendisini nelerin beklediğini bilen bilinçli bir anne adayı ağrıya çok daha kolaylıkla direnebilmektedir. Doğum ağrılarının ana nedeni ise fonksiyonel ağrılardır. Rahim kasılmaları, rahim kanalının açılması, bebeğin aşağıya doğru inişi ve doğum sırasındaki tıbbi girişimler fonksiyonel ağrıların diğer nedenleridir. Bu bölgedeki sinirsel uyaranların beyine iletilmesi sonrasında ağrı hissi oluştrur.
Epidural anestezi vücudun belirli bir bölgesindeki ağrı iletimini durduran bölgesel anestezi çeşididir. Anestezi uzmanı tarafından uygulanmalıdır. Sezaryen gibi bel seviyesi altında yapılan pek çok ana cerrahi girişim epidural anestezi altında yapılabilir. Epidural anestezi omuriliği çevreleyen ve "dura" adı verilen zarın etrafına lokal anestezik ya da narkotik analjezik madde verilerek ağrı uyarılarının beyine ulaşmasının engellenmesi sonucunda ağrı hissinin ortadan kaldırılmasıdır.
Verilen ilaçların dozuna bağlı olarak epidural anestezi ile motor fonksiyonlarda baskılanabilir. Anestezi yapılan seviyenin altında ağrıyla beraber hareket kabiliyeti de kaybolabilir. Sezaryen için bu şekli tercih edilir.
Epidural anestezinin normal doğumda uygulanmasındaki amaç sadece ağrıyı gidermek olduğundan, epidural aralığa sezaryen ameliyatlarına göre daha az dozlarda lokal anestezik ile birlikte güçlü ağrı kesiciler de verilir. Ağrısız doğumda düşük dozlarla sadece ağrı hissi giderilir ve doğum eylemi sırasında gebe rahatlıkla yürüyebilir. Epidural Anestezi Uygulanması Normal doğumda rahim ağzı açıklığı yaklaşık 4 cm'ye ulaştığında (aktif faz) yani geri dönüşsüz bir hal aldığında epidural anestezi yapılabilir.
Genel anestezi risklerini yaşamaz. Epidural Anestezinin Riskleri Epidural anestezide risk sanılanın aksine deneyimli uzmanlar tarafından yapıldığında son derece azdır. En sık görülen yan etki ani tansiyon düşmesidir (hipotansiyon).
Bu problemi önlemek için, işlemden hemen önce damar yolundan yaklaşık bir litre kadar sıvı hızlı bir şekilde verilerek damar yolunun dolması sağlanır. Ayrıca, işlem sonrası baş ağrıları (<%1), yetersiz anestezik madde uygulanmasına bağlı tek taraflı anestezi oluşması, kullanılan ilaçlara bağlı hafif derecede alerji ve cilt döküntüleri, enfeksiyon, nadiren ıkınma hissini ortadan kaldırarak doğum süresinin uzaması, işlem sonrası idrar yapmada geçici zorluklar ve yine çok çok nadiren felç gelişimi gibi problemler sayılabilir.
İşlem deneyimli ellerde uygulandığında, bu tür problemlerin gelişmesi son derecede nadirdir.
Epidural anestezi hem vajinal hem de sezaryen ile doğumların son derece konforlu geçmesini sağlayan ve uzun yıllardır uygulanan bir tekniktir. Her anne adayı bu uygulamadan yararlanması için teşvik edilmelidir. Epidural Anestezi ugulanmaması gereken durumlar Kanama bozukluğu olanlarda.
Trombosit sayısı düşük olanlarda Antikoagülan (pıhtılaşmayı önleyici) tedavi alanlarda Uygulama bölgesinde enfeksiyon-yanık varlığında Kanamlaı ya da şokta olan hastada
Doğumun çok hızlı ilerlediği ve yeterli zamanın olmadığı hastalarda Anne adayı istemediği takdirde her tıbbi uygulama gibi epidural anestezi de yapılmaz
Op. Dr. Burçin Demirel
Kadın Hastalıkları ve Doğum