Dr. Hastane.Com.Tr Doktoru Hastane.com.tr
İnsülin yapımındaki yetersizlik veya yapılan insülinin etkisini engelleyen faktörlerin varlığına bağlı olarak ortaya çıkan bir sendromdur. İnsülin, pankreasta üretilen ve şekerin hücrelere girmesini sağlayan bir hormondur. İnsülin yetersizliği veya etkisizliği, bir yandan hücrelerin şekeri enerji kaynağı olarak kullanmasını engeller, diğer yandan da kan şekerinin yükselmesine (hiperglisemi) neden olur. Bu durumda, hücreler enerji gereksinimlerini başka yollardan karşılamaya başlarlar. Bu esnada oluşan metabolik artıklar ve yüksek kan şekerinin doku proteinleri ile birleşmesi, hastalığın yol açtığı bir çok bozukluklardan sorumlu tutulmaktadır. Diyabet Tipleri: Nedenleri ve başlangıç zamanına göre şeker hastalığı başlıca iki tipe ayrılır: Tip I Diyabet, çok genç yaşlarda başlar. Bu tipte, pankreasta üretilen insülin miktarı çok düşüktür veya üretim tamamen durmuştur. İnsülinsiz kontrolü mümkün değildir. Tip II Diyabet, yetişkin yaşlarda başlar. Burada insülin üretiminin eksikliğinden ziyade, üretilen insülin gerektiği şekilde etki gösterememektedir. Dikkatli bir diyet ve sporla kontrol edilebilir. Ayrıca yatkınlığı olan kişilerde, gebelikte üretilen bazı hormonlara ve metabolik yükteki artışa bağlı olarak gebelik sırasında ortaya çıkan ve gestasyonel (gebelik) diyabet adı verilen bir diyabet çeşidi daha vardır. Bu tip diyabette, kan şekeri hamilelik sonrasında genellikle normale döner. Ancak bu kişilerin yaklaşık % 40'ında, sonraki 15 yıl içerisinde Tip II diyabet gelişir.
Şeker Hastalığı Tanısı Koyabilmek İçin: Herhangi bir zamanda ölçülen kan şekerinin 200 mg/dl'nin üzerinde olması (hastada çok yeme, çok su içme ve çok idrar yapma gibi diyabetin klasik semptomları görülsün veya görülmesin), veya; İki değişik zamanda ölçülen açlık kan şekerinin 140 mg/dl'nin üzerinde bulunması, veya; Şüpheli durumlarda yapılan şeker yükleme testi sonucunda, ikinci saatte alınan kan örneğinde ya da test esnasında diğer örneklerden herhangi birinde kan şekerinin 200 mg/dl'nin üzerinde olması gerekir. Amerika Birleşik Devletleri'nde beş milyon kişinin diyabetli olduğu biliniyorken, bir o kadar kişinin de tanısı konmamış diyabeti olduğu tahmin edilmektedir. Bu derece sık görülen bir hastalık olmasına rağmen, genellikle tanısının konması gecikmektedir. Bu nedenle şeker hastalarının büyük bir kısmında uzun süreli kan şekeri yüksekliğine bağlı olarak, zararlar (komplikasyonlar) ortaya çıkmaktadır. Bu zararlar, yaşam süresi ve kalitesini etkilediğinden, riskli bireylerin (şişmanlar ve ailesinde şeker hastalığı olanlar) taranarak, hastalığın erkenden teşhisi ve hastaların sıkı bir şekilde takibi büyük önem taşımaktadır.
Şeker Hastası İseniz Ve Diyabet Komplikasyonlarından Korunmak İstiyorsanız Lütfen Aşağıdaki Önerileri Dikkatle Okuyunuz!
Hekiminizin diyet, egzersiz ve ilaç önerilerini aynen uygulayın. Kan şekeri düzeyinizi düzenli olarak ölçün veya ölçtürün ve kaydedin. Sigara içiyorsanız bırakın. Diyabetin uzun dönemde ortaya çıkan komplikasyonları konusunda mümkün olduğunca fazlaca bilgi edinin. Sık sık tansiyonunuzu kontrol edin; yüksekse düşürmek için ne yapmanız gerektiğini öğrenin ve verilen tedaviyi aynen uygulayın. Her yıl tam bir göz muayenesinden geçin. Böbrek bozukluklarına ilişkin kan ve idrar tetkiklerinizi mutlaka yaptırın. Sonuçların ne anlama geldiğini, böbreklerinizi korumak için neler yapmanız gerektiğini öğrenin. Kan yağlarınızı ölçtürün, yüksekse nasıl düşürüleceğini öğrenin ve verilen diyet, egzersiz ve tedaviyi aynen uygulayın. Sinir hasarına ait yakınmalar (el ve ayaklarda karıncalanma ve yanma hissi, his azalması gibi) varsa, doktorunuza mutlak söyleyin. Ayaklarınızı ve derinizi her gün kontrol edin. Herhangi bir sorun varsa, hemen tedavi edilmesini sağlayın. Gebe iseniz veya gebe kalmayı planlıyorsanız hemen doktorunuzu görün. Kan şekerinizin gebelik öncesinde ve sırasında normale yakın değerlerde devam ettirilmesi hem sizin, hem de bebeğinizin karşılaşabileceği riskleri azaltır. Şeker Hastalığının Kontrolü: Harvard Üniversitesi Halk Sağlığı Bölümü'nün 65,000 kadın üzerinde yaptığı araştırma; fazla şeker ve az lifli gıda alan kadınların şeker hastalığı riskinin, bu gıdaları az alanlara göre daha fazla olduğunu göstermiştir. Kola gibi içeceklerin, beyaz ekmek, pirinç ve patatesli gıdaların da şeker riskini fazlalaştırdığı bilinmektedir. Kilosu normalden %20, %30 fazla olanların insüline bağlı olmayan şeker hastalığı riski de fazlalaşır. Dengeli beslenme ve spor yaparak 8-9 kilo kaybetmek kandaki glikoz oranını normale yakın muhafaza etmeye yardımcı olabilmektedir. Şeker hastalığı (diyabetes mellitus), vücudun şeker oranının kontrolden çıkması olarak adlandırılabilir. Daha az görülen ( diyabetes insipidus) hormon dengesizliğinin böbrekler üstündeki etkisidir. Her iki şekildeki şeker hastalığının da ana arazı kandaki şeker miktarının normalin üstüne çıkmasıdır. Şeker hastalığı, insülinin kandan ayrılıp hücrelere taşınamamasından kaynaklanır. Vücut insülin yapmağa devam ederken, bazı nedenlerden dolayı, hücreler insülini almadığından yeterli miktardaki glikoz da dokulara ulaşamamaktadır. Bu nedenle glikoz kanda toplanıp fazlalaşmağa başlar. Kontrol altına alınmazsa kalp hastalığı, böbrek fonksiyonlarında bozukluk ya da katarakt gibi çok ciddi sağlık sorunları oluşabilir. Önlemler: Diyet... Harvard Üniversitesi'nin yaptığı en son araştırmalar, alınan besinlerdeki şeker oranını azaltmak ve lifli yiyecekleri fazla yemek bu hastalığın riskini azalttığını göstermiştir. Ayrıca sebze, meyve ve hububat şeker hastalığının oluşmasının önlenmesinde etkili gıdalardır. Nişastalı gıdalar ( ekmek, patates, pasta ve tatlı çeşitleri) ise kandaki glikoz miktarını fazlalaştırır. Bunun neticesinde de şeker hastalığı oluşabilir. Spor... (aktivite) Herhangi bir spor çeşidini devamlı yapmak şeker riskini azalttığı gibi fazla kiloları atmakta da yardımcı olmaktadır. Bunların yanı sıra kalp hastalığı riskini azaltmakta, kanser riskini azaltmakta, kan dolaşımını düzenlemekte ve adale sağlığına yardımcı olmaktadır. Besine destek gıdalar... Dengeli beslenmenin yanı sıra bazı vitamin ve minerallerin de şeker hastalığını engellemeye yardımcı olduğu bulunmuştur. Örneğin; Chromium: Bu mineral insülinin kandaki şeker düzeyini kontrol etmektedir ve hastalığı önlemektedir. Zinc (çinko): Eksikliği, şeker hastalığı riskini arttırır. Çinko, vücuttaki insülin metabolizmasında en önemli rol oynayan mineraldir. E ve C vitaminleri oksidasyonu engelleyerek şeker hastalığı riskini de azaltırlar. E vitamini şeker oranını azaltır, C vitamini de şeker oranını düzenlemekte etkilidirler. Magnezyum: Yaşlılarda glikoz toleransını dengeler.