Cildinde kabarık, kaşıntılı kurdeşen veya egzama gibi lezyonlar mı oluşuyor? Göz ile dudaklarında şişlik mi gelişiyor? Burun tıkanıklığı, hapşırık, öksürük, nefes darlığı, göğüste sıkışma sorunları mı yaşıyor? Ya da kusma, karın ağrısı kanlı ve mukuslu ishal mi ortaya çıkıyor? Dikkatli olun, bebeğinizde gelişen bu tür sorunların nedeni 'besin alerjisi' olabilir!
Bağışıklık sistemi aracılığıyla besinlere gösterilen aşırı duyarlılık reaksiyonlarına "besin alerjisi" deniyor. Besin alerjileri genel olarak yenidoğan döneminden itibaren her yaşta ortaya çıkabiliyor. Görülme yaşı ise besine göre değişiyor. Örneğin yumurta akı, inek sütü, soya ve buğday alerjileri 1 yaşından önce belirti verirken, kuruyemiş alerjileri ise daha büyük yaştaki çocuklarda görülüyor. Acıbadem International Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şebnem Ersoy, besin alerjisine en sık yol açan besinlere, 9. aydan önce başlanmaması gerektiğini belirterek, " Çünkü bu aydan önce bebeklerin bağırsakları büyük moleküllere daha geçirgen oluyor. Bu nedenle de besin alerjisi gelişme riski yükseliyor. " diyor.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şebnem Ersoy, alerjiye en sık yol açan besinleri şöyle sıralıyor:
İnek sütü
Çocuklarda en sık görülen ve en erken ortaya çıkan besin alerjisidir. Alerji genellikle ilk 6 ayda başlıyor. Çocukların yüzde 85' inde inek sütü alerjisi 5 yaşına kadar geçiyor. Sadece anne sütü alan bebeklerde de annenin aldığı sütlü besinlerdeki alerjik proteinlerin bebeğe geçmesiyle de inek sütü alerjisi görülebiliyor. İnek sütü alerjisinde bebeklere genellikle inek sütü verilmeyip, diğer süt ürünlerinin verilmesi gibi bir hata yapılıyor. Oysa inek sütü alerjisi saptanan çocukta sütün yanı sıra, yoğurt, peynir, ayran, tereyağı, margarin, sütle yapılan kek ile bisküvi gibi yiyecekler de verilmemeli. Ayrıca biberon mamalarının da büyük bir kısmı inek sütü içeriyor. Bu nedenle inek sütü alerjisi olan bebeklerde özel inek sütü proteini içermeyen mamaların verilmesi gerekiyor.
Yumurta
Çocuklarda 2. sıklıkta yumurta alerjisi görülüyor. Alerjiye yumurta proteinleri sebep oluyor. Yumurtanın beyazı, sarısına göre daha alerjik oluyor. Özellikle yumurta beyazında bulunan ovalbumin ve ovomokoid maddeleri alerjiden sorumlu oluyor. Bu proteinler ısıya dayanıklı oldukları için pişmiş yumurta da alerji yapabiliyor. Yumurta alerjisi sıklıkla erken çocukluk döneminde görülüyor. Çocuk 5-6 yaşına geldiğinde bu alerjiden kurtuluyor. Yumurta sarısına bebeklerde 7.ayda, beyazına ise 1 yaşından önce başlanmamalı ve başlandığında da az miktarda verilip, miktar yavaş yavaş artırılmalı. Eğer bu sırada alerjik belirtilerle karşılaşılırsa en az 6 ay ara verilip daha sonra tekrar denenmeli.
Kuruyemiş
Genellikle 2 yaşın üzerindeki çocuklarda ortaya çıkıyor. Besin alerjilerinin en ağır reaksiyonu olan anafilaksi, en sık kuruyemiş alerjilerinde görülüyor. Anafilaksi nefes alma güçlüğü, dil ve boğazda şişlik, sık ve hızlı nefes alma, kan basıncı düşmesi ve kalp durması gibi hayatı tehdit edici bir durum. Genellikle besin alımının ardından ilk 1 saat içinde oluşuyor. Acil olarak adrenalin enjeksiyonu yapılmazsa ölümcül olabiliyor. Kuruyemiş alerjileri diğer besin alerjilerine göre daha uzun süre devam ediyor, özellikle yer fıstığı alerjisi ömür boyu sürebiliyor. Kuruyemişler ciddi alerjik reaksiyonlara yol açabilecekleri için 9. aydan önce bebek beslenmelerine dahil edilmemeli, hatta riskli gruplarda 1 yaşından önce verilmemeli.
Buğday
En sık tahıl alerjisi görülüyor. Buğday alerjisi Çölyak hastalığından farklı oluyor ve diğer besin alerjileri gibi cilt belirtileri ön planda oluyor.
Soya ve susam
Alerji soya tohumundaki depo proteinlerinden kaynaklanıyor. Soya, et ürünleri (salam, sosis), çikolata, dondurma, kahvaltı tahılları ve fırın ürünlerinde katkı maddesi olarak kullanılıyor. Özellikle paketlenmiş ürünleri kullanırken dikkatli olmalı. Gıda endüstrisinde sıkça kullanılan susam da unlu mamullerin yanı sıra işlenmiş olarak değişik besin maddelerinde de bulunuyor. Susamdan yapıldığı için susam alerjisi olan çocukların tahin tüketmemeleri gerekiyor.
Balık ve deniz ürünleri
Balık önemli bir omega 3 kaynağı olsa da, alerji riski nedeniyle beslenmeye 17-8.aydan sonra dahil edilmeli. Karides, kalamar gibi diğer deniz ürünleri ise 1 yaşından önce verilmemeli. Balık alerjisi olan çocuklara ayrıca balık yağı içeren ilaçların da verilmemesi gerekiyor.