Bahçe (Oyun Alanı Ve Havuz)
Evin bahçesinde alınması gereken güvenlik önlemleri evin içindeki güvenlik kadar önemlidir. Bu büyük açık hava mekanında çok sayıda gizlenmiş tehlikeler vardır. Örneğin; bahçede kullanılan yüzme veya süs havuzları, barbeküler, bahçede bırakılıp unutulan tarım ve böcek ilaçları, standartlara uymayan oyun alanı-bahçe oyuncakları gibi. Ancak alınacak uygun önlemler ile çocukların güvenliği büyük ölçüde korunabilecektir.
Bahçedeki(Oyun Alanı ve Havuz) Tehlikeler
• Boğulma
• Kayma ve Düşme
• Zehirlenme
• Yanıklar
• Elektrik Kazaları
Kapılar ve Pencereler
Kapılar ve pencereler çocukların da ilgisini çeken ortak mekanlardır. Çocuklar kapıları kapatıp, açıp oynamayı çok severler. Bu durum onların parmak ve ellerinin sıkışması veya istem dışı kapalı kalmalarına sebep olabilir. Pencereler ise onlar için çok ciddi tehlikedir. Masa sandalye gibi ev eşyalarının üzerine çıkıp, pencereden bakmayı ve de pencere içinde oynamayı çok severler. Tehlikeli olan bu alanların çocuklara zarar vermeyecek şekilde düzenlenerek güvenli hale getirilmesi gerekmektedir.
Kapılar ve Pencerelerdeki Tehlikeler
• Düşme ve Yaralanmalar
• Sıkışmalar
• Çarpmalar
• Kesiler
Merdivenler ve Balkonlar
Birden fazla katlı evlerdeki katlar arasındaki merdivenler çocuklar için son derece tehlikeli alanlardır. Merdivenden düşerek yaralanan veya sakat kalan çocukların sayısı azımsanmayacak kadar çoktur. Keza balkonlarda çocuklar için çok ciddi kazalara sebep olabilecek ortak alanlardandır. Bu sebep ile çocuklar emeklemeye başladığı andan itibaren bu güvenlik önlemleri bekletilmeden alınmış olmalıdır.
Merdiven ve Balkonlardaki Tehlikeler
• Kayma ve Düşme
• Yaralanmalar
• Çarpmalar
• Sıkışma Nedeni ile Boğulma
Elektrik Güvenliği
Evde elektrik güvenliği; Evin genel elektrik güvenliği yanında, mutfak, banyo, çocuk odası, salon-oturma odası gibi mekanın özelliğine, taşıdığı riske göre ayrı ayrı dikkate alınıp değerlendirilmelidir. Prizler, ara kabloları, fişler ile pişirici ve ısıtıcı gibi elektrikli ev aletleri özelliklerine ve bulunduğu mekana göre güvenli hale getirilmelidir.
Elektrikle İlgili Tehlikeler
• Elektrik Çarpması
3. Kazalar ve Ev Kazaları ile ilgili İstatistikler
Kazalarla ilgili en yoğun çalışmaların yapıldığı ülke olan ABD’de yılda 25 milyon çocuk kazalarda yaralanmaktadır. ABD’de her dört çocukta bir tanesi yılda bir ev kazasına uğrayarak tedavi görmektedir. Yine her yıl 14 yaşın altındaki 12.000 çocuk kazalardan dolayı ölmekte, 50.000 çocuk ise sakat kalmaktadır. Düzenli istatistiklerin tutulduğu İngiltere’de kaza sonucu ölümlerin %40′ını ev kazaları oluşturmaktadır.
Ülkemizde de Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre, ölüm sıralamasında kaza sonucu ölüm sıralamasında kazalar sonucu ölümler 4. Sırada yer almaktadır. Yine DIE’nin 2001 yılı kayıtlarına göre 1-4 yaş grubu çocuk ölüm nedenleri arasında kazalar yine 4. sırada yer almaktadır. Ülkemizde Sağlık Bakanlığı’nca incelenerek yapılan araştırmaya göre son 5 yılda 120.000 çocuk ev kazası sonucu hastaneye müracaat etmiş ve 2000′i hayatını kaybetmiştir. Türkiye’de ev kazalarına ilişkin yapılan çeşitli araştırmalara göre tüm kazaların %18-25′ini ev kazaları (ev ve bahçesinde olan) oluşturmaktadır. Nitekim 1990 yılında Ankara il merkezindeki hastaların %22.7’sini ev kazalarının oluşturduğu görülmüştür. İstanbul’ da 2001 yılında 11 hastanede yapılan bir araştırmada acil vakaların 1/3 ünü ev kazalarının ortaya çıkmıştır.
Çocuğun karşılaşacağı tehlikeler, çocuğun büyümesi ve gelişmesi ile de değişecektir. Çocuğun gelişim aşamalarının temel özelliklerinin; fiziksel ve zihinsel gelişim aşamalarının özelliklerinin bilinmesi ile yaşa göre potansiyel tehlikeler ve çocuklar için güvenli olmayan durumlar tahmin edilebilir ve önlenebilir. Zamanlarının çoğunu evde geçiren, aynı zamanda çevrelerini keşfetme ve öğrenme konularındaki merakları, büyükleri taklit etme özellikleri, devamlı hareket halinde olmaları, çevreyi keşfetme isteği, deneyim olmadığı için herşeyi ağzına götürme alışkanlığı, el ve vücut maharetlerinin yetişkinlerden fazla olması ve kazalardan kendilerini koruyabilecek gelişimsel beceriye henüz yeterince sahip olamamaları sebebiyle 0-6 yaş grubu çocuk kazaya uğrama oranı en yüksek grubu oluşturmaktadır. Ankara’da 1995 yılında ev kazası sıklığını saptamaya dönük bir araştırmada ev kazalarının %45.4′ ünün 0-6 yaş arası çocuklarda görüldüğü saptanmıştır. Unicef tarafından 2003 yılında 12 bölgeye ayrılarak 0-6 yaş arası çocuğu olan 4254 anne ile yapılan araştırmada kaza geçiren çocukların %71.3′ünün bu kazalara evde uğradığı saptanmıştır. Dolayısıyla zamanlarının çoğunu evde geçiren bu dönem çocukları kazalara da çoğunlukla evde uğramakta, tehlikelerle yüzyüze gelmektedir. Emekleme aşamasından itibaren çocuklar için evler bir anda tehlikeli bir ortam olmaktadır. ABD’de 9 aydan büyük çocuklar arasındaki ölümlerin en önemli sebebini kazalar oluşturmaktadır. 1-4 yaş arası çocukların %44′ünün ölüm nedeni kazalardır. Ev kazalarını önleme konusunda Dünya’da en başarılı ülke olan İsveç’te 1998 yılında, kaza geçiren 0-6 yaş arası 863 çocuk ile yapılan araştırmada, bu yaş grubunda en çok ev kazasının 1.yaş (%21.5) ve 2.yaşlarda (%19.5) olduğu görülmüştür.
Çocuklar ebeveyn tarafından tehlikeden korunma ihtiyacı olduğu gibi, kişisel gelişimleri için çevrelerindekini keşfetmeleri ve öğrenmeleri de gerekmektedir. Çocuk, büyüklerin gözetiminde dahi olsa eğer güvenli bir ortam yaratılmamışsa,çocukların kazaya uğramaları kaçınılmazdır. 1999 yılında Bankhok Lersin Hastanesi’ndeki kaza geçiren 1-4 yaş arasındaki 242 çocuk ile ilgili yapılan araştırmada; kazaların %58′i ebeveyn veya çocuk ile ilgilenen diğer kişilerin yanında olmasına rağmen gerçekleşmiştir.
4. Ev Kazası Tipleri
Ev kazası tiplerini 0-6 yaş grubu çocuklar arasında değerlendirdiğimizde; Dünya’da ve ülkemizde yapılan bir çok araştırmaya göre bu yaş grubu çocuklar arasında en sık görülen ev kazası tipleri düşmeler, yanıklar, zehirlenme, suda boğulma, yabancı cisim yutmaları, evcil hayvan ısırıklarıdır. Yapılan araştırmalarda çocuklardaki kazanın oluş şekli ve tipleri yaşla değişiklik göstermiş ve bu değişikliğinde çocuğun yaşına uygun fizik, sosyal ve hareket gelişim düzeyi ile bağlantılı olduğu vurgulanmıştır. Bir yaşından küçük çocuklarda boğulma ve solunum yollarına yabancı cisim kaçması, 1-4 yaş arasında düşme, çarpma, suda haşlanma, ateşle yanma ve zehirlenmeler daha sık görülmektedir. 2-4 yaşlarında temizlik maddeleri ve ortada bırakılan ilaçlar, 5 yaşından sonra ise dolapta ve yüksekte saklanan ilaçlarla zehirlenmeler artmaktadır. Unicef’in 2003 yılındaki araştırmasında kazaya uğrayan 0-6 yaş arası çocuklarda en fazla rastlanan kaza tipi düşmeler (%63), yanıklar (%16), araba kazaları (%7) ve zehirlenmeler (%4.4) izler.
Düşmeler: Düşmeler daha çok masa, koltuk, mama sandalyesi gibi eşyalardan, merdivenden, ranzadan, beşikten, balkon ve pencereden, kaygan ve uygun olmayan zeminden, yürüteçlerden düşme ile olmaktadır. Ayrıca çocukların bilinçsizce taşınması, salıncaklarda kontrolsüz sallanması,yüksek kapı eşikleri, uygun aydınlatılmayan mekanlarda düşme sebepleri olabilmektedir. Çocukların kavrama yetenekleri ve tehlikeyi önleyecek vücut koordinasyonlarını henüz kazanamamış olmaları ve kaygan zeminde ani ve hızlı hareket etmeleri, mobilyaların üzerine çıkmak istemeleri ve bunların üzerinden atlamaları, küvetler, merdivenler, düşmeye sebep olan en önemli nedenlerdendir.
Yanıklar: Yanıklara bağlı ölümler, kaza sonucu ölümler arasında 3. sıklıkta görülmektedir. Yanıklara bağlı ölümler, 5 yaş altı çocuklarda tüm kaza sonucu ölümlerin %20’sini oluşturmaktadır.Yanık tiplerini; alevlerin oluşturduğu yanıklar, sıcak su ve sıvıların meydana getirdiği yanıklar(haşlanma), kimyasal yanıklar ve diğer yanıklar olarak sıralayabiliriz. ABD’de yapılan bir çalışmada yanıklara bağlı olarak meydana gelen olguların %68′inin 6 yaş altındaki çocuklar olduğu belirlenmiştir. Türkiye’de Gülhane Askeri Tıp Akademisine son 10 yıllık sürede başvuran 5264 yanma olgusunda görülen haşlanma vakalarının %95′inin evde meydana geldiği görülmüştür. Genellikle banyo ve oturma odasında özellikle kahvaltı sırasında sıcak sıvıların dökülmesi sonucu oluşmuştur.
Zehirlenmeler: Zehirlenmeler, zehirli maddelerin aşırı dozda alınmasına bağlı olarak organizmada ölüme kadar gidebilen çeşitli zararların ve fonksiyon bozukluklarını ortaya çıkması ile oluşmaktadır. ABD’de yılda bir milyondan fazla çocuk zehirlenmekte ve bunların %90′ı ev ortamında oluşan sebeplerden meydana gelmektedir. Zehirlenmeler emekleme çağı ile 5 yaş arası çocuklarda sık görülen ev kazasıdır. Bu yaş grubu çocuklarda fazla merak, öğrenme isteği, buldukları her şeyi ağızlarına götürme ve büyükleri taklit söz konusudur. Açıkta bırakılan ilaç veya benzeri zehirli maddenin çocuk tarafından yenilmesi, içilmesi ciddi sonuçlara veya onun ölümüne neden olabilir. Ayrıca ülkemizde soba tütmesi, gazlı ocaklar, ve şofben kullanımına bağlı, dumandan boğulma ve karbonmonoksit zehirlenmeleri de sık görülmektedir.
Boğulmalar: Boğulmalar, suda boğulma başta olmak üzere taneli gıda ve besin maddeleri ile yabancı cisim yutmalarından dolayı meydana gelen boğulmalar, yanlış yatış, duruş sebebi ile boğulma ve diğerleri olarak sıralanabilir. ABD’de yılda ortalama 8000 boğulma olayı meydana gelmekte ve bunun %40′ı 4 yaş ve altı çocuklarda görülmektedir.
Suda Boğulmalar: Suda boğulmalar; banyo küvetleri, evde kullanım için biriktirilen suların doldurulduğu geniş kaplar, kovalar, tuvalet kozetleri, bahçede yağmur ve/veya sulama alanları ile oluşan havuzcuklar ile özellikle yüzme havuzlarından kaynaklanmaktadır.
Çocukların suda oynamayı sevmeleri, 4-5 yaşlarına kadar sudan korkmamaları, özellikle hiçbir tehlikenin farkında olmayan 1-3 yaş arası çocukların (ki bu yaşta hiç yüzme kabiliyetleri yoktur) iç güdüsel olarak sıcak banyo küvetlerine, yüzme havuzlarına, büyük su birikintilerine atlamaları, onları boğulma riski ile karşı karşıya bırakmaktadır.
Taneli Gıda ve Besin Maddeleri ile Yabancı Cisim Yutmaları Sebebiyle Meydana Gelen Boğulma: Çocuk doğduğu andan itibaren etrafını, çevresindeki objeler ve herşeyi tanımak ister ve iç güdüsel olarak bunu dokunarak, ağzına alarak yapar. Özellikle de emeklemeye başlaması ile evde pek çok yere ulaşabileceğinden risk artar. Boğulmalara daha çok leblebi, fındık , fıstık, draje şeklindeki şekerler gibi küçük taneli sert yiyecekler, kabuklu yiyeceklerin kabukları gibi gıda maddelerinin dışında madeni para, bilye, küpe vida gibi objelerden dolayı yabancı cisim yut