Spastik Çocuk Nedir?
Uluslararası dilde bu tablo "Cerebral Palsy" olarak isimlendirilir. Sara (epilepsi), zeka problemleri ve zaman içerisinde iskelet problemleri sıklıkla tabloya eşlik eder.
Spastisite kelimesinin kökeni yunanca spastikos (çekmek) kelimesinden gelir. Pasif kas gerilmesine direncin arttığı bir kas kıvamı sorunudur. Sanıldığının aksine çok yaygın bir hastalıktır ve şimdiye kadar çeşitli branşlarca, çoğunlukla başarısız bir şekilde, tedavi edilmeye çalışılmıştır.
Çağdaş tıbbın gelişmesi bu konuda da bir çok yeniliğe olanak sağlamış ve beyin cerrahisi uzmanları her geçen gün bu hastalığın tedavisinde daha etkin olmaya başlamışlardır.
Spastik Çocukların Görülme Sıklığı Nedir?
Yapılan araştırmalarda, Spastik çocukların toplumlarda %0.2-1 arası değişik oranlarda görüldüğü bildirilmiştir. Toplumsal gelişmişlik düzeyi yükseldikçe, bu oran bir dereceye kadar azalmakta ise de, tıptaki gelişmeler ve riskli bebeklerin de yaşatılabilmesi nedeni ile bu oran daha aşağılara düşürülememektedir. Ülkemizde bu oranın %0.8 olduğu bildirilmiştir.
Spastik Çocuklar Kaç Tiptir?
Spastik çocuklar, meydana gelen hareket bozukluğunun vücutta tuttuğu yere ve şekline göre çeşitli formlara ayrılırlar. En sık görülen tip, klasik spastik tip olup, bunlarda kollar ve bacaklar çeşitli derecelerde tutulur. Hafif formlarında hastaların sadece bacakları etkilenir.
Bu çocuklar geç yürür ve yürürken daha çok ayak uçlarına basarlar, kolları daha serbesttir. Daha ağır formlarında bacakların üst kısmı ve kollar da olaya katılır, yürüyüş ya çok gecikir ya da hiç yürüyemezler. Ağrı formlarında çocuk tamamen yatağa bağlı haldedir, oturması ve dönmesi dahi mümkün olamaz.
Bunların bir kısmında vücudun sadece bir tarafında bozukluk olup bunlara hemiplejik tip de denir.
Atetoid tip denilen bir başka formunda tablo, kol ve bacaklarda istemsiz,ani veya uzun süreli kasılmalar şeklindedir. Bir kısım çocuklarda ise denge ve hareketlerin koordinasyon bozukluğu ön planda olup bunlar ataksik olarak adlandırılırlar.
Spastik Çocuk Tanısı Nasıl Konur?
Spastik Çocuk tanısı, özellikle riskli bebek olarak adlandırdığımız, zor doğum, erken doğum, düşük doğum ağırlığı olan bebeklerde, doğum sonrası küvöz bakımı gerekmiş bebeklerde, gebeliklerinde ciddi tıbbi sorun yaşamış annelerin bebeklerinde, yaşamın ilk yıllarında gelişmelerinde bir aksama veya gerileme gözlemlenen bebeklerde, aile veya bebeği takip eden hekim tarafından diğer çocuklardan belirgin farklılıkları tesbit edilerek, şüphelenilmesi ile başlar.
Tanıyı, bu konuda deneyimli çocuk nörolojisi uzmanı koyar. Spastik çocuk tanısında başlıca yardımcı tanı yöntemi beyin MR´ıdır.
Spastik Çocuk Tedavisi Nasıl Yapılır?
Spastik çocukların tedavisi, klasik anlamda bildiğimiz tedavilerden çok farklıdır. En başta, bu tedavi yaklaşımı bir ekip işidir, bu konuda çalışan ve sahalarında uzmanlaşmış, deneyimli kişiler tarafından yürütülür. Spastik çocukların tedavi planlaması yaşam boyu devam eden bir süreçtir.Bu süreçte başlıca çocuğun rehabilitasyonu , özel eğitim, varsa tıbbi sorunlarının ilaçla tedavisi ve zamanla gelişebilecek sorunlara müdahale etmek amaçlı cerrahi tedaviler şeklindedir.
Spastik Çocukların Tedavisinde İlaçların Yeri
Spastik çocuk tedavisinde ilaç kullanımı başlıca şu alanlarda olur: Bunlar, sara (epilepsi) hastalığı eşlik ediyorsa sara ilaçları, spastisite dediğimiz kas sertliğini azaltmaya yönelik ilaçlar, distoni/atetoz dediğimiz diğer değişik tip kas kasılmaları için ilaçlar, öğrenme bozuklukları, psişik problemler ve uyku bozuklukları için kullanılan ilaçlar şeklindedir.
Spastik Çocuklarda Ortopedik Tedavinin Amaçları
Spastik çocuklarda ortopedik tedavinin amaçları, dik durma gibi pozisyonların korunması, fiziksel gücün arttırılması,dengenin geliştirilmesi, ayak, el, bacak gibi vücut kısımlarının birbirinden bağımsız kullanılmasının sağlanması, dengenin geliştirilmesi, eklemlerin hareketliliğinin sağlanması, kasların normal boylarının korunması ve hareketler arasındaki uyumun sağlanmasıdır.
Spastik Çocuklarda Deformiteler
Spastik çocuklarda kaslardaki aşırı gerginlik veya istem dışı kasılmalara bağlı değişik deformiteler görülebilir. Bunlar, kalça çıkığı, dizlerde bükülme, bacaklarda içe dönme, ayaklarda parmak ucu yürüme, içe dönme, taban çökmesi, bel ve sırtta eğrilik olarak sayılabilir.