Uzm.Dr. Orhan Coşkun
Muhtemelen bu yakınmanızın sebebi gastrit veya gastroenterittir. Gastroenterit yediğiniz yemekte bulunan bakteriler veya toksinleri nedeniyle oluşmuştur. Ara ara karın ağrısı, barsak seslerinde artma, bulantı, kusma ve ishal gibi yakınmalara neden olur. Şikâyetleriniz muhtemelen kendi kendini sınırlayacak ve düzelecektir. Ancak invaziv bir bakteriyel enfeksiyonu (barsak duvarına yerleşen) dışlamak için dışkı tahlili yapılması gereklidir. Bol sıvı gıda almalısınız, ayrıca bulantınız ve karın ağrınız için ilaçlar alabilirsiniz. Dışkı tahlilinde lökosit ve eritrosit olması durumunda antibiotik eklenebilir.
Gastrit mide mukozasının tahriş olmasıdır. Gastrit akut veya kronik olabilir. Kronik gastritin en sık görülen nedeni helikobakter pylori adında bir bakteriye bağlıdır. Bu bakteri spiral şekilli, ağız yoluyla alınarak midede yerleşen ve burada gastrite neden olan bir bakteridir. Gelişmekte olan ülkelerde genellikle çocukluk çağında alındığından tedavi edilmediğinde mide mukozasında hayat boyu süren bir kronik iltihaba sebep olur ve bunun sonucunda midede gastrit, ülser, lenfoma ve kanser gelişimine neden olabilir. Türk toplumunun yaklaşık %90'ı bu bakteri ile enfektedir. Mide mukozasını örten mukus tabakasının altında yerleşerek yaşamını sürdürür. Bu bakteri salgıladığı toksinler ve vücudun ona karşı oluşturduğu reaksiyonlar sonucunda midenin savunma bariyerlerini bozar. Böylece mide mukozasını asit ve diğer saldırgan faktörlere duyarlı hale getirir. HP enfeksiyonu ülser oluşumunda önde gelen faktörlerden biridir ancak tek suçlu neden değildir. Bakterinin midede varlığı, tanısı Üst GİS endoskopisi yapılarak biyopsi alınması ile üre-nefes testi ve kan ve dışkıda antikor ve antijen aranması gibi testlerle gösterilebilir. Ayrıca aspirin ve antienflamatuar ilaçlarda (bazı ağrı kesici) midenin koruyucu mekanizmaların zayıflamasına yol açarlar. Böylece mide asit ve diğer saldırgan faktörlere karşı duyarlı hale gelir ve hasar oluşmasına (gastrite) neden olurlar. Sizin bir iç hastalıkları doktoruna başvurmanız, ayrıntılı bir hikâye alınması ve muayene yapılaması, gereklidir.
Doktorunuz size şikâyetlerinizi hafifletecek bir tedavi düzenleyebilir (antiasitler ve proton pompa inhibitörleri gibi). Bununla birlikte gastritin kesin teşhisi için endoskopi (gastroskopi) yapılarak midenin ve duedonumun (ince barsakların ilk kısmı) incelenmesi ve mutlaka patolojik inceleme için doku örneği alınması gerekir (biyopsi). Aslında gastrit düşündüren şikâyetlerle başvuran her hastada endoskopi yapılması gerekli değildir.40 yaşının altındaki hastalarda, endoskopi yapılmasını gerektirecek başka bir sebep yoksa (kilo kaybı, siyah renkli dışkılama, kansızlık, tedavi ile geçmeyen şikâyetler, kusma vs), üre-nefes testi, kan veya dışkı örneği kullanılarak yapılan testlerle helikobakter pylori enfeksiyonun varlığı araştırılabilir. Gastritin tedavisi nedene göre yapılır. Mide asidinin azaltılması şikâyetleri azaltılır. Helikobakter pylori pozitif bulunan olgularda bakterinin temizlenmesine yönelik antibiyotik içeren bir- iki haftalık tedavi kürleri uygulanabilir. Aspirin ve analjezik ilaçlar kullanan hastalarda bu ilaçların kesilmesi gereklidir. Diğer gastrit nedenlerinde ve komplikasyon gelişen hastalarda sebebe ve ortaya çıkan komplikasyonlara yönelik tedavi yöntemleri uygulanır.