Dr. Hastane.Com.Tr Doktoru Hastane.com.tr
Belirtiler kişiden kişiye değişiyor. Zaman aralıklarıyla ve gün içinde biçim değiştirerek kendini gösterebiliyor.
Karın Ağrısı ve Rahatsızlık
Ya kunt bir ağrı şeklinde veya kramplar halinde. Ağrılar dalgalar halinde gelip gidiyor. Genellikle yemekten sonra başlıyor. Gaz çıkardıktan veya bağırsak açıldıktan sonra rahatlama oluyor.
Şişkinlik ve Aşırı Gaz
Sık görülen bir belirti. IBS'liler normal kişilerden daha fazla gaz üretmiyorlar aslında, ama gaz bağırsaktan çıkamayıp, sıkıştığı için rahatsızlık yaratıyor. Giysiler dar geliyor, pantolonların fermuarı zor kapanıyor. Bağırsaklardan gurultu sesleri geliyor. Genellikle yemekten hemen sonra başlayıp, gün boyu artarak devam ediyor.
Kabız ve/veya İshal
IBS(iritable barsak hastalığı)'lilerde en sık görülen belirti. Kabızlık ve ishal aynı anda da görülebilir. Örneğin; sabah kabız, akşamüzeri ishal olunabilir. Dışkı küçük, katı ve mukusla (bağırsak mukozasından salgılanan sümüksü bir madde) kaplı olabilir. Bağırsak duvarındaki mukus üreten bezler ağır hareket eden, saatlerce bağırsak içinde kalan küçük katı dışkı parçacıklarıyla uzun temas sonrasında aşırı uyarılır ve bu yüzden çok mukus salgılarlar. Bazen sadece mukus da çıkarılabilir.
Bağırsakların Tam Boşaltılamadığı Hissi
IBS'lilerde bağırsaklar açıldıktan, tuvaletten çıkıldıktan sonra bile bağırsakların tam boşaltılamadığı, içeride bir şeyler kaldığı hissi vardır. Genellikle tuvalette boş yere ıkınır dururlar. Aşırı ıkınmaları rectumda (kalın bağırsağın son kısmı) ağrılara neden olur. Sürekli ıkınma nedeniyle hemoroidler, anüste yırtıklar oluşabilir. Bu yırtıklar dışkılamayı daha da ağrılı hale sokar ve tuvalete gitmeyi korkulu rüya haline getirir. Bu da kabızlığı daha da arttıran nedenlerden biridir.
Diğer Belirtiler
Yorgunluk, sık idrara çıkma, sırt ve bel ağrısı, seks sırasında ağrı duyma, göğüste ağrı ve çarpıntılar, nefes darlığı, hırıltılı solunum.
Nedenleri
Yıllardır araştırılmasına rağmen nedeni tam olarak belli değil. Bağırsaklarda herhangi bir hastalık yok, incelemelerde genelde tamamen normaller. Psikolojik, fizyolojik ve beslenme şeklinden kaynaklanan nedenlere bağlı olduğu düşünülüyor. Sindirim sistemiyle ilgili bir bozukluk olduğu için yiyeceğin çok önemli rolü var. Her kişide farklı nedenlerle tetikleniyor. En çok görülenler; liften yetersiz beslenme, yiyecek intoleransı(hassasiyeti), enfeksiyonlar, antibiyotik kullanımı ve diğer ilaçlar, stres, adet görme ve sigara.
Tedavi
Tamamen ortadan kaldırıcı bir tedavi yok. Tedavide amaç belirtilerin şiddetini azaltmayı, tekrarlamasını önlemek. Yaşam stili ve beslenme şeklinizi değiştirmeniz gerekiyor. İşte önerilerimiz:
Liften Zengin Yiyeceklerle Beslenin
Liften zengin yiyecekleri arttırmak birçok kişide rahatsızlıkların azalmasına yol açıyor. Eğer ana sorun kabızlıksa liften zengin yiyecekleri arttırmak büyük oranda iyileşme sağlıyor. Normalde sağlıklı bir insanın günde en az 18 gr lif alması gerekli. (örneğin, 2 dilim esmer ekmek, 110 gr kuru fasulye, bir büyük elma, portakal veya muz bu değeri karşılıyor.) IBS'liler bunun iki katını almalı. Araştırmalar, çoğu IBS'liye kepek yemenin iyi gelmediğini, hatta bazen kepekli ekmeğin bile dokunduğunu gösteriyor. Sebze ve meyvelerdeki lif türü harikalar yaratabiliyor. Günde en az 5 porsiyon meyve ve sebze yemeyi alışkanlık haline getirin.
Size Dokunan Yiyecekleri Yemeyin
IBS'lilerin genellikle bazı yiyeceklere karşı hassasiyetleri var. Eğer size dokunan bir yiyecek varsa, o yiyeceği belirleyip, ya yememeniz ya da azaltmanız gerekiyor. Şüphelendiğiniz yiyeceği birkaç gün boyunca yemeyin, eğer düzelme varsa suçlunun o olduğunu düşünebilirsiniz. Daha doğru bir sonuca ulaşmak için biraz zahmetli de olsa bir başka önerimiz var; küçük bir hatıra defteri tutmanız. Defterinize iki-üç hafta boyunca yiyip içtiklerinizi, ardından kendinizi nasıl hissettiğinizi, belirtileri kaydedin. Kısa süre içinde size gerçekten neyin dokunduğunu daha doğru bir şekilde bulabilirsiniz. Ancak doktorunuza danışmadan birden fazla yiyeceği çıkarmak yanlış olur, vücudunuz için gerekli besinlerin eksikliğine yol açabilirsiniz.
Sık Ama Az Yiyin
3 öğün çok yemek yerine, öğünlerinizin sayısını arttırın, ama az yiyin. Sindirim sistemi bir anda çok büyük miktardaki yiyecekle baş etmekte zorlanabiliyor. Akşam yemeği en hafif yemeğiniz olmalı. Akşam yemeğini yatmadan en az 4 saat önce yemeye gayret edin. Vücudunuzun yediklerinizi sindirmek için zamana ihtiyacı var. Ayrıca bu daha iyi uyumanızı sağlayacak.
Kahvaltıyı Atlamayın
Düzenli yemek bağırsakları düzenli çalışmaya iter. Kahvaltı yapmayınca bağırsaklarınız günün ilk yemeğiyle tetiklenecek önemli refleksten yoksun kalır. Çoğunuzun sabahları uzun boylu kahvaltıya vakti yok biliyoruz, ama bir adet meyveyle bir bardak içecek bile çok şeyi değiştirecek göreceksiniz.
Susuz Kalmayın
Su, kabızlığı önlemede en önemli faktörlerden, dışkının yumuşamasını, kolayca çıkmasını sağlıyor. Ayrıca birçok IBS’li özellikle sabahları ve yemeklerden sonra ishal olur. Sıvı kaybını önlemek çok önemli. Günde en az 8-10 bardak su içmelisiniz.
Her Gün Bir Kâse Yoğurt Yiyin
Yoğurdun az yağlı ve doğal olmasına özen gösterin. Bağırsaklarımızda sindirime yardımcı olan ve bağırsakların sağlıklı kalmasını sağlayan yararlı bakterilerin yanı sıra zararlı bakterilerde var. Normalde yararlı bakteri sayısı çok daha fazla. Antibiyotikler, uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı, aşırı stres, şeker ve rafine karbonhidratların –beyaz ekmek, beyaz pirinç, beyaz makarna gibi- ağırlıkta olduğu beslenme biçimleriyle bu denge bozulabiliyor, zararlı bakterilerin sayısı artabiliyor. Bağırsaklarda yararlı bakteri sayısını arttırıp dengeyi sağlamak için en kolay yol her gün yoğurt yemek. Yoğurt hem kabızlık, hem ishalde faydalı. Mümkünse probiyotik yoğurt yiyin.
Gaz Yapan Yiyeceklerden Uzak Durun
Aşırı gazdan yakınıyorsanız baklagiller, lahana, brüksel lahanası, mercimek, bezelye, fasulye, barbunya gibi gaz yapan yiyecekleri az tüketin. Yiyeceğiniz zaman pişirmeden önce geceden suya koyun, kaynatırkende birkaç kez suyunu değiştirin
Nane, Papatya, Rezene Çayları İçin
Şişkinlik ve gazı gidermede etkililer. Ayrıca nane yağı kapsülleri de alabilirsiniz.
Nane yağının bağırsak duvarın üzerinde yatıştırıcı etkisi var. Araştırmalar nane yağının (peppermint oil) her 5 kişiden 4’ünde belirtileri hafiflettiğini gösteriyor.
Karnınıza Masaj Yapın
Önce ellerinizi ısıtın. Sonra biraz masaj yağı (zeytinyağı da olabilir) alıp karnınızın üzerinde yumuşak dairesel hareketlerle gezdirin. Bu masaj aşırı gaz, şişkinlik, ağrı gibi belirtileri hafifletecek, sizi rahatlatacak.
Yemeklerinizi Sakin Bir Ortamda Yiyin
Acele acele atıştırmak, çiğnemeden yutmak, gergin ortamda yemek yemek hep şikâyetlerinizi arttıracak faktörler.
Daha Çok Hareket Edin
Düzenli spor yapmak IBS belirtilerini azaltıyor. Haftada en az 3 kere yarımşar saatlik yürüyüşlere çıkın. Yüzmek, koşmak, bisiklete binmek gibi kalp hızınızı hafifçe arttıracak sporlara yönelmeniz daha başarılı sonuçlar verecektir.
Sigarayı Bırakmaya Çalışın
Bırakamıyorsanız da azaltmayı deneyin. Nikotinn bağırsak hareketleri üzerinde güçlü zararlı etkileri var.
Dozunda İçin
Aşırı alkol bağırsakları kötü yönde etkileyebiliyor. Açken hiçbir zaman içmeyin.
Gevşeme Tekniklerini Deneyin
Yoga, tai chi ve meditasyon, anksiyete ve stresi azaltıyor, böylece IBS belirtilerini yatıştırıyor.
Stresi Azaltmaya Çalışın
Stres artık yaşamınızın bir parçası. Kolay olmasa da sizi strese sokan durumlardan kaçınmaya çalışın.
IBS
Eğer IBS varsa kilo vermek daha da zorlaşıyor. Kilo vermeye çalışmadan önce IBS sorununuzu çözmeye çalışmalısınız.
Stresin Rolü
Huzurlu bağırsaklar için huzurlu bir kafa gerekiyor. IBS ve stres arasında açık bir ilişki var. Sizi sinirlendiren, geren kişilerden uzak durun.
En Suçlu On Yiyecek
Cambridge Addenbrooke Hastanesi’nde yiyecek intoleransı olan hastalar üzerinde yapılan araştırmada, IBS’ye en çok neden olduğu gösterilen 10 yiyecek:
Buğday %60
Mısır %44
Süt %44
Peynir %39
Yulaf %34
Kahve %33
Çavdar %30
Yumurta %26
Çay %25
Narenciye %24