Sigaranın yanı sıra, bitkisel ve hayvansal kaynaklı yakıtlar gibi zararlı maddelerin uzun süreli solunmasına bağlı olarak akciğer ve hava yollarında oluşan2 KOAH, öksürük, balgam çıkarma ve nefes darlığı gibi temel belirtilerle başlıyor1. KOAH alevlenmesi olarak adlandırılan, hastaların nefes alıp vermeyle ilgili sorunlarının tıbbi müdahale gerektirecek kadar arttığı dönemler ise erken tanı ve doğru tedavi ile azaltılabiliyor1. Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre görülme sıklığı açısından KOAH tüm hastalıklar içinde 4'üncü sırada bulunuyor ve her yıl 3 milyondan fazla kişinin ölümüne neden oluyor. Türkiye'de ise yılda yaklaşık 26 bin hasta KOAH nedeni ile yaşamını yitiriyor.
Zaman içinde yorgunluk, halsizlik ve depresyon gibi şikayetlerle karşılaşan KOAH hastalarında ileri dönemlerde ise kanın yeterince oksijenlenememesi sonucunda parmak uçları, dil, dudaklar ve kulak memeleri mavi-mor renk alıyor. Ağır hastalarda kandaki karbondioksitin atılamamasına bağlı olarak uykuya eğilim artıyor. 1 Yılda yaklaşık 1 ila 4 kez ortaya çıkan KOAH alevlenmelerinde ise nefes darlığı, öksürük ve balgam miktarında artış görülüyor1. Büyük ölçüde bakteriyel enfeksiyonlar (yüzde 70 – 75) ve virüsler (yüzde 20 – 25) nedeniyle ortaya çıkan alevlenmelerin önlenmesi için KOAH hastalarının doktor gözetiminde her yıl Eylül-Ekim aylarında grip aşısı ve 5-10 yılda bir pnömoni (zatüre) aşısı yaptırmaları öneriliyor.
Hastalığın tedavisi ise sağlık hizmetlerine ayrılan kamu kaynakları üzerinde ağır bir baskı oluşturuyor. Nüfusu 300 milyonun üzerinde olan ABD'de bu hastalığın tedavi ihtiyaçlarından doğan direkt yıllık maliyet yaklaşık 29,5 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Ülkemizde de benzer şekilde alevlenme geçiren KOAH'lı tek bir hastanın tedavi maliyeti 10 bin TL'yi bulabiliyor.
Sağlık çözümlerinin lideri olma tutkusuyla çalışan yenilikçi ilaç ve aşı firması GlaxoSmithKline'ın (GSK) desteği ile Prof. Dr. Mehmet Polatlı ve Prof. Dr. Simten Malhan tarafından hazırlanan "KOAH'ın Türkiye'deki Maliyeti" başlıklı sağlık ekonomisi çalışması, hastalığın Türkiye ekonomisi için yükünü ortaya koyuyor. Bir hastalığın toplumda görülmesinin sadece bireyin veya devletin harcadığı parasal maliyetler değil, aynı zamanda manevi maliyetler ve hastalıktan dolayı erken ölümlerin, sakatlanmanın ve işgücü kaybının maliyeti anlamına geldiğini belirten Prof. Dr. Mehmet Polatlı "Ülkemiz için önemli bir hastalık olan KOAH, hem ekonomik hem de toplumsal yüktür. Bu çalışma ile KOAH alevlenmelerinin Türkiye'ye olan ekonomik yükünü ortaya koymak istiyoruz" diyor. Çalışmada ortaya konan maliyet hesabını ise Prof. Dr. Simten Malhan şu şekilde açıklıyor: "KOAH alevlenmeleri sırasında istenebilecek tedavi masraflarının yoğunluğu düşünüldüğünde, KOAH alevlenmeleri maliyetinin hasta başına 10 bin TL'ye kadar çıkabileceği tahmin edilmektedir."
HASTALIKLA ETKİLİ MÜCADELE ETMEK MÜMKÜN
Tümüyle ortadan kaldırılamamakla birlikte, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olan KOAH'ın doğru şekilde ele alınması sayesinde hastalığın doğrudan ve dolaylı ortaya çıkan maliyetlerini azaltmak mümkün olabiliyor. KOAH'ın erken teşhisi, doğru şekilde tedavisi, hastanın tedaviye uyumu sayesinde hastalığın neden olduğu maliyetleri azaltmak da söz konusu.
Ayrıca, KOAH hastalarının sigarayı bırakması ile solunum fonksiyonlarında kayıp yavaşlarken, KOAH semptomları da azalıyor. Sigarayı bırakmak, etkin ve en düşük maliyetli risk azaltma yöntemi olarak ortaya çıkarkenev içi-dış ortam hava kirliliğinin azaltılması ve mesleki tozlar ve kimyasallardan uzak durulması da tedavide önemli bir rol oynuyor. Tedavi ile hastalık belirtilerini azaltarak yaşam kalitesini artırmak, hastalığın ilerlemesini önleyerek, hastalık kaynaklı diğer sağlık sorunlarının da önüne geçmek hedefleniyor.