Vücudumuzu taşıyan kaslar, kemikler ve eklemlerimizden gelen duyular ile iç kulaklarımız ve gözlerimizden gelen bütün bilgilerin beyincik ve beyin tarafından toplanıp analiz edilmesi sonucu vücudumuzda denge oluşur. Bu konuda rol oynayan organ ve sistemler arasında beyin, omurilik, iç kulak (labirent), gözler, eklem ve kaslar sayılabilir. Bu organları etkileyen herhangi bir hastalık baş dönmesi ile birlikte o organa ait diğer belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bu karmaşık yapıda oluşan bir bozukluk sonucu baş dönmesi şikayetinin oluşması durumunda hastada sebebi bulabilmek için bütün bu bölgelerin gözden geçirilmesi gerekmektedir.
Bu yüzden baş dönmesi olan hastada tanı konulabilmesi için öncelikle KBB hastalıkları ve nöroloji tarafından değerlendirilme yapılmalı ancak bazı durumlarda dahiliye, kardiyoloji, beyin cerrahisi, göz hastalıkları ve bazen de fizik tedavi bölümlerini de kapsayan bir muayeneye gerek duyulabilir.
Ani başlangıçlı baş dönmesi şikayeti ile başvuran bir hastada ilk olarak yapılması gereken bu durumun santral (beyin kaynaklı) mı, yoksa periferik (beyin dışı) mi olduğunu belirlemektir. Vertigonun sebebi bulunduktan sonra, tedavisi ilgili hekimin muayene sırasında hastaya yaptıracağı basit bazı baş hareketlerinden, çeşitli medikal tedavilere ve gerektiğinde cerrahi tedaviye kadar uzanan geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Baş dönmesi (vertigo) birçok organa ve bunlardaki rahatsızlıklara bağlı olabilir ve beraberinde ciddi sonuçlar getirebilir. Vertigo kişide baş dönmesi hissi oluşturan bir durumdur. Bu durum, eşyaların hastanın etrafında bir eksen çevresinde dönüyor hissi veya gözler kapalı iken hastanın eşyalar etrafında dönüyormuş hissi olarak da tarif edilebilir. Bu durum, hasta için zor ve yaşam kalitesini düşüren bir durumdur. Baş dönmesi esasen bir hareket halüsinasyonudur. Çoğunlukla iç kulak kaynaklıdır. İç kulaktaki denge organının uyarılması sonucu beyinde yanlışlıkla hareket algılaması oluşur.
Sebepleri başlıca şunlardır:
Üst solunum yolu enfeksiyonları
Pozisyona bağlı baş dönmesi
Vestibüler nörinit (denge ile ilgili sinyalleri beyne ulaştıran sinirin iltihaplanması)
Kronik orta kulak iltihapları
İç kulaktaki tümör yapılı hastalıklar
Meniere hastalığı (iç kulaktaki sıvıların artması)
Menenjit gibi ateşli hastalıkların iç kulağı etkilemesi
En belirgin belirtisi baş dönmesidir ve genellikle iç kulaktaki denge sisteminde ortaya çıkan bir sorundan kaynaklanmaktadır.
Kulak hastalıklarına bağlı baş dönmesi beraberinde kulakta basınç hissi
Kulak çınlaması
İşitme azlığı
Bulantı - kusma
Kulak akıntısı
Gözlerde anormal hareketler gözlemlenebilir.
Nasıl tedavi edilir?
Baş dönmesi (vertigo) kendisi bir hastalık olmayıp başka hastalığın belirtisi olduğu için öncelikle asıl sebebin tedavisi gerekir. Baş dönmesi eğer pozisyonel baş dönmesi (BPPV) ise bunun tedavisi doktorunuzun size muayene sırasında uygulayacağı bazı manevralarla olmaktadır. Bu manevralar iç kulaktaki bazı partiküllerin yerine oturmasını sağlamaktadır. Diğer sebeplerde ilaç tedavisi kullanmak gerekebilir. Bazı şiddetli başdönmesi olgularında hastaneye yatış gerekebilir. İlaç tedavisine cevap vermeyen Meniere hastalığı'nda da nadiren ameliyat yapılır.