Ürtiker, derinin çesitli bölgelerinde geçici olarak (<24 saat) deriden kabarik, baklava dilimi gibi, bazen daha küçük kabartilar seklinde gözlenen dermatolojik bir hastaliktir. Göz, dudak, genital bölge gibi mukoza ya da yari mukozalarda sislik olusursa Anjioödem adini almaktadir. Bu son durum acil müdahale gerektiren bir durumdur.
Belirtiler
Etrafı kızarık , ortası soluk, yüzeyel ve kaşıntılı cilt döküntüleridir.Döküntü birden başlar; kaşıntılı ciltten kabarık, iki milimetreden, 30 santimetreye ulaşabilen değişik boyutlarda ve şekillerde plaklar şeklindedir. Plak şeklindeki bu döküntüler genelde 20 dk ile 3 saat arasında sürüp, iz bırakmadan kaybolur, ardından başka bir bölgede yeniden çıkar.Başlıca iki tip vardır.Her iki tiptede döküntünün görünümü aynıdır. Sadece süreleri farklıdır:
1. Akut Ürtiker:
Genelde 24 saat içinde düzelir.Nadiren bir ay kadar sürebilir.Her yaşta görülebilir.
2. Kronik Ürtiker:
Bu döküntülerin en az 6 hafta süreyle her gün veya iki gün arayla ortaya çıktığı tablodur.Daha çok erişkinlerde görülür. Ürtikeri oluşturan etken eğer cildin daha derin tabakalarını etkilerse Anjioödem denen tablo ortaya çıkar. Cildin gevşek bölgelerinde ortaya çıkan, sınırları belirsiz doku şişliği şeklindedir.Ürtikerle birlikte veya tek başına görülebilir.
Akut Ürtikerin Nedenleri
- Enfeksiyonlar,
- İlaç ve diğer kimyasal maddeler,
- Besinler( çerezler, yumurta, balık ve diğer deniz ürünleri, süt, çilek,...),
- Böcek sokmaları ( arı , örümcek,..).
Tanı
Öykü ve muayene sonrası doktorunuz bazı tetkikler isteyebilir.Ancak hastaların sadece bir kısmında allerji ile ilgili testleri yapmak gereklidir.
Tedavi
1. Tedavide ilk basamak ürtikere neden olan faktörün uzaklaştırılması ve alımın durdurulmasıdır.Ancak neden kesin olarak gösterilip doktor tarafından önerilmedikçe gereksiz yere diyet yapılmamalıdır.
2. Eğer başka bir hastalık ürtikere neden olmuşsa onun tedavisi yapılmalıdır.
3. Ürtikerin neden olduğu yakınmaların tedavisi.Bunun için kullanılan başlıca tedavi seçeneği antihistaminiklerdir.Doktorunuz bunu tek bir ilaç veya diğer ilaçlarla kombinasyon şeklinde önerebilir.Size verilen ilacı doğru şekilde ve doğru zamanda almanız çok önemlidir.Bu nedenle önerilere dikkatle uyulması gereklidir.Genel olarak ürtiker antihistaminik tedavisiyle düzelme gösterir.
4. Kronik ürtikerli hastalar yakınmalarını nelerin uyardığını bilip ona göre önlem almalıdırlar.Bu hastaların ürtiker tablosu uzun süre sürebileceğinden antihistaminik tedavisini ne zaman kullanacaklarını bilmelidirler.
5. Genel olarak ürtiker iyi seyirli bir hastalıktır. Uzun süren durumlarda bile altta yatan hastalık bulunması nadirdir. Önemli olan hastanın ürtikeri kontrol etmeyi bilmesidir.
Öneriler
Genel olarak kaba, sıkı ve yünlü giysiler giyilmemelidir. Ortam çok sıcak olmamalıdır. Aspirin ve benzer ilaçlardan ve salisilat içeren besinlerden kaçınılmalıdır. Stresten uzak durulmalıdır Sıcak suyla duş alınmamalıdır Soğuk ürtikeri olan kişiler yalnız yüzmemeli, soğuk bir ortama kontrollü olarak girmelidirler. Güneş ürtikerinde güneşten koruyucu kremler kullanılmalıdır. Eğer hasta çocuksa okuluna hastalığı ile ilgili bilgi verilmelidir.