65 Yaş Üzeri Her 100 Kişiden Biri Parkinson Hastası

65 yaş üzeri her 100 kişiden 1 - 2 sinde bu hastalık tanısı vardır. Erkeklerde daha sıktır ve ailede Parkinson hastası olması hastalığın ortaya çıkma riskini arttırır. KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Parkinson ve Hareket Hastalıkları Kliniği doktorlarından Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek İnce Günal, Parkinson hastalığını anlatıyor.


Hastalığın bulguları, yayılım hızı kişiden kişiye farklılık gösterir. Yine aynı şekilde kullanılan ilaçlar ve ilaçlardan alınan fayda da her bireyde farklıdır. Bu nedenle hastanın genel sağlık durumu, kullandığı diğer ilaçlar, sosyal durumu ve yaşam tarzına göre hastalık tedavisi planlanır ve hasta 3 - 5 ay aralarla takip edilir. 

Parkinson'da İlk Belirti Titremedir

Hastaların ilk yakındığı bulgular titreme ve hareketlerde yavaşlamadır. Tek taraflı başlayan bu bulgular zaman içinde koldan bacağa veya karşı vücut yarısına ilerler. İlerleme hızı her hastada farklıdır. Erken dönemdeki yakınmalar tek kolun yürürken az sallanması, omuz ağrısı, bir bacağın yürüyüşte geri kalması ve yere sürülmesi olabilir. Hastaların yüz ifadeleri donuklaşır ve seslerinde şiddette ve tonasyonda farklılıklar olur. On hastanın yedisinde ise ilk bulgu titremedir. Tek elde istirahat sırasında olan titreme harekete başlayınca kaybolur. Ayakta dururken kolu aşağı sarkıtınca bir süre sonra başlar. 

Hastalıkla geçirilen süre arttıkça kişi hastalığı tanır. Tedavide başarıyı sağlayan özelliklerden birisi hasta ve yakınının hastalığı kabullenerek ilaçları düzenli kullanmasıdır. İlaçların amacı temel olarak hastalık nedeniyle kişinin yaşam kalitesinin bozulmasına engel olmaktır. Bir grup ajan hastalığın ilerleme hızını yavaşlatır. Erken başlanan Parkinson tedavisinin beyinde dopaminerjik mekanizmaları düzenleyerek hastalık için olumlu etkisi olduğu bilinmektedir.

İlerleyen Evrelerde Sinirlilik ve Tahammülsüzlük Görülür

Parkinson hastalığı ilerledikçe hareketlerde yavaşlama ve denge problemleri belirginleşir. Tabloya eklenen sinirlilik, tahammülsüzlük, unutkanlık ve takıntılar hasta ve yakınlarını zor durumda bırakır. Davranış kontrolünde zorlanan hastaların nöroloji doktoru tarafından aldığı ilaçlar gözden geçirilerek tedavileri yeniden düzenlenir. Bu dönemde ortaya çıkan davranışsal sorunlar temel olarak dopamin içeren ilaçlardan kaynaklanmaktadır. Yeni ilaç düzenlenmesi ve ek tedavi ile kontrol edilebilir. Ancak erken dönemde sıkıntıların hastayı izleyen nöroloji uzmanı ile paylaşılması gerekir. 

Parkinson İlerlediğinde Hangi Belirtiler Eklenir?

Tek taraflı başlama - balayı dönemi
 
•10 yıldan sonra ilaca bağlı yan etkiler problem olmaya başlar.
•10-15 yıl arasında ilaç yan etkileri - hafıza ve dikkatte yavaşlamalar - davranış problemleri olabilir.
•Her hastanın klinik seyri farklıdır
•Kendinizi başka hastalarla karşılaştırmayın.

Hastalıkta ilk 5 yıl
 
•Hastalığı kabullenmek zordur. Farklı doktorlara fikir sorulur.
•Hastalık kabul edilir ama bir suçlu aranır.
•Hastalığın bulguları ortaya çıktığında beyinde dopamin üreten hücrelerin % 75'i hasarlanmıştır.
•İlaç uyumu etkinlikte çok önemlidir.
•İlk yıllarda hasta ilaç saatlerini atlasa da belirgin fark hissetmez.
•İlacını içmese bile 1 - 2 gün süren iyilik halleri yaşar.
•Ancak düzensiz ilaç kullananların hastalıkları daha hızlı ilerler.

Hastalıkta 5 - 10 Yıl

•Kullanılan ilaç sayısı ve sıklığı artmıştır.
•İlacın etkisini ve etkisinin azaldığını hisseder.
•Doz atlayamaz.
•% 40 - 50 hastada ilaç sonrası yerinde duramama ve istemsiz hareket olabilir.
•Doktoruna 4-6 ayda muhakkak gitme gereksinimi duyar.
•Hemen başlanan ilaç tedavisi ile beyinde bozulan kimyasal dengenin tekrar sağlanması gerekir.

Hastalıkta 10 yıldan sonra

•Gün içinde şikayetlerinde dalgalanmalar hisseder.
•İlaç sayısı ve sıklığı artmıştır.
•İlaçlardan eski verimi alamaz.
•Doktorunu 3 ayda bir ziyaret eder.
•Bazı huysuzluklar, sinirlilik, alınganlıklar olabilir.
•Çabuk yorulur.
•Denge problemleri rahatsız eder.

Parkinson ilaç tedavisinin yetersiz kaldığı veya yan etkiler nedeniyle kullanılamadığı hastalar için üç farklı tedavi seçeneği vardır: 

1.Cilt altı kateter kullanarak dopaminerjik ajanın sürekli hastaya verilmesi (Apo-morfin tedavisi)
2.Endoskopik girişimle açılan yolla jel formundaki dopanın bağırsaktan pompa ile sürekli verilmesi (Duo-dopa tedavisi)
3.Beyin pili ameliyatları (Derin beyin stimülasyonu tedavisi)

Bu dönemde hastanın hastalık yılı, yaşı ve diğer hastalıkların durumuna göre, aile ve nöroloji uzmanı “ileri evre tedaviler” den birine karar verirler.