Acıbadem Kocaeli Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Feray Koç, bu nedenle erken tedavinin çok önemli olduğunu söylüyor.
Şaşılık gözün kayması olarak tarif ediliyor. Normal şartlarda gözlerimiz birer kamera gibi çalışıyor. Görmek istediğimiz cisme odaklanıyor görüntüyü kaydedip beyindeki görme merkezine gönderiyor. Beyin her iki gözden gelen görüntü kayıtlarını inceleyip aynı netlik ve kalitede ise görüntüleri montaj yapıp tek bir görüntü yapıyor ve biz bu görüntüyü görüyoruz.
Şaşılıkta gözlerden biri görmek istediğimiz objeye odaklanırken diğeri aynı cisme odaklanamıyor başka bir yöne bakıyor ve doğal olarak beyne farklı bir görüntü gönderiyor. Beyindeki görme merkezi her iki gözden gelen görüntüler farklı olduğu için bunlara montaj yapamıyor ve kayan gözün gönderdiği görüntüyü ihmal ediyor.
Bu şartlar altında beyinde hem kayan göze ait görme merkezi sürekli ihmal edildiği için gelişmiyor, hem de görme merkezindeki görüntü-montaj ünitesi gelişmiyor.
İlk üç aya kadar bebeklerde geçici kaymalar normalde izlenebilir. Ama üç aydan sonra kayma devam ediyorsa göz doktoruna gidilmesi gerekiyor. Çocuklarda görme gelişimi sürekli devam ediyor, şaşılık ortaya çıktıktan sonra çocuğun beyindeki görme merkezlerinin normal gelişimine devam edebilmesi açısından erken tedavi önemli.
Özellikle beyindeki görüntü montaj ünitesi şaşılık süresi 4 ayı geçtiğinde görevini tam yapamıyor. Şaşılık süreci ne kadar uzun olursa görme gelişimi o kadar çok etkilenebilir ve tedavi sonrası şaşılığı tamamen düzelse bile daha düşük bir görme kalitesi ile bu hastalığın izleri ömür boyu taşınabilir. Şaşılığın çeşitli tipleri var; bazı tipleri doğumsal, bazıları ise ileri yaşlarda özellikle iki-üç yaşlarında da ortaya çıkabiliyor.
Şaşılığın en sık görülen tipleri ve tedavileri şunlar;
Dikey şaşılık: Bir göz bebeği biraz daha yukarı ya da aşağı kayar. Bu tip şaşılıklar daha çok gözü yukarı veya aşağı hareket ettiren kasların çeşitli nedenlerle normal fonksiyon yapamamasından kaynaklanır. Başını sürekli bir tarafa eğen veya sürekli çenesini kaldıran veya sürekli çenesini aşağı indiren bir çocuğunuz varsa dikey şaşılık olma ihtimali yüksektir. Bu tip hastalarda tedavi cerrahidir.
Yatay şaşılık: Bir göz bebeği içe ya da dışa doğru kayar. Bu tip şaşılıklar doğumsal olabilir veya çeşitli odaklama problemi olan çocuklarda bu probleme yatay şaşılık eşlik edebilir. Eğer odaklanma sorunu varsa uygun gözlüklerle odaklama problemi ve şaşılık çözülebilir.
Gözlükle şaşılığı tam düzeltilemiyorsa, cerrahi gerekebilir. Özellikle doğumsal şaşılığı olan çocuklarda beyindeki görüntü montaj ünitelerinin çalışabilmesi açısından tedavinin mümkün olduğunca erken yapılması gerekir.
Yüksek hipermetropide (yakını görememe): Net görebilmek için daha fazla odaklama yapmak gerekir bu durum gözlerde içe kaymaya neden olabilir. Uygun gözlük kullanımıyla aşırı odaklanma ihtiyacı ortadan kalkar ve şaşılık düzelir.
Yüksek miyop(uzağı görememe) ve astigmatlarda: Uygun gözlükler görüntünün netleşmesini ve kaymanın daha kolay kontrolünü sağlar.
Gözlerdeki numara farklılığı: Uygun gözlük takılmazsa bir gözde görme tembelliğine ve bazen kaymaya neden olabilir. Uygun gözlüklerin fazla gecikmeden takılması görme gelişiminin normalleşmesini ve kaymanın kontrolünü sağlayabilir.
Göz Hastalıkları Uzmanı Doç Dr. Feray Koç, bazı ailelerin çocuklarını iki yıldır kayma olmasına rağmen doktora götürmemesinin yanlış olduğunu belirterek, “Sadece gözlükle düzelebilecek bir kayma tipinde gözlük tedavisinin çok gecikmesi kaymanın iyice yerleşmesine ve göz tembelliği gelişmesine neden olabilir.
Bu durumda tedavi süreci uzar. Sadece gözlük yetersiz kalabilir. Kapama tedavisi ve cerrahi tedavi zorunlu hale gelebilir” dedi.