Serviks (rahim ağzı) kanseri, dünyada kadınlar arasında meme kanserinden sonra en yaygın jinekolojik kanserdir. Servikal kanser en sık 35-39 yaş ve 60-64 yaş arasında pik yapar.
Gelişmiş ülkelerde serviks kanseri, smear tarama testinin yaygın olarak kullanılması neticesinde giderek azalmıştır. Gelişmiş ülkelerde serviks kanseri tanısı alan hastaların büyük bir kısmının tanı konulduğunda son beş yıl içinde hiç smear taraması yaptırmadığı tespit edilmiştir. Kadınlara serviks kanseri tarama testi olarak belirli aralıklarla Papanicolau testi (Pap smear) yapılmalıdır. Servikal kanalı döşeyen silindirik epitel ile vajina ve serviksi döşeyen çok katlı yassı epitel (squamöz epitel)'in birleştiği ve transformasyon zonu adı verilen bölge, rahim ağzı kanserlerinin köken aldığı bölge olduğundan, bu bölgenin smear tetkiki ile incelenmesi son derece önemlidir. Bu bölgedeki hücrelerin anormal gelişme göstermeden başka bir hücreye dönüşmesine metaplazi, hücrelerde normal kabul edilmeyen atipik değişimler olmasına ise displazi adı verilir. Serviks kanserlerinin en önemli nedeni cinsel yolla bulaşan HPV enfeksiyonudur ve servikal kanserlerin %99.7'sinde mevcuttur. En çok anormal vaginal kanama, cinsel ilişkiden sonra kanama, pis kokulu sarımsı vaginal akıntı gibi semptomlara neden olur. Serviks kanserinin ilerlemiş evrelerde tedavisi (cerrahi + radyoterapi + kemoterapi) oldukça zordur. Serviks kanserinden korunmanın en iyi yöntemi, yılda bir kez servikal smear alınması ve özellikle genç yaşta rahim ağzı kanserine ve siğillerine karşı koruyucu olan HPV'e karşı geliştirilen aşı ile bağışıklık sağlanmasıdır. Smear almadan önce dikkat edilecek noktalar; Genellikle adet kanaması bittikten sonra alınmalıdır. Gerekli durumlarda kanama devam ederken de alınabilir. Smear almadan en az 72 saat öncesinden herhangi bir vaginal ilaç, fitil kullanılmamalı ve vaginal duş yapılmamalıdır. Smear alınmadan önce en az 24 saat cinsel ilişkide bulunmamak gerekir. Smear sonucunu değerlendirirken %25 yanlış negatif sonuç çıkabileceği de bilinmelidir. Smearin alınış tekniği, örneği inceleyen patoloğun tecrübesi gibi çeşitli faktörler sonucun yanlış yorumlanmasına neden olabilir. Smear Nasıl Alınır? ''Pap smear'' almak için jinekolojik pozisyonda uygun boy spekulum ile serviks görünür hale getirildikten sonra, önce serviks silindirik epitel ile yassı epitelin birleştiği alandan ve vagina ve serviksin diğer bölgelerinden spatülle alınan sürüntü örneği temiz bir lam üzerine yayılır, sonra steril pamuk uçlu çubuk veya özel steril bir fırça ile endometrial kanaldan alınan örnek ikinci bir temiz lam üzerine yayılır. Bu alınan lamlar alkol-eter karışımı içine konur ya da saç sprey ile fikse edilerek patoloji-sitoloji laboratuvarına gönderilir. ''Papanicolau smear'' yalnız bir tarama yöntemidir. Bu smear ile servikal kanser, human papilloma virus etkisi, trikomanas vaginalis, klamidra trakhomatis, herpes simpleks virüs etkisi gibi cinsel yolla bulaşan patojenler ve hormonal durum belirlenebilir. Op.Dr. Kutlugül Yüksel Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı