Çok kişiyi sık sık tekrarlamasıyla rahatsız eden uçuk konusunu dermatolog doktor Yıldız Dizdaroğlu Özden ile konuşuyorduk. Dr. Yıldız’ın uçuk hakkında anlattığı ilginç bilgileri aynen naklediyorum.
Uçuk genellikle dudak, ağız ve burun delikleri çevresinde çıkan Herpes simplex veya HSV- 1 adı verilen virüsün neden olduğu hastalıktır. Dudağınızda bir gerginlik, kaşıntı, yanma hissinin ardından küçük, içi sıvı dolu kabarcıklar, şiddetli ağrı ve şişme varsa büyük ihtimalle uçuğa yakalandınız demektir. Bu kabarcıklar konuşurken, gülerken, yiyip içerken acı verir. Kabarcıklar patlayarak yaralar oluşur.
Bu dönemde uçuk çok ağrılıdır. Tedavi edilmediğinde bir - iki haftada iyileşir. Zamanla kuruyup çatlar. Kabuklanmayla birlikte yaralar küçülmeye başlar. İyileşme döneminde uçuk üstünde oluşan kabuk düşer, yerine kuru ve gergin bir doku oluşur.
Uçuk virüsüyle genellikle her insan daha küçük yaşlarda tanışır. Herpes virüslerinin ortak özelliği, insan vücudundaki sinir hücrelerinde yaşam boyunca bir tür ‘uyku durumunda’ kalabilmeleridir.
Herpes simplex virüsü vücuda girip ilk enfeksiyonunu yaptıktan sonra o bölgeye yakın sinir hücrelerine yerleşir ve uçuk oluşmasını tetikleyen faktörler devreye girene, yani vücudun zayıf düştüğü ana kadar orada kalır. Bağışıklık sistemi zayıfladığında yeniden bir uçuk oluşabilir.
Uçuğa neden olan Herpes simplex virüsleri toplumda yaygın olarak bulunur. Çoğunlukla tükürükle bulaşır. Virüsler öpüşme gibi yakın temas sonucunda deri ve mukozalardaki küçük çatlaklardan vücuda girer. Bir kişide hastalık olmasa bile virüs o kişiden başkasına bulaşabilir.
Uçuk, ön belirtileri ile açık yaranın kapanması süresi arasında bulaşıcıdır. Uçuğu olan bir kişinin kullandığı havlu, bardak, çatal, kaşık vb. eşyalarla ve uçuklu kişinin öpmesi sonucu bulaşır. Uçuğa dokunulursa yüzün diğer bölümlerine, vücudun diğer bölgelerine (genital bölge gibi) bulaştırılabilir. Uçuğa dokunulursa eller çok iyi yıkanmalıdır. Uçukluyken gözlere dokunmaktan kaçınılmalıdır. Kadınlar makyajlarını temizlerken dikkat etmelidir. Özellikle bebekler, çocuklar öpülmemeli, yakın temastan kaçınılmalıdır